ศิลปะและวรรณกรรมพระไตรปิฎกในยุคอยุธยาและรัตนโกสินทร์ : หน้า 53/135

สมยอยุธยาตอนกลางจนถึงอยุธยาตอนปลาย มีเขียนภาพพวกดารบาวขนาดใหญ่มาก ในบางประตู่พระไตรปิฎก คืบูทตกดาบยืนบนแท่น มีพระศรีีรบรพระเฑื่อย มีขิญเกษแกนแท่นสนเดียสองบานประตู่ สันนิษฐานว่ามีจุดประสงค์เพื่อให้เทวดารักษาคุ้มครองกปรีพระไตรปิฎกให้อยู่อย่งปลอดภัยจากขยันตรายทั้งปวง ซึ่งต่างจากลวดลายหลังสงครามสมเด็จกูรบิวเชื่อมต่อถึงสมบัติโกลินทร์ตอนต้น ช่วงรัชกาลที่ ๒-๖ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นช่วงที่บ้านเมืองผ่านความคุรุุ่มของสงคราม ลาวโดยกรมอันนลงามและคัมริกทางพระพุทธศาสนา ถูกเผาทำลายไปมาก พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าทุ่งโลกมหาราชทรงสะพระราชทานพงจำรงจาริพระไตรปิฎกลงในโลนสร้างตุ้ใสในหอมนเทียรรูม และสร้างพระไตรปิฎกถวายพระสงมไในพระอารามหลวงทุกแห่ง ส่วนศิลปะลายดั้งบนนุตพระไตรปิฎกในช่วงนี้ยังคงความงามเพราะสิมต่อจากสมียอันรุ่งเรือง แต่ความสูญเสียจากสงครามบ่มานอนข้างและกำลังใจของช่างศิลป์ทำให้งานที่ออกมาแม้จะไม่ด้ออกวามงาม แต่ไม่มีพลังและไม่เป็นกลุ่มก้อนเหมือนก่อน