แนวคิดเกี่ยวกับอายุและกัปในพระพุทธศาสนา : หน้า 41/44

41 1. อายุกับหมายถึง อายุไขยของสัตว์ที่เกิดในภูมินั้น ๆ เช่น ในโลกมนุษย์เรานี้ เมื่อสมัยพุทธกาล คนส่วนใหญ่ อายุ 100 ปี ก็นับเอา 100 ปีเป็นอายุกัป ปัจจุบันอายุไขยของมนุษย์มีประมาณ 75 ปี ก็นับเวลา 75 ปี เป็นอายุกัป ๆ 2. อันตรกัป มีวิธีนับดังนี้ คือเมื่อสมัยต้นกัป มนุษย์อายุยืนถึงอสงไขยปี ต่อมาค่อย ๆ ลดลงเรื่อย ๆ จนถึง 10 ปี แล้วอายุค่อยเพิ่มขึ้นอีกเรื่อย ๆ จนถึงอสงไขยปีอีก ครบเวลาอายุไขยลง และอายุไขยขึ้นคู่หนึ่ง เรียกว่า หนึ่งอันตรกัป 3. อสงไขยกัป จํานวนเวลาของอันตรกัป 64 อันตรกัป เรียกว่า หนึ่งอสงไขยกัป อสงไขยกัปมี 4 อยางคือ 3.1 สังวัฏฏอสงไขยกัป ระยะเวลาที่จักรวาลแสนโกฏิจักรวาลกำลังทำลายอยู่ 3.2 สังวัฏฏฐายีอสงไขยกัป คือระยะเวลาที่จักรวาลถูกทำลายหมดสิ้น ไม่มีอะไรเหลืออยู่เลย มีแต่ความว่างเปล่า 3.3 วิวัฏฏอสงไขยกัป เมื่อจักรวาลถูกทำลายจนหมดไปแล้ว นับเวลาที่เริ่มตั้งขึ้นใหม่ คือกัปที่กำลังเจริญขึ้นไปตามลำดับ 3.4 วิวัฏฏฐายีอสงไขยกัป คือระยะเวลาที่จักรวาลเริ่มตั้งขึ้นใหม่จนตั้งขึ้นเรียบร้อยเป็นปกติ ตามเดิมทั่ว แสนโกฏิจักรวาล มีพื้นแผ่นดิน ภูเขา แม่น้ำ ต้นไม้ มหาสมุทร พระอาทิตย์ พระจันทร์ คน สัตวพรอมหมด 4. มหากัป ระยะเวลา 4 อสงไขยกัปเรียกว่า หนึ่งมหากัป ระยะเวลาในมหากัปหนึ่ง ๆ นั้นนานมาก ไม่สามารถกำหนดประมาณได้ อุปมากันเอาไว้ว่า มีพื้นดินกว้างยาวละ 100 โยชน์ เอาเมล็ดพันธุ์ผักกาดไปกองไว้ให้เต็ม ครบกำหนด 100 ปี หยิบเอาไปทิ้งเสีย 1 เมล็ด เวลานานกระทั่งเมล็ดผักกาดหมด กระนั้นก็ยังไม่ครบเวลาของหนึ่งมหากัป 10. ขันธ์ 5 ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน 11. เราย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริง พระพุทธเจ้าได้ตรัสสอนความจริงไว้ 4 ประการ คือ 1. ความจริงเรื่องทุกข์คืออะไร 2. ความจริงเรื่องสาเหตุของทุกข์คืออะไร 3. ความจริงเรื่องความดับทุกข์คืออะไร