ปัญญาบารมี หนทางการสร้างปัญญา : หน้า 56/144

ปัญญาบารมี หนทางการสร้างปัญญา ๕ ๖ การกระทำของพระมหาสัตว์วันนี้ ได้ปรากฏไปในที่ทั้งปวง มนุษย์เป็นอันมากได้มาอาศัยศาสนานั้น พระมหาสัตว์วันนี้ในศาสนานั้น กล่าวสิ่งที่ควรทำและไม่ควรทำ สิ่งที่ถูกและผิดแก่ผู้ที่มาแล้ว ๆ เริ่มตั้งการวินิจฉัย กลั้นนั้นได้เป็นเสมือน พุทธปฏากาล ฝ่ายพระเจ้าวีเทหราช กำลังจะไปได้ ๗ ปี ทรงระลึกได้ว่า บันฑิตทั้ง ๖ กล่าวแก่เราว่า บันฑิตที่ ๕ จักเกิดขึ้นครอบงำพวกเขา บันฑิตที่ ๕ นั้นบัดนี้อยู่ที่ไหน โปรดให้อมตย์๙ คนไปดับเสาะหาทางประดูทั่ว ๔ ด้าน ให้รสถานที่อยู่แห่งบันฑิตนั้น องค์ผู้ออกไปทางประตูอื่น ๆ ไม่พบพระมหาสัตว์ องค์ผู้ออกไปทางประตูด้านปรจีนิท นี่ที่ศาลาดิจว่า ศาลาลนี้ ต้องคนฉลาดทำเอง หรือใช้ให้คนอื่นทำ จึงถามคนทั้งหลายว่าศาลาหนี้ ช่างไหนทำ คนทั้งหลายตอบว่า ศาลาหนี้ช่างไม่ได้ทำเองแต่ได้ทำตามวิวรณ์ของมโหสถบันฑิต ผู้เป็นอุตรของสิริวัตรเศรษฐี ด้วยกำลังปัญญาแห่งตน องค์ถามว่า ก็รับบิฑติอายุเท่าไร คนทั้งหลายตอบว่า ๗ ปี บูรณรัตน์ องค์นั้นปีตั้งแต่ตอนที่พระราชาทรงเห็นพระสุคนิ ก็ทราบว่า บันฑิตนั้น คือผูนี้เอง สมกับพระราชาทรงเห็นพระสุบิน จึงสรุปุต ไปลูกพระราชาว่า ขอเดชะ บุตรของสิริวัตรเศรษฐีในบ้านปาจุนย่มชลฅาม ช้อมโหวซบันฑิต อายุได้ ๗ ปี ให้สร้างศาลา สรอโบกธรณ์ และอุทยาน อย่างนี้ ๆ ข้าพระบารจะพาบันฑิตนี้มาเฝ้าอย่างพร พระราชาทรงสดับประพฤติเหตุนี้ มีพระหฤหัยยินดี รับสั่งให้หาเสนาบันฑิตมา ตรัสเล่าเนื้อความนั้น แล้วว่าระล่ำถามว่า เป็นอย่างไร ท่านอาจารย์เสนาะ เราจะนำบันฑิตนี้ มารึอยัง เสนาบันฑิตนี้เป็นคนตระหนี่ จึงทูลว่า ข้าแต่มหาราชเจ้า บคคลไม่ชื่อว่าเป็นบันฑิต ด้วยเหตุเพียงให้สร้างศาลา เป็นต้น.ใคร ๆ ก็ให้สร้างได้ ข้อโน้นยังเป็นการเล็กน้อย พระราชาทรงสดับคำของเสนาบันฑิต ทรงดำรัสว่า เหตุการณ์ในข้อนี้จะมีจะมี ก็ทรนตินอยู่. ทรงส่งดูของมโหต่อ