ข้อคิดเกี่ยวกับวิธาธาดก : หน้า 34/144

ข้อคิด วิธาธาดก 1) นิษย์ที่ชอบสอน ชอบแสดงธรรม วิธาธนันต์ได้เป็นราชเสลก (ข้าราชการในราชสำนัก) ของพระเจ้านัฐิ์โกลรพรรษนั้นในตำแหน่งผู้ถวายอรรถธรรมเป็นผู้มองค้อคำไพเราะ เป็นพระมหาธรรมกถปะเล่า ประโลมพระราชา ชาวชมพูทวีปทั้งสิ้น แสดงธรรมแก่มหาชน ด้วยพุทธลีลา (ถ้าเป็นอุปัคค็เป็นอนุศาสนาจารย์ (Chaplain) มาจากคำว่าอนุศาสนา + อาจารย์ ในภาษาไทย มีความหมายถึงข้าราชการทหารที่ทำหน้าที่ดูแลด้านกิจการศาสนาในกองทัพแต่เป็นมรรตร มิโชดชงชวย) 2) นิษย์รวบรู้ ทำให้การพิจารณาตัดสินที่เป็นธรรม จึงเป็นที่พอใจและยอมรับของทั่วเธอทั้ง ตรงชมเชยพระมหาสัตว์ว่าท่านเป็นผู้ปุรีสุดเป็นผู้ยอดเยี่ยม ไม่มีใครเทียบถึง มีปัญญาดี รักษาธรรม และรู้แจ้งธรรมวิเคราะห์ปัญหาของพวกข้าพเจ้าได้ด้วยดี ด้วยปัญญาของตน... ก) นิษย์มีสัจจะ เที่ยงตรงในการวินิจฉัย ดั่งที่ปุณณกัษกล่าวสรรเสริญว่า เกียรติศักดิ์ของท่านได้ปรากฏในสากลโลกว่า ท่านอยู่ในธรรมยมไม่พูดเท็จแม้เพราะเหตุแห่งชีวิตเช่นนี้ พระราชา ๑๐๐ พระองค์ในชมพูทวีปทั้งสิ้น ล้วนพอพระทัยในธรรมถาวอันในไฟเรา ของเธอเหมือนกับกัลยูติแห่งพระพุทธเจ้ายังเป็นปู่ในชมพูทวีปทั้งสิ้น แสดงธรรมแก่มหาชน ส่งสอนพระราชเหมือนกับว่าบำเพ็ญพุทธกิจ ชนชาวพระนครเหล่านั้นลุลด้วยคำาน้ำ ถ้าวิธาธนันต์นั้นจักไม่มาโดย ๗ วัน ข้าพระพุทธเจ้าจักพากันเข้าไปสู่กองไฟ ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ไม่มีความต้องการด้วยชีวิต แม่ในกลานเป็นที่ปรินิพพานแห่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทวยเทพ และมนุษย์ทั้งหลาย ไม่มีใครพอว่าว่าเราจะเข้าส่งไปตายเช่นนั้น หาได้มีเสียงครั้งเสวยพระชาติโดยวิธาธนันต์ไม่ ฎ) นิษย์ไม่รั้นดร้ำในมรรคยาที่มีอยู่แล้วแต่ใช้ปัญญาไตรตรรองหาเหตุผลที่ปุณณกัษจะมาฆ่าตนกองเราเป็นบาป เป็นผู้สามารถในอันค้นคว้าหาเหตุที่ตั้งแต่และเกิดขึ้นได้ดังนั้น คิดหาหนทางสอนธรรมแก้ก้มให้จิตใจอ่อนโยนก่อน แล้วคิดว่าเราพิพากษาสารธรรรม ยังปุณณกัษให้มอบชีวิตคืนแก่เรา แสดงสารธรรมหกปุณณกัษด้วยพุทธลีลา พระยาวุธนาคารตรสว่า ปัญญานั้นเอง เป็นดั่งใจของบัณฑิตทั้งหลาย