แก่ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 50 / 172

…, อตฺเถเนว เม อตฺโถ กี กาหสิ พฺยญฺชนํ พหุนติ จะมากหรือน้อยก็ตาม ขอพระผู้เป็นเจ้า จงกล่าวเถิด, จงบอก แก่ข้าพเจ้าแต่ใจความเท่านั้น ข้าพเจ้าต้องการใจความ จะต้องทำ พยัญชนะให้มากไปทำไม เย ธมฺมา เหตุปฺปภวา, เต…

คาถาธรรมบทนี้เป็นการบรรยายเกี่ยวกับพระมหาวีระที่ถูกสวดขึ้นเพื่อต้องการให้พระองค์เสด็จมาในพระครรภ์ของพระมารดา และได้ตรัสรู้สัจธรรมสำคัญในโลก และเทวโลก โดยมีการอธิบายถึงเหตุปัจจัยของธรรมต่างๆ ที่เกิดและ

…ิสสามิ โสฬสงฺคุลิกณฺฏก๋, สญฺฉินฺทิสสามิ เต กาย เอวํ ชานาที คทรภาติ เราจักทำปฏิกมีหนามแหลมยาว ๑๖ นิ้วแก่เจ้า, เราจักอิ่มแทงกาย ของเจ้า, แน่ะเจ้าลา เจ้าจงรู้อย่างนี้ ปโตทมฺเม กริสฺสสิ ปุรโต ปติฏ«ทิตวาน โสฬ…

เนื้อหางานเขียนนี้นำเสนอคาถาธรรมบท JHMIAO-๘ โดยเน้นความสำคัญของการอบรมจิตใจเพื่อลดราคะที่อาจทำร้ายจิตใจได้. ฝนที่รั่วเข้าบ้านเปรียบเสมือนราคะที่สามารถทำลายจิตใจที่ไม่ได้รับการอบรม และแสดงให้เห็นถึงควา

…โฆสก (๑๐) สุจิกมุมสฺส นิสมุมการิโน สญฺญตสฺส จ ธมุมชีวิโน อปุปมตฺตสฺส ยโสภิวฑฺฒติ ยศย่อมเจริญโดยยิ่ง แก่คนผู้มีความขยัน มีสติ มีการงานสะอาด มีปกติใคร่ครวญแล้วจึงทำ สำรวมแล้ว เลี้ยงชีพโดยธรรม และ ไม่ประมาท…

คาถาธรรมบท ภาค ๑-๔ เน้นถึงความสำคัญของการมีสติกับความเพียรในชีวิต ซึ่งนำไปสู่การเข้าถึงพระนิพพานและชีวิตที่มีคุณค่า โดยอธิบายถึงลักษณะของผู้บรรลุ ธรรมที่มีความขยันและสติ โดยชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของกา

…ฺญา น ปริปูรติ อนวสฺสุตจิตฺตสฺส อนนุวาทตเจตโส ปุญญปาปปทีนสุส นตฺถิ ชาครโต ภย์. ปัญญาย่อมไม่บริบูรณ์ แก่ผู้มีจิตไม่มั่นคง ไม่รู้แจ้งซึ่งพระสัทธรรม มีความเลื่อมใสอันเลื่อนลอย, ภัย (ความกลัว) ย่อมไม่มีแก่ผู…

คาถาธรรมบทนี้อธิบายถึงความสำคัญของจิตที่มั่นคงและปัญญาในการเข้าใจพระสัทธรรม โดยระบุว่าความกลัวไม่มีแก่ผู้มีจิตใจที่ปราศจากราคะและโทสะ และควรฝึกฝนสิกขาเพื่อความรู้และสันติสุข ของผู้ประพฤติธรรม สามารถทำให…

…้ว จึงทำเขา (บุคคล) นั้นให้เลวทรามยิ่งกว่าความ พินาศฉิบหาย ที่โจรเห็นโจรหรือคนจองเวรเห็นคนจองเวรทำ (แก่กัน) นั้น(เสียอีก).

คาถาธรรมบทนี้สอนเกี่ยวกับการเข้าใจความจริงของกายและจิต โดยเปรียบกายกับหม้อและจิตกับนคร ผู้รู้ควรใช้ปัญญาเป็นอาวุธในการต่อสู้กับมารและรักษาความชนะ พระปูติคัตตติสสเถระเตือนว่ากายจะต้องคืนสู่แผ่นดินและวิ

…ิกฺขุโน อตฺตภรสฺส อนุญฺญโปสิโน เทวา ปิหยนฺติ ตาทิโน อุปสนฺตสฺส สทา สตีมโตติ เทวดาและมนุษย์ ย่อมพอใจ แก่ภิกษุผู้ถือการเที่ยวบิณฑบาต เป็นวัตร ผู้เลี้ยงตัวเอง มิใช่เลี้ยงผู้อื่น ผู้มั่นคง ผู้เข้าไปสงบแล้ว ม…

คาถาธรรมบทกล่าวถึงความสำคัญของการบิณฑบาตในชีวิตของภิกษุ ที่มีการถือปฏิบัติและข้อปฏิบัติ เรื่องราวเกี่ยวกับกลิ่นที่เกิดจากผู้มีศีลและปรินิพานของพระโคธิกเถระก็ได้รับการกล่าวถึง โดยชี้ให้เห็นถึงความมั่นค

…่ ความแวดล้อมใน ภิกษุทั้งหลาย ความเป็นใหญ่ในอาวาส และการบูชาในตระกูลแห่งชนอื่น ความดำริ ย่อมเกิดขึ้นแก่ภิกษุผู้พาลว่า “คฤหัสถ์และบรรพชิตทั้งสอง จงสำคัญกรรม อันเขาทำเสร็จแล้ว เพราะอาศัยเราผู้เดียว จงเป็น …

บทความนี้นำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับพระสุธรรมเถระและพระวนวาสีติสสเถระ ซึ่งให้ข้อคิดเกี่ยวกับความสำคัญของศีลและการบูชาในชุมชน ศีลเป็นหัวใจสำคัญของชีวิตที่นำไปสู่ความเคารพและบูชาในสังคม โดยมีการเปรียบเปรยถ

…ดไป บัณฑิตย่อม บรรเทาอย่างไร อย่างไรจึงเป็นผู้มีความเกษม จากโยคะ ท่านผู้อันเราถามแล้วโปรดบอกข้อนั้น แก่เรา.

เนื้อหาพูดถึงการเป็นใหญ่อย่างพระราชา โดยเชื่อมโยงกับคุณธรรมและการกำหนัดของมนุษย์ พระราชามีธุลีบนพระเศียรในขณะที่ผู้ที่ปราศจากธุลีคือผู้มีความรอบรู้และไม่กำหนัด คนพาลนั้นยึดติด ส่วนบัณฑิตสามารถบรรเทาคว

…ม ทโม ส เว วนฺตมโล ธีโร โส เถโรติ ปวุจฺจตีติ. บุคคลไม่ชื่อว่าเป็นเถระ เพราะมีผมหงอกบน ศรีษะ ผู้มีวัยแก่รอบแล้วนั้น เราเรียกว่า แก่เปล่า (ส่วน) ผู้ใด มีสัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ ผู้นั้นแล ผู้มีมลทิ…

ในเนื้อหานี้เสนอถึงแนวคิดที่ว่า บุคคลจะถือว่าเป็นเถระหรือไม่ขึ้นอยู่กับคุณธรรม เช่น สัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ ไม่เพียงแต่ตามลักษณะทางกายภาพเท่านั้น โดยบุคคลที่มีความริษยาและความตระหนี่จะไม่ได้ร

…ฺส อานุภาเวน ขลิตวา ปฏิติฏฺฐตีติ. ข้าพเจ้าจักเพลิดเพลินด้วยบุตรที่เกิดแล้วเหล่าใด และปราถนาความเจริญแก่บุตรเหล่าใด บุตร เหล่านั้น ถูกภรรยายุยง ย่อมรุกรานข้าพเจ้า เหมือนสุนัขรุกรานสุกร ฉะนั้น ได้ยินว่า บุ…

เนื้อหานี้เล่าถึงความรู้สึกของบิดาที่มีต่อบุตรที่เกิดขึ้นในสมัยเป็นคนแก่ โดยบุตรเหล่านั้นมีลักษณะเป็นอสัตบุรุษ เรียกบิดาว่าพ่อ ทั้งที่ในใจของบิดารู้ดีว่าพวกเขาได้ทอดทิ้ง แล…

…ิก ชีรติ อายุ ปาลยนติ คนผู้มีสติทุกเมื่อ รู้จักประมาณในโภชนะที่ได้ แล้วนั้น ย่อมมีโรคภัยไข้เจ็บน้อย แก่ช้า อายุยืน

ในรูปแบบการใช้ชีวิตของบุคคล เราพบว่า การกินอาหารมากเกินไปจะนำไปสู่อาการง่วงและนอนหลับที่ไม่เป็นธรรมชาติ ทำให้เกิดอาการมึนซึม ซึ่งส่งผลเสียต่อสุขภาพ เมื่อศึกษาเป็นบทเรียนจากพระธรรมที่แสดงให้เห็นถึงการค

…ฺส อุชฺฌาปยาม เส อาทิตตา นี่หฎ์ ภัณฑ์ ปูน ฑยุหตุมิจฉสีติ ขอท่านทั้งหลายจงช่วยวิ่งเต้น ความเจริญจงมี แก่ท่าน ข้าพเจ้าจะปรับทุกข์แก่ใครเล่า ท่านเป็น ดุจภัณฑะซึ่งถูกนำออกจากเรือนที่ถูกไฟไหม้แล้ว ยังปรารถนาเ…

เนื้อหานี้นำเสนอเกี่ยวกับการฝึกข่มจิตใจและการจัดการกับความปรารถนา โดยเปรียบเทียบจิตใจที่ต้องการบรรเทาความทุกข์เป็นเช่นเดียวกับช้างที่ต้องถูกควบคุม. พร้อมวิงวอนขอให้ผู้ฟังช่วยเหลือในการเจริญเติบโตในด้า

…เสือกกระสน เหมือนกระต่าย ที่นายพราน ดักได้แล้ว ฉะนั้น. เพราะเหตุนั้น ภิกษุหวังธรรมเป็นที่สำรอกกิเลส แก่ตน พึงบรรเทาตัณหาผู้ทำความดิ้นรนเสีย เรื่องวิพภันตกภิกษุ โย นิพฺพนฏฺโฐ วนาธิมุตฺโต วนมุตฺโต วนเมว ธา…

บทความนี้นำเสนอความหมายของการบรรเทาตัณหาผู้ทำความดิ้นรนและความทุกข์ในชีวิตมนุษย์ เปรียบเทียบการดิ้นรนของสัตว์ที่ถูกพรานจับได้ ความสำคัญของการอดทนเพื่อละทิ้งความยึดมั่นในอารมณ์และกิเลสมีการเปรียบเทียบก

…นน มา เม ทาลิททิย์ อหุ นตฺถีติ วจนํ นาม มา อโหสิ ภวาภเว. ก็ด้วยทานนี้ ความเป็นผู้ขัดสนอย่าได้มีแล้ว แก่ข้าพเจ้า ชื่อว่าคำว่าไม่มี อย่ามีแล้วในภพน้อย ภพใหญ่. ปุพเพนิวาส์ ชานามิ ทิพพจักขุ วิโสธิต เตวิชฺโช …

เรื่องนี้เล่าเกี่ยวกับสุมนสามเณร ผู้มีความตั้งใจในการถวายทานและได้รับการประทานวิชชาจากพระพุทธเจ้า โดยกล่าวถึงอดีตชาติและการเข้าถึงความรู้ที่ถูกต้องจากพระธรรมคำสอน ความสำคัญของการทำทานและการสร้างบารมีใ

…ชติ วีตททร์ วิสัยุตต์ ตมห์ พรูมิ พราหมณนฺติ ฝั่งก็ดี ที่มิใช่ฝั่งก็ดี ฝั่งและที่มิใช่ฝั่งก็ดี ไม่มี แก่ผู้ใด เราเรียกผู้นั้นซึ่งมีความกระวนกระวาย ไปปราศแล้ว ผู้พราก (จากกิเลส) ได้แล้ว ว่าเป็น พราหมณ์.

ข้อความนี้พูดถึงความสำคัญของพราหมณ์ในการเข้าถึงธรรม โดยระบุว่าพราหมณ์ผู้รู้และมีความเข้าใจในธรรมจะสามารถหลุดพ้นจากกิเลสและความกระวนกระวายได้ โดยมีการเน้นย้ำถึงสภาพที่พราหมณ์จะไม่ติดอยู่กับวัตถุประการภ

๑๖๘ พราหมณ์ ไม่ควรประหารแก่พราหมณ์ ไม่ควร จองเวร)แก่เขา น่าติเตียนพราหมณ์ผู้ประหาร พราหมณ์ น่าติเตียนพราหมณ์ผู้จองเวร) ยิ่งกว่า…

เนื้อหาเน้นถึงหลักการปฏิบัติของพราหมณ์ที่ไม่ควรทำลายชีวิตหรือจองเวรให้แก่กัน เขายกตัวอย่างถึงการที่พราหมณ์ควรหลีกเลี่ยงความเกียดกันและอารมณ์ที่ทำให้เกิดความทุกข์ โดยยกเรื่อง…

…้า (กล่าวแล้วว่า) แม้ท่านก็เป็นชายหนุ่ม สำหรับดิฉัน และแม้ดิฉันก็เป็นหญิงสาวสำหรับท่าน แม้เราทั้ง ๒ แก่แล้ว มีไม้เท้ากรานไปข้างหน้า จึง จักบวช. โยธ กาเม ปหนฺตฺวาน อนาคาโร ปริพฺพเช กามภวปริกขีณ์ ตมห์ พฺรู…

เนื้อหาเกี่ยวกับการไม่ถือมั่นและการสิ้นสุดของกามในพระพุทธศาสนา ชี้ให้เห็นถึงการเป็นพราหมณ์ที่มีความนำไปการบวช และการปฏิบัติตนเพื่อหลุดพ้นจากกามและความเป็นอยู่ที่ยึดมั่นในโลกนี้ โดยบุคคลที่ละกามและไม่ถ

กระดูกเหล่านี้ใด อันเขาทิ้งเกลื่อนกลาด ดุจน้ำเต้า ในสารทกาล มีสีเหมือนนกพิราบ ความยินดีอะไร เล่า? (จักมี) เพราะเห็นกระดูกเหล่านั้น เรื่องพระนางรูปนันทาเถรี อาตุร์ อสุจิ ปูตี อุคฆรนต์ ปคุรนต์ ยถา อิท ต

…ารถหลีกเลี่ยงการเสื่อมสลายได้ ร่างกายนี้เป็นเพียงธาตุที่ว่างเปล่า และควรมีการพิจารณาทุกข์จากการเกิด แก่ เจ็บ ตาย สุดท้ายอาจทำให้เกิดการพัฒนาตนเองจนเป็นอุปสันตบุคคล.

…ดไป บัณฑิตย่อม บรรเทาอย่างไร อย่างไรจึงเป็นผู้มีความเกษม จากโยคะ ท่านผู้อันเราถามแล้วโปรดบอกข้อนั้น แก่เรา.

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะของผู้มีอำนาจในสังคมโดยใช้คำเปรียบเทียบว่า พระราชาซึ่งมีธุลีบนพระเศียรหมายถึงผู้ที่มีความกำหนัดและไม่สามารถปล่อยวางจากสิ่งต่างๆ ขณะที่ผู้ที่ปราศจากธุลีมีความสงบและไม่ยึดติดต่

…ม ทโม ส เว วนฺตมโล ธีโร โส เถโรติ ปวุจฺจตีติ. บุคคลไม่ชื่อว่าเป็นเถระ เพราะมีผมหงอกบน ศรีษะ ผู้มีวัยแก่รอบแล้วนั้น เราเรียกว่า แก่เปล่า (ส่วน) ผู้ใด มีสัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ ผู้นั้นแล ผู้มีมลทิ…

บทความนี้กล่าวถึงการที่บุคคลไม่สามารถนับว่าเป็นเถระเพียงเพราะมีอายุมากหรือผมหงอก แต่จะต้องมีคุณธรรมเช่น สัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ โดยที่ผู้นั้นควรมีมลทินที่คายแล้ว มีปัญญา ดังนั้น คำว่า 'คนดี'