หน้าหนังสือทั้งหมด

ปฏิจจสมุปบาทและการพิจารณาอริยสัจ
258
ปฏิจจสมุปบาทและการพิจารณาอริยสัจ
…ิชชา มีลักษณะสัณฐานกลม สีดำขุ่นมัว ไม่ผ่องใส เล็กประมาณเท่าเมล็ดโพธิ์ หรือเมล็ดไทร เป็นปัจจัยให้เกิดสังขาร สังขาร มีลักษณะสัณฐานกลม สีขาวใสสะอาดบริสุทธิ์ ซ้อนอยู่ชั้นในของอวิชชา เป็นปัจจัยให้เกิดวิญญาณ วิญญ…
…ม เน้นถึงการเชื่อมโยงของการเกิดและดับที่ไม่มีที่สิ้นสุด ในขณะเดียวกันยังได้กล่าวถึงลักษณะของอวิชชา, สังขาร, วิญญาณ, นามรูป, สฬายตนะ และผัสสะ ซึ่งเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกันอย่างลึกซึ้งในกระบวนการเกิดขึ้นของท…
การแก้ปัญหาด้วยปัญญาอันลึกซึ้ง
374
การแก้ปัญหาด้วยปัญญาอันลึกซึ้ง
…ก้ ปั ญ ห า ด้ ว ย ปั ญ ญ า อั น ลึกซึ้ง (m) พระอริยสาวกทั้งหลาย ย่อมเห็นขันธ์ ๕ คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ทั้งที่เป็นอดีต ปัจจุบัน และในอนาคต ทั้งภายในหรือภายนอก ทั้งหยาบหรือละเอียด ทั้งเลวหรือประณี…
พระอริยสาวกเห็นขันธ์ 5 คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ โดยใช้ปัญญาที่ถูกต้องว่า นั่นไม่ใช่ของเรา หรือว่าเราไม่มีตัวตนที่แท้จริง การเข้าใจนี้จะช่วยใ…
ธรรมะเพื่อประชา: ชัยชนะครั้งที่ 5
127
ธรรมะเพื่อประชา: ชัยชนะครั้งที่ 5
…ระผู้มีพระภาคเจ้าทรงตรัสเช่นเดียวกับที่ พระอัสสชิเถระกล่าวไว้ คือ “ขันธ์ ๕ อันได้แก่รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ไม่เที่ยง รูปไม่ใช่ตัวตน เวทนาไม่ใช่ตัวตน สัญญาไม่ใช่ตัวตน สังขารไม่ใช่ตัวตน วิญญาณไม่ใช่ตัว…
…้ตั้งคำถามเกี่ยวกับคำสอนของพระภาคเจ้า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงขันธ์ 5 ซึ่งรวมถึงรูป, เวทนา, สัญญา, สังขาร, วิญญาณ ว่าไม่ใช่ตัวตนและไม่เที่ยง ทำให้เกิดการสนทนาอย่างมีความหมายและมีเป้าหมายในการปลดเปลื้องความ…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
332
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…ปปาท วิภงฺคฏฐกถาย อาจริเยน วุตต์ ฯ หิสทฺโท ทฬห์ ฯ เอตนติ วุตฺตนฺติ กมฺม ฯ สงฺขารา จ ปฏิสนธิวิญญาณญจ สังขาร วิญญาณานิ ฯ เอโก เหตุผลสนธิ ฯ เวทนา จ ตัณหา จ เวทนาตณฺหา ฯ เอโก เหตุผลสนธิ ฯ ภโว จ ชาติ จ ภวชาติ ฯ …
…ฺถวิภาวินิยา นำเสนอเกี่ยวกับอดีตเหตุ, ผลปญฺจกสุชาติ และการสนธิต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการเกิดของสังขารและเวทนา อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลในทางธรรม รวมถึงการปฏิจจสมุปปาทและการดำเนินชีวิตตามหลั…
ขันธ์และการสิ้นชีวิต
10
ขันธ์และการสิ้นชีวิต
…หนดได้ หรือหมายรู้ คือ กำหนดอารมณ์เครื่องหมายลักษณะต่างๆ อันเป็นเหตุให้จามณ์ (object) นั้้นๆ ได้ 4. สังขาร (Mental Formations หรือ Volitional Activities) ได้แก่ องค์ประกอบหรือคุณสมบัติทั่วไป ของจิต มีเจตนาเ…
บทความนี้อธิบายขันธ์ทั้ง 5 องค์ประกอบ คือ รูป, เวทนา, สัญญา, สังขาร, และวิญญาณ ที่เป็นสิ่งที่ตั้งอยู่แห่งความอยากและพึงพอใจ ภายใต้การประมวลของพระพรหมคุณาภรณ์ โดยเจาะลึ…
การแบ่งส่วนตัวเราตามหลักวิทยาศาสตร์ในพระพุทธศาสนา
11
การแบ่งส่วนตัวเราตามหลักวิทยาศาสตร์ในพระพุทธศาสนา
…ามว่า รูปเป็นชนิดที่ 1 เวทนาคือ หมายความว่า เวทนาเป็นชนิดที่ 2 สัญญา หมายความว่า สัญญาเป็นชนิดที่ 3 สังขาร หมายความว่า สังขารเป็นชนิดที่ 4 วิญญาณ หมายความว่า วิญญาณเป็นชนิดที่ 5 วิชาเคมีในพระพุทธศาสนา พระ…
…ศาสตร์ที่แบ่งออกเป็นสองส่วนหลักคือ กายและจิตน โดยสามารถแยกย่อยได้เป็น 5 ส่วน คือ รูป, เวทนา, สัญญา, สังขาร และวิญญาณ ตามหลักการของพระสัมมาตสัมพุทเจ้าที่ได้สอนเกี่ยวกับขันธ์ 5 และธาตุในโลกซึ่งแบ่งเป็น 4 ธาตุ…
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
366
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
…ค) - หน้าที่ 366 วิสุทธิมคเค สงฺขาเร อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ ฯ วิปสฺสนา ปเนสา ติวิธา โหติ สังขารปริคคุณหณกวิปัสสนา ผลสมาบัติวิปัสสนา นิโรธสมาบัติวิปัสสนาติ ฯ ตตฺถ สังขาร ปริคคุณหณกวิปสฺสนา มนทา วา…
เนื้อหานี้กล่าวถึงธรรมะที่เกี่ยวข้องกับวิสุทธิมคฺค สถานะของสังขารและวิวัฒนาการของวิปัสสนาตามอุดมคติทางพระพุทธศาสนา โดยอธิบายถึงการปฏิบัติทั้งสามประเภทของวิปัสสนา ได้…
การรู้และขันธ์ 5 ในพุทธศาสนา
105
การรู้และขันธ์ 5 ในพุทธศาสนา
…ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม ธาตุไฟ อากาศธาตุ และวิญญาณธาตุ เราทุกคนที่อยู่ในโลกนี้ล้วนมี รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณด้วยกันทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นพระภิกษุ สามเณร อุบาสก อุบาสิกา ก็ประกอบด้วย 5 ขันธ์ทั้งนั้น ซ…
…้วยอวัยวะต่างๆ เช่น ตา, หู, จมูก, ลิ้น และกาย และยัง อธิบายถึงขันธ์ 5 ที่ประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ โดยแบ่งขันธ์ออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ขันธ์ที่ประกอบด้วยอุปาทาน และขันธ์ของปุถุชนที่ยังมีอุ…
ความเข้าใจเกี่ยวกับขันธ์ 5
97
ความเข้าใจเกี่ยวกับขันธ์ 5
แนวคิด 1. ขันธ์ 5 หมายถึง กลุ่มแห่งรูปและนาม ประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มีทั้งขันธ์ที่เป็นอุปาทานขันธ์ ซึ่งทำให้เกิดความยึดมั่น ถือมั่น เป็นทุกข์ และที่ไม่เป็น อุปา…
เนื้อหานี้กล่าวถึงขันธ์ 5 ซึ่งประกอบไปด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ที่เป็นภาระหนักในชีวิตของมนุษย์และเทวดา พระมงคลเทพมุนีได้สอนให้ปล่อยวางขันธ์ 5 เพื่อความบ…
การเข้าถึงกายในกายตามหลักสติปัฏฐาน 4
205
การเข้าถึงกายในกายตามหลักสติปัฏฐาน 4
…พรหม กายอรูปพรหม ละเอียด กายเหล่านี้ ล้วนประกอบด้วยเบญจขันธ์ หรือขันธ์ 5 อัน ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ส่วนกายธรรมนั้นมิได้ตกอยู่ในไตร ลักษณ์ จึงเรียกว่า ธรรมขันธ์ ด้วยเหตุว่า เวทนา สัญญา สังข…
บทความนี้กล่าวถึงหลักการกายในกายตามหลักสติปัฏฐาน 4 ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสสอนไว้ โดยให้เห็นถึงความไม่เที่ยง ความทุกข์ และความอนัตตาของกายต่างๆ และการปล่อยวางกิเลสเพื่อเข้าถึงกายธรรม กายธรรมนั้นไม่ต
การวิเคราะห์กรรมวัฏและวิปากวัฏในพระพุทธศาสนา
256
การวิเคราะห์กรรมวัฏและวิปากวัฏในพระพุทธศาสนา
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 254 ด้วยถือเอา ( คือกล่าวถึง ) อวิชชา สังขาร ก็เป็นอันถือเอา ( คือกินความถึง ) ตัณหาอุปาทาน ภพ ( ซึ่งเป็นเหตุคือเป็นกิเลสและกรรมด้วยกัน) ด้วย เพ…
…านี้กล่าวถึงการวิเคราะห์กรรมวัฏและวิปากวัฏตามหลักพระพุทธศาสนา โดยระบุถึงองค์ประกอบต่างๆ อย่างอวิชชา สังขาร ตัณหา และอุปาทานที่ส่งผลต่อวิญญาณและเวทนา อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างธรรมทั้ง 5 และการมองเห็นธรรมช…
การวิเคราะห์อวิชชาและสังขารในวิถีธรรม
258
การวิเคราะห์อวิชชาและสังขารในวิถีธรรม
…้ ท่านจึงกล่าวว่า (อวิชชาคือ) ไม่รู้ในทุกๆ ๆ ๆ ไม่รู้ในอธิปจ๋อจาและปฏิวัติสม- บูรณ์ทั้งหลาย" [แก้บทสังขาร] บทว่า 'สังขารทั้งหลาย' ได้แก้สังขาร 6 ที่กล่าวโดยสังเขปไว้ ในตอนก่อนดังนี้ว่า 'สังขาร 1 มูลฐานเป็น…
…กลุ่มเหตุผลที่เกี่ยวข้อง การไม่รู้ในอธิปจ๋อจาและปฏิวัติสมบูรณ์ถือเป็นอวิชชาที่สำคัญ โดยมีการกล่าวถึงสังขาร 6 ที่แบ่งออกเป็นมูลฐานและกายสังขารเพื่อทำความเข้าใจถึงธรรมชาติของสังขาร
ธรรมธารว วิวาสรวีรการทางพระพุทธศาสนา
8
ธรรมธารว วิวาสรวีรการทางพระพุทธศาสนา
…ด้คำตอบ อดถามว่า เกิดจากส่วนประกอบทั้ง 5 มารวมกัน ส่วนประกอบทั้ง 5 ที่ว่านี้ได้แก่ “รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ” ถ้าจะอธิบายให้เข้าใจ ง่ายๆ คือ “รูป” เป็นส่วนประกอบที่เป็นรูปลักษณะนอก หมายเอา ร่างกายภายนอ…
…่งหมายถึงการเห็นโลกเป็นความว่างที่ไม่ถือมั่น อีกทั้งยังกล่าวถึงขันธ 5 ที่ประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ที่มนุษย์ประกอบขึ้นมา. คัมภีร์สูตรตินบาตและเนื้อหาที่เกี่ยวข้องถูกนำมาจะเป็นพื้นฐานสำคัญใ…
การถอนตัณหาและการเข้าถึงนิพพาน
14
การถอนตัณหาและการเข้าถึงนิพพาน
…มีระแคะระคาย เป็นโสดา สกทาคา อนาคา อรหัต แตกกายทำลายขันธ์ก็ไปนิพพาน ทิ้งขันธ์ ๕ คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ของมนุษย์ ทิพย์ รูปพรหม อรูปพรหม เพราะตัณหาหมด ก็ไม่ปรารถนาอาลัยในกายทิพย์ รูปพรหม อรูปพรหม …
เนื้อหานี้กล่าวถึงแนวทางการฝึกเพื่อถอนตัณหาจากขันธ์ ๕ ที่เป็นภาระหนัก ซึ่งมีการอธิบายว่าการเข้าถึงนิพพานนั้นต้องเรียนรู้การถอดขันธ์อย่างละเอียด ถึงแม้จะต้องเผชิญกับความผูกพันและความสึกเศร้า ความรู้เกี
การปล่อยขันธ์ ๕ และการเข้าถึงนิพพาน
13
การปล่อยขันธ์ ๕ และการเข้าถึงนิพพาน
208 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา แต่การปล่อยขันธ์ ๕ เป็นเรื่องยากที่จะทำใจได้ เพราะรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็นที่อาศัย เราจึงต้องพยายาม ที่จะไม่ยึดถือ ปล่อยตามสภาพของมัน ทุกข์ก็น้อยลงด้วย การเรียนรู…
บทความนี้พูดถึงความสำคัญของการปล่อยขันธ์ ๕ และวิธีทำจิตให้หยุดนิ่งเพื่อเข้าถึงกายทิพย์ ซึ่งเป็นเส้นทางที่ยากแต่มีคุณค่าในการทำความเข้าใจธรรมะและการละวางความยึดติด เพื่อการเข้าถึงนิพพาน โดยการถอดขันธ์ท
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา: เหตุและผลของธรรมนิยม
10
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา: เหตุและผลของธรรมนิยม
…ะดี ฝ่ายละ ๓ คือ โลภเหตุ โทสเหตุ โมหเหตุ อโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุ “เบญจขันธ์” คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ โดยมี “อวิชชา” คือ ความรู้ไม่จริงเป็น ปัจจัยให้เกิด คือ (ปฏิจจสมุปบาท ๑๒) อวิชชา สังขาร เป็น…
…ห้มีการเกิดและดับในปฏิจจสมุปบาท 12 ประการ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงกระบวนการต่าง ๆ ที่เป็นปัจจัยในการเกิดสังขาร วิญญาณ นามรูป และอุปาทาน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนในกระบวนการธรรมชาติ นอกจากนี้ยังพู…
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
20
สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
…ระองค์ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ ก. วิชชา หมายถึง ความรู้ที่กำจัดมืดเสีย “มืด” หมายเอารูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ (ขันธ์ ๕) “วิชชา” ความรู้ ตรงข้ามกับ “อวิชชา” คือ ไม่รู้ เมื่อมี “อวิชชา” ก็ไม่รู้ถูกหรือผิด…
บทนี้เน้นถึงความสำคัญของการทำความเข้าใจว่าจะมีทุกข์ได้อย่างไร และเหตุที่ต้องได้รับทุกข์ก็เนื่องจากการมีโลภซึ่งเป็นผลจากอวิชชา การปฏิบัติตามคำสอนของพระบรมศาสดาเป็นหนทางที่จะพ้นจากทุกข์ ด้วยการดับอวิชชา
สมาธิและปัญญาในพระพุทธศาสนา
83
สมาธิและปัญญาในพระพุทธศาสนา
…นี้ นี่ที่เรียกว่าปริยัติธรรม นิสัตตนิชีวธรรม ยกเอารูปออกเสีย กับวิญญาณออกเสีย เหลือแต่ เวทนา สัญญา สังขาร ๓ อย่างนี้ท่านจัดเป็นนิสัตตนิ วธรรม ไม่ใช่ สัตว์ไม่ใช่ชีวิต แสดงหลักไว้ดังนี้แสดงธรรมออกไปเป็น ๔ คื…
…คุณธรรม เทศนาธรรม ปริยัติธรรม และนิสัตตนิชีวธรรม นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงวิญญาณ รูป และเวทนา สัญญา สังขาร เป็นต้น เพื่อให้ผู้คนที่ปฏิบัติธรรมรู้ว่ามีหลักทางธรรมที่สำคัญในการดำเนินชีวิต
ปัจจัยแห่งอภิสงฆ์ในธรรมชาติ
287
ปัจจัยแห่งอภิสงฆ์ในธรรมชาติ
…ุดท้าย (คืออญฺญชาขิ สัง- ขาร) โดยประการเดียวแล ในคำสังนั้น คำว่า “เป็นปัจจัยแห่งอภิสงฆ์คือ อญฺญชาขิ สังขาร” โดยประการ ๒ คือโดยเป็นอารมณ์มณีปัจจัย ๑ โดยเป็นอุปปาสสยปัจจัย ๑ อธิบายว่า อภิชาขิ สังขารนั้นเป็น…
…ายเกี่ยวกับปัจจัยในการสร้างอภิสงฆ์ ซึ่งรวมถึงความสำคัญของอุปธรรมสงฆ์และการอธิบายความหมายของอญฺญชาขิ สังขาร โดยเน้นถึงบทบาทของอารมณ์และปัจจัยที่เกี่ยวข้องในกระบวนการคิดและการทำบุญเพื่อผลประโยชน์ในและหลังชีวิ…
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
9
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
…"ใจ" กล่าวคือ "เวทนา" เป็นการรับความรู้สึกจากภายนอกที่เข้ามา "สัญญา" เป็นการนึกคิดในเรื่องราวต่างๆ "สังขาร" เป็นการตั้งใจที่จะทำหรือปรุงแต่งสิ่งใดสิ่งหนึ่ง "วิญญาณ" เป็นการรับรู้ด้วยใจ นอกจากนี้ ยังมี "อายต…
เนื้อหานี้ได้อธิบายถึงส่วนที่เกี่ยวข้องกับ 'ใจ' ในพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วย 'เวทนา', 'สัญญา', 'สังขาร', และ 'วิญญาณ' โดยเฉพาะ อายตนะ 12 ที่แสดงถึงการรับรู้อารมณ์และการตอบสนองต่อสิ่งภายนอก นอกจากนี้ยังไ…