หน้าหนังสือทั้งหมด

การเจริญกายคตาสติและการศึกษาเบื้องต้น
96
การเจริญกายคตาสติและการศึกษาเบื้องต้น
…ทธองค์ทรงยกย่องชมเชยนี้ มิได้มุ่งหมาย แต่เฉพาะ 32 โกฏฐาสะอย่างเดียว แม้อสุภะ 10 ก็ดี อานาปานสติก็ดี การกำหนดอิริยาบถ ใหญ่น้อยก็ดี พิจารณาธาตุทั้ง 4 ก็ดี เหล่านี้ล้วนแต่จัดเป็นกายคตาสติด้วยกันทั้งสิ้น ดังที่มี…
…กายคตาสติลึกซึ้งยิ่งขึ้น และสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม พร้อมทั้งการพิจารณาธาตุทั้ง 4 และการกำหนดอิริยาบถอย่างถูกต้องเพื่อการพัฒนาจิตใจ.
การพิจารณาผมในเชิงปฏิกูล
104
การพิจารณาผมในเชิงปฏิกูล
…แต่ละคน) เบื้องขวางกำหนดด้วยเส้นผมด้วยกัน การ กำหนดเช่นนี้ว่า ผม 2 เส้นไม่มีรวมเป็นเส้นเดียว นี้เป็นการกำหนดโดยส่วนที่เสมอกัน ธรรมดา ผมทั้งหลาย ธรรมชาติสร้างมามิให้ปนกับส่วนที่เหลือ 31 ส่วนอย่างนี้ว่า “ผมมิใช…
เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาผม โดยวิเคราะห์จากสี สัณฐาน ชนิด และกลิ่น ร่วมถึงการระบุว่าผมเป็นสิ่งปฏิกูลถ้ามีลักษณะเช่นนั้น โดยเน้นความรู้สึกของผู้คนต่อสิ่งที่คล้ายผมในอาหารหรือสิ่งของเสมือนผม ซึ่งตรงนี้
การทำจิตให้รู้เท่าทันอารมณ์
142
การทำจิตให้รู้เท่าทันอารมณ์
…งกล่าวมาทั้งหมดนี้ เรียกว่าทำจิตให้หลุดพ้น 13. ย่อมศึกษาว่าเรากำหนดรู้ความไม่เที่ยงหายใจเข้าออก คือ การกำหนดรู้ ลมหายใจเข้าออก อารมณ์ของลมหายใจเข้าออก จิต และเจตสิก และการเกิดขึ้นของจิตและ เจตสิกนั้น 14. ย่อม…
เนื้อหานี้สอนเกี่ยวกับการทำจิตให้รู้เท่าทันการเข้ามาและออกไปของอารมณ์ผ่านการสังเกตลมหายใจและการพัฒนาสมาธิ กอปรกับการเรียนรู้เพื่อความหลุดพ้นจากสภาวะอารมณ์ต่างๆ เช่น ความเฉื่อยชา ความฟุ้งซ่าน และความเศ
เทคนิคการนับหายใจในอานาปานสติ
145
เทคนิคการนับหายใจในอานาปานสติ
…ะส่ายดิ้นรน ในขั้นนี้จึงเพียงกำหนดนับไปเร็วๆ ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น ข. อนุพันธนานัย คือ การติดตาม การกำหนดรู้ตามลมเข้าและลมออกทุก ๆ ขณะ โดย ไม่พลั้งเผลอ ทุกระยะที่หายใจเข้าออก ก็รู้ว่าลมหายใจเข้าหรือออกนั้น…
การนับหายใจเป็นเทคนิคหนึ่งในการปฏิบัติอานาปานสติ โดยมีการนับเร็วเพื่อเสริมสร้างความแน่วแน่ของจิต โดยนับจาก 1 ถึง 10 และย้อนกลับ โดยไม่ต้องคำนึงถึงลมที่เข้าออกเมื่อมีการนับอย่างรวดเร็วนี้ช่วยทำให้มีควา
การกำหนดลมหายใจและการรักษาสมาธิ
148
การกำหนดลมหายใจและการรักษาสมาธิ
การกำหนดลมหายใจเข้าออก ในขณะที่มีบริกรรมนิมิตและอุคคหนิมิตอย่างใดอย่าง หนึ่งเป็นอารมณ์อยู่ สมาธินั้นเรียกว่า…
การฝึกสมาธิด้วยการกำหนดลมหายใจเข้าออกมีความสำคัญในทางพระพุทธศาสนา โดยมีการแบ่งประเภทสมาธิตามลักษณะการปฏิบัติ ได้แก่ ขณิกสมา…
วิธีการเจริญอรูปกัมมัฏฐาน
102
วิธีการเจริญอรูปกัมมัฏฐาน
…ดหรือ ถูกศัตรูทำร้าย เวลาที่ก้าวล่วงรูปหยาบไปได้ ด้วยอำนาจรูปฌานก็เหมือนการหนึ่งไปและ การย้ายบ้านไป การกำหนดกสิณรูปว่าคล้ายรูปหยาบ ก็เหมือนการได้เห็นใบตาล เถาวัลย์ที่ เหมือนงู หรือเหมือนการได้เห็นคนคล้ายศัตรู…
ผู้ปฏิบัติต้องมีความเข้าใจในโทษของรูปและออกจากกสิณเพื่อเข้าถึงอากาสานัญจายตนฌาน โดยทำการเพิกกสิณทั้ง 9 เพื่อเข้าใจในอากาศที่ไม่สิ้นสุด ซึ่งไม่มีจุดเริ่มต้นหรือจุดสิ้นสุด มิลินทปัญหาได้อธิบายถึงคุณของอ
อาหารเรปฏิกูลสัญญาและอานิสงส์
116
อาหารเรปฏิกูลสัญญาและอานิสงส์
…ญญาณาหาร อาหาร คือ วิญญาณ หรือวิญญาณเป็นอาหารเป็นปัจจัยหล่อเลี้ยงให้ เกิดนามรูป ปฏิกูลสัญญา หมายถึง การกำหนดหมายว่าเป็นสิ่งปฏิกูล 1 อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต, มก. เล่ม 38 ข้อ 56 หน้า 185. 2 มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาส…
อาหารเรปฏิกูลสัญญาเป็นกัมมัฏฐานที่มีความละเอียดลึกซึ้ง ที่ต้องใช้ปัญญาในการพิจารณา โดยพระพุทธเจ้าทรงสอนว่าอาหารมี 4 ประเภท ได้แก่ กวฬิงการาหาร, ผัสสาหาร, มโนสัญเจตนาหาร, และวิญญาณาหาร ซึ่งแต่ละประเภทม
การศึกษาโกฏฐาสในร่างกาย
141
การศึกษาโกฏฐาสในร่างกาย
…งกายนี้ ไม่มีความคิด เป็นของกลาง ๆ ว่างเปล่า ไม่มี วิญญาณ มีอาการเผาไหม้ เป็นเตโชธาตุ 4. วาโยโกฏฐาส การกำหนดอุทธังคมวาต โดยเป็นลมขึ้นเบื้องบน กำหนดอโธคมวาต โดยเป็นลม ลงเบื้องล่าง กำหนดกุจฉิสยวาต โดยเป็นลมอยู่…
…วทางการพิจารณาเกี่ยวกับไฟต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อร่างกาย เช่น ไฟที่ทำให้เกิดความร้อนและการย่อยอาหาร รวมถึงการกำหนดอุทธังคมวาตและอโธคมวาต เพื่อให้เข้าใจความสัมพันธ์ในร่างกาย
วิธีเข้าถึงแหล่งความสุขภายในอย่างง่ายๆ
6
วิธีเข้าถึงแหล่งความสุขภายในอย่างง่ายๆ
วิธีเข้าถึง แหล่งความสุขภายในอย่างง่ายๆ นั่งขัดสมาธิโดยเอาขาขวาทับขาซ้าย มือขวาทับมือซ้าย นิ้วชี้ของมือข้าง ขวาจรดนิ้วหัวแม่มือข้างซ้าย วางไว้บนหน้าตักพอสบายๆ หลับตาเบาๆ ค่อนลูก พอสบายๆ คล้ายกับตอนที่
…ข้าถึงความสุขภายใน จากการตำแหน่งมือและขาให้ถูกต้องและโฟกัสไปที่ศูนย์กลางกายฐานที่ ๗ เพื่อสร้างสมาธิ การกำหนดนิมิต และการภาวนา เช่น สัมมา อะระหัง เพื่อช่วยให้จิตใจเกิดความสงบสุขและหมดจดปราศจากกิเลส
ธรรมะเพื่อประช: วิธีฝึกสมาธิเบื้องต้น
570
ธรรมะเพื่อประช: วิธีฝึกสมาธิเบื้องต้น
…ารบังเกิดของดวงนิมิตนั้น อุปมาเสมือนการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์ เราไม่อาจจะเร่งเวลาได้ ๓. อย่ากังวลถึงการกำหนดลมหายใจเข้าออก เพราะการ ฝึกสมาธิเพื่อให้เข้าถึงพระธรรมกายภายใน อาศัยการนึกถึง “อาโลก กสิณ” คือกสิณคว…
…งใจและไม่กังวลกับผลลัพธ์ เมื่อเข้าถึงดวงปฐมมรรคแล้วให้สามารถเจริญวิปัสสนาและสร้างความสงบให้กับจิตใจ การกำหนดลมหายใจไม่ใช่สิ่งจำเป็น และควรสร้างการตั้งใจที่ศูนย์กลางกายในทุกอิริยาบถเพื่อสร้างความมั่นคงในการภาว…
ธรรมะเพื่อประชาชน: ความเป็นจริงของสังสารวัฏ
382
ธรรมะเพื่อประชาชน: ความเป็นจริงของสังสารวัฏ
…มฉันเกิดเป็นหญิงตลอดกาลนานเท่านั้นหรือ หม่อมฉันเคยเกิดเป็นชายบ้างหรือไม่” พระดาบสได้กล่าวสอนนางว่า “การกำหนดแน่นอนของ หญิงและชายไม่มีในสงสารว่า หญิงก็ต้องเป็นหญิง ชายก็ต้อง เป็นชายอยู่ร่ำไป บางคราวพระนางก็เคย…
…่มีชื่อว่า พรหมทัต และการวนเวียนของการเกิดใหม่ทั้งในรูปแบบชายและหญิง พระนางอุพพรีได้รับคำสอนว่าไม่มีการกำหนดแน่นอนในเพศสภาพ และแนวทางในการต่อสู้กับอวิชชาที่ปิดกั้นการเห็นจริงในสังสารวัฏ เหตุการณ์ที่เกิดซ้ำในช…
นิยามและผังของสรรพสิ่ง
269
นิยามและผังของสรรพสิ่ง
นิยาม หรือ ผังของสรรพสิ่ง ២៦៨ นิยาม แปลว่า การกำหนดหรือแบบที่แน่นอนลงตัว ทำนองเดียวกับคำว่า ผังสำเร็จ คือเป็นแผนผัง หรือแบบแผน แน่นอนตายตัวว่า จะต้องเป…
…สิ่งต่างๆ ได้แก่ กรรมนิยาม, อุตุนิยาม, พีชนิยาม, จิตนิยาม, และธรรมนิยาม ซึ่งแต่ละอย่างมีบทบาทสำคัญในการกำหนดรูปแบบและการดำรงอยู่ของสิ่งมีชีวิตและธรรมชาติ ทั้งนี้ วิทยาศาสตร์ยังไม่ได้ค้นพบทั้งหมดในด้านนี้อย่าง…
หญิงงามเมือง
530
หญิงงามเมือง
ห ญิ ง ง า ม เมือง ผู้ มี ใ จ ง า ม ข ชนบทกาสีมีส่วยประมาณเท่าใด ส่วยของเราก็มีประมาณ เท่านั้น ชาวนิคมกําหนดราคาแคว้นกาสีแล้ว ตั้งราคาเราไว้ ครึ่งหนึ่งของราคาแคว้นกาสี ภายหลังเราเบื่อหน่ายในรูป เมื่อเ
เนื้อหาเกี่ยวกับความงามของหญิงในเมืองและวิถีชีวิตในชนบท การกำหนดราคาความงามและการเบื่อหน่ายในรูปแบบต่างๆ ภายหลังการทำความเข้าใจในคำสอนของพระพุทธเจ้า
วิธีฝึกสมาธิเบื้องต้น
578
วิธีฝึกสมาธิเบื้องต้น
…ารบังเกิดของดวงนิมิตนั้น อุปมาเสมือนการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์ เราไม่อาจจะเร่งเวลาได้ ๓. อย่ากังวลถึงการกำหนดลมหายใจเข้าออก เพราะการ ฝึกสมาธิเพื่อให้เข้าถึงพระธรรมกายภายใน อาศัยการนึกถึง “อาโลก กสิณ” คือกสิณคว…
บทความนี้นำเสนอวิธีการฝึกสมาธิเบื้องต้น โดยเริ่มจากการทำใจให้เป็นกลาง และไม่กังวลกับการเห็นนิมิต การกำหนดลมหายใจไม่จำเป็นต้องทำในระหว่างฝึกสมาธิ หากสามารถนึกถึงอาโลกกสิณเพื่อเข้าถึงดวงปฐมมรรคได้ อย่าลืมตั้…
ธรรมะกับความสุข
492
ธรรมะกับความสุข
ธรรมะเพื่อประชาช อานิสงส์รักษาศีล ครึ่งวัน ៤៩១ มนุษย์ทุกคนเกิดมาต่างก็ปรารถนาความสุขด้วยกันทั้งสิ้น แต่เมื่อยังไม่รู้วิธีเข้าถึงความสุข ไม่รู้ว่าความสุขที่แท้จริงอยู่ที่ไหน แม้เขาจะเดินทางไกลไปรอบโลก
…ะนำไปสู่ความสุขและการหลุดพ้น โดยการทำใจให้หยุดนิ่ง การเข้าถึงสุขมีขั้นตอนที่ต้องทำอย่างถูกต้อง เช่น การกำหนดบริกรรม นึกถึงดวงตะวันแก้วเพื่อให้ใจหยุดนิ่งที่ศูนย์กลางกายฐานที่ ๗ และสัมผัสกับดวงธรรมที่บริสุทธิ์ …
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
102
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 102 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 102 เอาตกเมว วุตติ น ปญฺญายาติ กุโต ปญฺญายาติ ปท ลทธนุติ ฯ ปกติตุลาวาจกสฺส ตุลาสาทสฺส อนธการตฺต
บทที่ 102 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา อธิบายเกี่ยวกับการจำแนกและวิเคราะห์ความหมายสำคัญในธรรมะและอภิธมฺม การกำหนดที่มาและลักษณะของคำต่างๆ เพื่อให้เข้าใจแนวคิดทางธรรมะที่ได้ถูกต้อง เนื้อหาให้ความสำคัญกับปัญญาและการ…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
213
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 213 ตติยปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 213 อวกโรนตีติ โวการา เย ขนฺธา วิวิเธน กมเมน อวกโรนฺติ อากิรนุติ อิติ ตสฺมา เต ขนฺธา โวการา ฯ ว
…วิเคราะห์เกี่ยวกับองค์ประกอบทางธรรมและแนวทางการเข้าใจภายในของวิญญาณธาตุประกอบด้วยคำอธิบายต่างๆ เช่น การกำหนดความสำคัญในสิ่งที่เป็นรูปและอธิบายเกี่ยวกับโวการาในบริบทธรรมะและจิตวิญญาณ เพื่อให้ผู้อ่านได้เข้าใจมา…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: กิจและฐานของจิต
123
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: กิจและฐานของจิต
…ฑิตพึงเห็นว่า ชื่อว่าฐานที่พ้นไปจากปฏิสนธิย่อมไม่มีแม้ โดยแท้ ถึงอย่างนั้น แม้เมื่อมีความไม่ต่างกัน การกำหนดความต่างกัน ไว้ก็เพื่อถือเอาโดยง่าย ดุจในประโยคเป็นต้นว่า ตัวแห่งลูกหินบดฯ นัยแม้ในฐานที่เหลือ ก็อย่…
เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการทำงานของจิต โดยยกตัวอย่างถึงกิจที่เกิดขึ้นและการเคลื่อนที่ของจิต เช่น ชวนกิจ, ตทาลัมพนกิจ, และจุติกิจ ซึ่งอธิบายการเชื่อมโยงของฐานที่เกี่ยวข้องภายใต้หลักอภิธัมมาที่จำเป็นต่อการเ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 126
126
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 126
…าน ๕ โดยลำดับ คือกิจ ๖๘-๒-๕-๘ และ ๒ ดังนี้ 1 ๆ การสงเคราะห์ทวาร และจิตที่เป็นไปในทวาร ด้วยอำนาจแห่ง การกำหนด ชื่อว่าทวารสังคหะฯ จักขุเป็นต้น ชื่อว่าทวาร เพราะ อรรถว่า เป็นเหมือนประตุ เพราะความเป็นมุขแห่งความเ…
บทนี้เน้นว่า บัณฑิตควรแสดงจิตและกิจที่มีปฏิสนธิอย่างแตกต่างตามประเภทและฐาน โดยใช้ทวารเป็นแนวทางในการเข้าใจจิตในการปฏิบัติธรรม ซึ่งมีการจำแนกออกเป็นกิจตามลำดับ มีการอธิบายถึงตาและจิตที่เป็นทวารและท่านพ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ขณะจิตมี ๓
152
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ขณะจิตมี ๓
…นีฎีกา - หน้าที่ 152 [ขณะจิตมี ๓] บทว่า กถ คือ (พึงทราบวิสัยปวัติ) โดยประการอย่างไร ฯ เพื่อจะถามว่า การกำหนดอารมณ์ด้วยอำนาจอติมหันตารมณ์เป็นต้นแล้ว ประกาศการกำหนดอารมณ์นั้นด้วยอำนาจแห่งขณะจิต ท่านอาจารย์จึง เ…
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ขณะจิตและการกำหนดอารมณ์ตามหลักอภิธัมม โดยเฉพาะความสำคัญของอุปปาทะภังคะและฐิติของจิต. การพูดถึงว่าหากฐิติขณะเป็นจริง จ…