หน้าหนังสือทั้งหมด

การเรียนรู้สมาคมท้อง
83
การเรียนรู้สมาคมท้อง
…มาคมขึ้นไปยังถูกนำมาต่อเข้า ด้วยกัน เป็นคำทิ้ง เดียว สมาคมท้องจึงไม่ได้เป็นสมาคมแผนกหนึ่งต่างหากจาก กัมมารายสมาคม เป็นฉัน เป็นแต่บทสำเร็จของกัมมารายสมาคมเป็นฉัน สมาคมใด สมาคมนี้ หลายๆ สมาคมที่ซ้อนกันอยู่ …
การเรียนสมาคมท้องเกี่ยวข้องกับความเข้าใจในโครงสร้างของศัพท์และการแปลภาษาบาลี นักเรียนต้องมีพื้นฐานความเข้าใจเกี่ยวกับคำศัพท์และสามารถแยกแยะความหมายของศัพท์ต่าง ๆ การฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้นักเรียน
การศึกษาเกี่ยวกับจิต ๑๖ ประเภทในวิสุทธิมรรค
177
การศึกษาเกี่ยวกับจิต ๑๖ ประเภทในวิสุทธิมรรค
…โทสจิต (จิต ปราศจากโทสะ) จิตที่เหลือทั้งหลาย คืออกุศลจิต ไม่ถึงซึ่งการ ๑๐ โดยมากที่ท่านใช้ศัพท์ อาทิกัมมิกะ (ผู้แรกทำ) ในที่นี้ท่านยักโวหารใช้ อกตาภินิเวส
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์จิต ๑๖ ประเภทตามคำสอนในวิสุทธิมรรค โดยเริ่มจากการอธิบายภาวะของภิกษุที่มีความสามารถในการเข้าใจจิตของผู้อื่นในระดับที่เป็นปัญจโวการและจตุโวการ รวมถึงการทำบริกรรมเริ่มต้นจากการ
ปัญจสมันต์ปลากกา อรรถกถาพระวินัย ปริวาร วันฉนา - หน้าที่ 768
54
ปัญจสมันต์ปลากกา อรรถกถาพระวินัย ปริวาร วันฉนา - หน้าที่ 768
… ซึ่งว่ามีสังวาสเสมอกัน. บุคคลอคนั้น ซึ่งว่ามีสังวาส ต่างกัน. บุคคลผู้สังวาสต่างกันนั้น มี ๒ พวก คือกัมมันนาสังวาส พวกหนึ่ง ลัทธินาสังวาสพวกหนึ่ง. สองท่านว่า สมัป ชนิตพุพ มีความว่า พิงทราบางดั่งว่า- โมกข์…
เนื้อหาเกี่ยวกับการอภิปรายธรรมที่เป็นที่อยู่ร่วมกันและลักษณะของบุคคลที่มีสังวาสที่แตกต่างกัน โดยอธิบายถึงสองกลุ่มของบุคคลที่มีสังวาสต่างกัน รวมทั้งการพูดถึงอาบัติที่เกิดจากการประพฤติตนตามธรรมและการเน้
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒
29
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒
…่ 178 เอก. พหุ. กียเต. กียนเต. คหิยเต. คหียนเต. กริยเต. กรียนเต. จุริยเต. จุริยนเต. (๑๒๓) คำอธิบายในกัมมาวาจก ๑. ลง อิ- อาคม หน้า ย ปัจจัย ในกัมมวาจก ๒. เอา ย-ปัจจัย กับ จุ ที่สุดแห่ง ปจ ธาตุ จ ไม่ต้องลง …
เนื้อหาในบทนี้มีการแจกแจงเกี่ยวกับหลักการในกัมมาวาจก เช่น การใช้ ย-ปัจจัย และการซ้อนพยัญชนะในกัมมาวาจก อีกทั้งยังมีการยกตัวอย่างของการแจก ปจ ธาตุ ด…
ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2
11
ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2
…กป้องความสงสัยของพระเจ้ามิลินท์โดยพระภิกษุในพระพุทธศาสนาบูชินี้ชื่อพระนาคเสน โดยในประเทศไทยได้ยกลิ้นกัมมมินทปัญหาให้เป็นคัมภีร์สำคัญในชันษาบรรพคา ส่วนพม่าได้จัดให้มิลินทปัญหาเป็นคัมภีร์ชั้นนำ 3 คำกล่าวขอ…
วารสารวิชาการธรรมธารา ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 เน้นประเด็นเกี่ยวกับคัมภีร์มิลินทปัญหา ซึ่งเป็นคัมภีร์พระพุทธศาสนาที่มีชื่อเสียง โดยพระเจ้ามิลินท์สอบถามเกี่ยวกับความสามารถในการบรรลุธรรมของคุตภส และคุณค่าของกา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี
71
อภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 71 จิตตกัมมัญญตา๑ กายปาคุญญตา ๑ จิตตปาคุญญตา ๑ กายุชุกตา ๑ จิตตุชุกตา ๑ ชื่อว่าโสภณสาธารณะ ฯ เจตสิก ๓ คือ สัมมา…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีอธิบายถึงเจตสิกและการจัดหมวดหมู่ต่างๆ เช่น กายปาคุญญตา และจิตปาคุญญตา รวมถึงการประมวลผลเจตสิกที่มีผลต่อจิต บทวิเคราะห์ในเนื้อหาที่จะกล่าวถึงเจตสิก และการรวมกับปัญญิน
วิจักษ์ธรรมเทปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
228
วิจักษ์ธรรมเทปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ)
…จา) ย่อมออกจากมิฉาจังวาจา... ธรรมชื่อ สมมาวามะ โดยรรกือคือความตั้งมั่น (แห่งการงาน) ย่อมออกจากมิฉาจากัมมันตะ... ธรรมชื่อสมมาสตติ โดยรรกือคือ ความเห็น (อรัยสัง) ธรรมชื่อสมมามาติ โดยรรกือคือความ [...] * บริ…
ในบทนี้ได้กล่าวถึงความหมายของญาณในบรราคซึ่งเกี่ยวข้องกับธรรมต่างๆ และสภาวะของจิตที่มีการหมุนกลับ จากธรรม่นี้ นักศึกษาสามารถเห็นความถูกต้องของวาจาและการงานได้อย่างชัดเจน เพื่อเข้าใจถึงสัจธรรมที่มีอยู่จ
วิสุทธิมรรค: อนุสสติกัมมฐานนิเทส
1
วิสุทธิมรรค: อนุสสติกัมมฐานนิเทส
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 1 ปกรณ์วิเศษชื่อวิสุทธิมรรค ภาค ๒ อนุสสติกัมมฐานนิเทส มรณสติ บัดนี้ ภาวนานิเทสแห่งมรณสติ (อันท่านจัดไว้) ถัดจาก เทวตานุสสตินี้ ถึงแล้วโดยลำดับ คว…
ในเอกสารนี้กล่าวถึงการบรรยายมรณสติในบริบทของวิสุทธิมรรค โดยมุ่งเน้นความหมายและประเภทต่างๆ ของมรณะทั้งในด้านกาลมรณะและอกาลมรณะ พร้อมทั้งการศึกษาเจตนาขององค์ธรรมเพื่อช่วยในการเข้าใจชีวิตที่ดีขึ้น ในวิถี
ความรัก ความปรานี และการมองเห็นในวิสุทธิมรรค
211
ความรัก ความปรานี และการมองเห็นในวิสุทธิมรรค
…ความเสมอกันในสัตว์ทั้งหลายเป็นรส มีอันรำงับไปแห่งความยินร้ายและความยินดี เป็นเครื่องปรากฏ มี อันเห็นกัมมัสสกตา ที่เป็นไปโดยนัยว่า สัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นของ ๑. ท่านว่า ราคะมันลวงมาโดยหน้าเมตตาได้ ๒. - ๓. …
บทนี้กล่าวถึงลักษณะของสิเนหา (ความรัก) ซึ่งภายใต้การตีความนั้นสามารถแปรไปเป็นวิบัติ (ทางลบ) ในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะความเมตตาและกรุณาที่ถูกหลอกลวงโดยราคาและความโศก. นอกจากนี้ยังมีการแก้ไขโดยไตร่ตรองถึงมิ
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์
47
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์
…ตุนั้น [กรรมนั้น] ชื่อว่าอันเขาพึงทำ, กรุ ธาตุ ในความ ทำ, พฤทธิ์ อ เป็น อา อิ อาคม, ลบ ณุ เสีย, เป็นกัมมรูป กัมมสาธนะ เนตพฺพน-ติ เนยฺย์. [สิ่งใด) อันเขาจึงนำไป, เหตุนั้น [สิ่งนั้น] ชื่อว่าอันเขาจึงนำไป. น…
บทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์บาลีในกรรมต่างๆ ที่ใช้ในภาษาบาลี เช่น อาการของกรรม รวมถึงคำที่ใช้สื่อความหมายในบาลี โดยเน้นที่ธาตุและพฤติกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการพูดและการกระทำในบริบทของไวยากรณ์บาล
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
303
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…นสังเสทชะและอุปปาติกะ ฯ จุติจิตเกิดก่อนภวังคจิตดวง ที่ ๑๓ นี้ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าต่อจากจุติจิต ฯ กัมมชรูปยังไม่เกิดขึ้น เพราะไม่มีความตาย ในเมื่อกัมมชรูปนั้นบังเกิดฯ สัตว์ที่ท่านเรียกว่า ตาย เพราะขาดกั…
…กิดจิตในสรีระ ตามแนวคิดในอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฏีกา อธิบายว่าจิตเริ่มเกิดขึ้นก่อนกัมมชรูป และการกำหนดอายุ ไออุ่น และวิญญาณ ว่าจะเป็นเหตุที่ทำให้กายทิ้งอยู่ตามธรรมชาติ นำไปสู่การศึกษาถึง…
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค: อาขยาต และ กิตก์
59
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค: อาขยาต และ กิตก์
…ยนี้ มีคติเหมือน อนุต ก็แต่ว่า ถ้าไม่มี ย ปัจจัย ซึ่งลงในกรรม เป็นกัตตุวาจก, ถ้ามี ย ปัจจัยนั้น เป็นกัมมวาจก ย อย่างนี้ :- กัตตุวาจก. กัมมวาจก. กุรุมาโน ทำอยู่ กริยมาโน อันเขาทำอยู่. ภุญฺชมาโน กินอยู่. ภุ…
…ละการกล่าว โดยจะมีการแยกประเภทของวาจาตามบริบท รวมถึงลักษณะการใช้ธาตุต่างๆ ในภาษา เช่น กัตตุวาจก และ กัมมวาจก ซึ่งจะช่วยให้เข้าใจถึงวิธีการสื่อสารและการใช้ภาษาศาสตร์ในบาลี นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงธาตุในคว…
กิริยากิริย: การศึกษาและลักษณะการใช้กริยาในบาลี
5
กิริยากิริย: การศึกษาและลักษณะการใช้กริยาในบาลี
…บด้วยปัจจัยในหมวดกิติปัจจัย คือ อนฺต, ตาวฺต, ตวฺ และกิติกิจกําจางบางตัวที่จะกล่าวข้างหน้า ลักษณะของกัมมาวริกา 1. ตัวประธานเจ้าของกิริยาจาก เป็นตัวกําบรรจุประกอบด้วยนามวิภาคต์หมู่ในนั้นก็อยู่กับข้อความในป…
เนื้อหานี้นำเสนอเกี่ยวกับกิริยาในภาษาบาลี โดยเน้นที่ลักษณะต่างๆ ของกิริยา ตัวประธาน และวิภาคของนามเสริมในประโยค นอกจากนี้ยังอธิบายเกี่ยวกับปัจจัยต่างๆ ที่มีผลต่อการสร้างกิริยาในมัครโดยเฉพาะการใช้กิริย
การศึกษาอภิธรรมและกัมมสมุฏฐาน
264
การศึกษาอภิธรรมและกัมมสมุฏฐาน
…ระโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 264 ฉะนี้แล ฯ กลาปทั้ง 8 นี้ ชื่อว่ากัมมสมุฏฐานกลางฯ ส่วนอวินิพโภค รูป ชื่อว่าสุทธัฏฐกะ สุทธัฏฐกะนั่นแล รวมกับกายวิญญัติ ชื่อว่า กายวิญญัติน…
เนื้อหานี้นำเสนอการศึกษาอภิธรรมที่เกี่ยวข้องกับกลาปทั้ง 8 ที่เรียกว่ากัมมสมุฏฐานกลางและการจำแนกประเภทต่างๆ ของกลาป เช่น สุทธัฏฐกะ และจิตสมุฏฐาน รวมถึงความหมายของสัททนวกะและล…
การอธิบายบาลีและธาตุในมุมมองต่างๆ
95
การอธิบายบาลีและธาตุในมุมมองต่างๆ
… อ ปัจจัย ดีวิภาคติ แปลง ทิส เป็น ทิสส. ทิสุตติ อัน... ย่อมเห็น-ย่อมปรากฏ ทิส ธาตุ ย ปัจจัย (กัมมาวาจก) ดี วิภาคติ แปลง ย กับ สู่ ที่สุดสตา เป็น สุส. ทิยุติ อัน... ย่อมให้ ทาน ธาตุ ย ปัจจัย อิ…
บทความนี้นำเสนอการอธิบายกลางเกี่ยวกับบาลีโดยเน้นไปที่การเปลี่ยนแปลงของธาตุต่างๆ ซึ่งจะช่วยให้เข้าใจความหมายที่อยู่เบื้องหลังคำศัพท์ต่างๆ เช่น ทุมมิ, ทิยุติ และทิสุตติ เป็นต้น โดยมีการอภิปรายเกี่ยวกับค
ประมวลปัญหาและถลายลำไอทรู้ร (สำหรับเปรียญธรรมตรี)
174
ประมวลปัญหาและถลายลำไอทรู้ร (สำหรับเปรียญธรรมตรี)
… ลบ ณ พุทธธี อุ เป็น โอ,เอ ด้วย ย เป็น ชุ. ยังวิธีเปลี่ยนแปลงอีกมาก นำมาแสดงตัวอย่าง ปัจจุบนี้ ลงใน กัมมรูป กัมมวสาระ เป็นพื้นที่ ที่เป็น ภาวรูป ภาว- สาระ มีบ้าง สังเกตดังแสดงมานี้ ย่อมทราบได้. [อ. น. ป.]…
ข้อความนี้กล่าวถึงการลงปัจจัยในภาษาไทย โดยอธิบายถึงวิธีที่ปัจจัยเมื่อลงแล้วจะต้องถูกลบออก รวมถึงตัวอย่างของศัพท์ที่ลงปัจจัยและวิธีการเปลี่ยนแปลงคำที่เกี่ยวพัน กับการใช้งานของคำในบริบทต่างๆ เช่น คำกริย
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสกุล (ทุติโย ภาโค)
54
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสกุล (ทุติโย ภาโค)
… ปณีโต จาติ สนฺโต เจว ปณีโต เจว ๆ อุภัยตฺถ เอวสทเทน นิยโม เวทิตพฺโพ ฯ ปี วุตต์ โหติ ฯ อยญหิ ยถา อสุภกัมมฏฺฐานํ เกวล์ ปฏิเวธวเสน สนฺติ จ ปณีต์ จ โอฬาริการมฺมณฑิตา ปน ปฏิกูลารมฺมณฑิตา จ อารมฺมณวเสน เนว สนฺต…
ในบทนี้กล่าวถึงการจัดการกับการนั่งสมาธิที่ชื่อว่า 'อานาปานสติ' โดยแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการประพฤติปฏิบัติภาวนา ความสมดุลระหว่างความสงบและการเจริญสติ รวมไปถึงเหตุผลที่เหตุผลในการฝึกสมาธิเกี่ยวข้องก
การวิเคราะห์ธรรมในพระพุทธศาสนา
5
การวิเคราะห์ธรรมในพระพุทธศาสนา
…่า "กิฎฐิผู้ออกจากนิสสรรณะ บำเพ็ญวัตรสีนากาเท่าไร ?" ตอบว่า "๑๐ วัน หรือ ๒๐ วันก็ได้." จริงอยู่ ในกัมมขันธนะนี้ วัดเป็นของที่กิฏฐิผู้นำบำเพ็ญโดยเท่านั้น. [ว่าด้วยปิพพาทขันธ์ธรรม] วินิจฉัยในเรื่องพระสยส…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์ธรรมและวินัยในพระพุทธศาสนา โดยอภิปรายเกี่ยวกับประพฤติชอบ ๑๘ อย่างในปริวาสิกขา และความสัมพันธ์ระหว่างกิฏฐิกับการออกจากนิสสรรณะ ตลอดจนคำอธิบายศัพท์เฉพาะในบริบทของธรรม. ข้อ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
60
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
…ล่าวแล้วใน (ตอนว่าด้วย ) คนโทสจรตทั้งหมด ก็เป็น สัปปายะของคนสัทธาจริต และในอารมณ์ทั้งหลาย แม้อนุสสติกัมม ฐาน ก็เหมาะแก่เธอด้วย คำที่จะพึงกล่าวว่า บรรดาวัตถุทั้งหลายมีเสนาสนะเป็นต้น วัตถุ ชื่อนี้เป็นสัปปาย…
เนื้อเรื่องนี้เกี่ยวกับความเหมาะสมของบริบทและวิธีการในการปฏิบัติธรรมสำหรับผู้ที่มีจิตใจแตกต่างกัน โดยเฉพาะในเรื่องของเสนาสนะ อิริยาบถ และอารมณ์ที่เหมาะสมเพื่อนำไปสู่การปฏิบัติที่ดีที่สุด การรวบรวมและก
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑ - การนับและติดตามลม
117
วิสุทธิมรรค แปล ภาค ๒ ตอน ๑ - การนับและติดตามลม
…ยเป็นกลาง นาสิกเป็น ปลาย สำหรับลมเข้าข้างใน ก็ปลายนาสิกเป็นต้น หทัยเป็นกลาง นาภีเป็นปลาย ก็เมื่ออาทิกัมมิกะนั้นตามลมนั้นไป จิตอันแกว่งไปมา จะเป็น (ไป) เพื่อความป่วนปั่นและหวั่นไหวเป็นแท้ ดังท่านกล่าว ไว้ …
เนื้อหาในส่วนนี้เน้นการพัฒนาสมาธิโดยการนับลมและติดตามการหายใจ เพื่อสร้างสติให้แน่วแน่ โดยมีการอธิบายว่าจิตใจที่ป่วนปั่นสามารถประจักษ์ได้เมื่อทำตามลมทั้งต้น กลาง และปลาย การปฏิบัติอย่างตั้งใจนี้จะช่วยใ