การวิเคราะห์คำศัพท์ในพระบาลี ประมวลปัญหาและเฉลายบาลีไวยาการณ์ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) หน้า 68
หน้าที่ 68 / 197

สรุปเนื้อหา

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์คำศัพท์ในพระบาลี โดยมีกฎเกณฑ์การใช้ตัวประธานว่า หากมีอยู่ในศัพท์สมาน ไม่จำเป็นต้องใช้ศัพทฺ์อื่นมาประธาน เช่น มหาจุฬาโนรมใหญ่ ในขณะที่ซึ่งไม่มีตัวประธาน ต้องหาศัพท์อื่นมาช่วย เช่น อุจจมหนโต โดยการวิเคราะห์คำว่า 'ปญฺญาสโล' และ 'กัมมารสมาน' ว่ามีวิธีการใช้และความหมายอย่างไร เช่น 'อวธารนุปพฺพน' ที่แปลว่า 'อัญญ' หรือ 'ญาณ' โดยการร้อยเรียงความหมาย ทำให้เข้าใจแนวทางในการศึกษาได้ดีขึ้น ข้อมูลเพิ่มเติมสามารถเข้าชมได้ที่ dmc.tv

หัวข้อประเด็น

- การใช้สมานาม
- การวิเคราะห์คำศัพท์
- ความสำคัญของตัวประธาน
- ความหมายของคำในพระบาลี
- เทคนิคการศึกษาคำศัพท์

ข้อความต้นฉบับในหน้า

ประโยค - ประมาณปัญหาและฉายามีไรยากัน (สำหรับเปรียญธรรมดี) - หนาที่ 66 ก. ถือ ตัวประธานเป็นกฎเกณฑ์ คือถ้าตัวประธานมีอยู่ในศัพท์ สมานั้น ไม่ต้องศพอีกอันมาเป็นประธาน เรียกว่า สมานาม เช่น มหาจุฬาโนรมใหญ่ เป็นต้น สมานใด ไม่มีตัวประธานอยู่ในศัพท์ นั่น ต้องหาศัพท์อื่นมาเป็นประธาน สมานนั้น เรียกว่า สมาคุณ เช่น อุจจมหนโต แปลว่า สูง ท้งใหญ่ ยังไม่ใด้ความชัด จึง จำเป็นต้องหาศัพท์อื่นมาเป็นประธาน เช่น วิหาโร หรือ ปาสาโก เพื่อ ให้เข้ากับเนื้อความของศัพท์นั้น ๆ [อ.บ.] ก. กัมมารสมาน มีอย่าง ? อะไรบ้าง ? อุทาหรดังว่า ถานจบญ เป็นอย่างไหนได้บ้าง ? อย่างไหนแปลว่ากระไร ? ตั้ง วิเคราะห์หมวดด้วย. ข. มี ๆ อย่าง คือ วิสาสนุปพฺพง วิสาสนุครตบ วิสาสโน- ถบยถ วิสาสโนมบท สัมภาวนุปพพน อวธารนุปพฺพนท. เป็น วิสาสโนมบทก็ได้ แปลว่า ญาณเพียงดังจำ ๆ วิธารหวา ถณะ +ฌญู อิว-ถานจบญ เป็น อวธารนุปพพน ที่ได้ แปลว่า อัญญ คือญาณ วิธารหวา ถณา เอฌฺญู = ญาณจบญ. [๒๔๕] ก. คำว่า ปญฺญาสโล เป็นสมาสไหนได้บ้าง ? และ อย่างไหนแปลว่าอะไร ? ตั้งวิเคราะห์ด้วย. ค. เป็น อุปมานุตตรบ วิสาสนุปมบทก็ได้แปลว่า ปัญญา เพียงดังโปรษัท วิธารหวา ปญฺญา+ปาสาโค อิว-ปญฺญาปาสาโท เป็น อวธารนุปพฺพน ก็ได้ แปลว่า ปราสาทคือปัญญา วิธารหัส ปญฺญา อว+ปาสาโท=ปญฺญา ปาสาโท. [๒๔๕]
แสดงความคิดเห็นเป็นคนแรก
Login เพื่อแสดงความคิดเห็น

หนังสือที่เกี่ยวข้อง

Load More