หน้าหนังสือทั้งหมด

ความเข้าใจในพระอภิธรรมและการกำหนดธรรม
153
ความเข้าใจในพระอภิธรรมและการกำหนดธรรม
…่แห่งความเก๋ขึ้นและความดับไป อุปปบาทขณะเป็นอย่างอื่น ภังคขณะก็เป็นอย่างอื่น เพราะฉะนั้น ท่าน จึงต้องการกำหนด คือดับไป ซึ่งต่างจากการกำหนดคือเกิดขึ้น ก็เมื่อจะถือเอาความอย่างอื่น ต้องพูดได้ว่า ธรรมอย่างอื่นต่า…
…ในพระอภิธรรม ซึ่งย้ำว่าธรรมไม่สามารถตั้งอยู่ในช่วงเวลาชั่วขณะได้ พร้อมกับการอธิบายที่ชัดเจนเกี่ยวกับการกำหนดความเกิดและดับของธรรม ที่เชื่อมโยงกับแนวคิดต่างๆ ของ อาจารย์ในพระอภิธรรม และการบรรยายที่มุ่งเน้นความ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เวทนาติกะ
172
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เวทนาติกะ
…ะ เหตุที่ไม่ตรัสไว้นั้น) โสมนัสและโทมนัสเหล่านั้น จึงไม่เกิดขึ้นในลำดับ แห่งโทมนัสและโสมนัสฯ [อธิบายการกำหนดตทาลัมพนะ] ก็แล แม้การกำหนดนี้ ท่านอาจารย์ได้อนุญาตไว้ในอธิการแห่ง การกำหนดตทาลัมพนะนี้ โดยคำเป็นอาท…
…าและทุกขเวทนา พระพุทธองค์ตรัสถึงวาระแห่งอนันตรปัจจัยที่มีอยู่สำหรับธรรมที่ประกอบด้วยเวทนาทั้งสอง โดยการกำหนดในแต่ละประเภทมีความซับซ้อนในจำนวนวาระที่เรียกว่า 'เวทนา ๒ วาระ' และ 'เวทนา ๓ วาระ' นอกจากนี้ยังมีการ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
173
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ำดับ แต่ชวนะที่สหรคตด้วยอุเบกขา ทั้งที่เป็นอกุศล ทั้งที่เป็นกามาวจรกุศล ทั้งที่เป็นกิริยา ฯ แท้จริง การกำหนดตทาลัมพนะด้วยชวนะนี้ เป็นเรื่องที่ไม่ เปลี่ยนแปลง ฯ 1ฯ แต่การกำหนดตทารมณ์ ซึ่งเป็นไปโดยนัยที่อาทิว่า…
เนื้อหาในหลักพระอภิธรรมเกี่ยวกับชวนะทั้งกุศลและอกุศล ที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดตทาลัมพนะ โดยชวนะที่ผสมด้วยอุเบกขา การวิเคราะห์สถานะที่ไม่เปลี่ยนแปลงของชวนะต่อการเข้าใจว่าตทารมณ์อา…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
180
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…งนิโรธ ผลจิตเป็นไปแม้ ๒-๓ ครั้ง ในลำดับ แห่งมรรค ดังนี้ ฯ [แจกวิถีจิตตามบุคคล] บัดนี้ เพื่อที่จะแสดงการกำหนดวิถีจิตที่จะเกิดแก่บุคคล ๑๒ จำพวก คือแก่ปุถุชน ๔ จำพวก ด้วยอำนาจทุเหตุกบุคคล อเหตุกบุคคล อปายิกอเหตุ…
…ุดการกระทำทางจิตวิญญาณ อนาคามิผล และอรหัตตผล และการวิเคราะห์จิตที่เกิดขึ้นตามประเภทบุคคล โดยมุ่งแสดงการกำหนดวิถีจิต ที่เกี่ยวข้องกับอภิญญาและมรรค สมาบัติ การกำหนดประเภทบุคคลในสายพระอริยะและปุถุชน รวมถึงการขยา…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - กามสุคติภพ
190
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - กามสุคติภพ
…กามาวจรปฏิสนธิ" นั่นเอง ฯ ๆ ៩ [กำหนดอายุอบายและอายุเทวดาเป็นต้น] บรรดาบุคคลหรืออบายเป็นต้นเหล่านั้น การกำหนดนับประมาณ แห่งอายุของพวกอบาย ๔ ของพวกมนุษย์ และของพวกวินิปาติกาสูร ย่อมไม่มี ฯ อนึ่ง ๕๐๐ ปีทิพย์ เป็…
เนื้อหาเกี่ยวกับภวังค์และจุติในกามสุคติภพ อธิบายเรื่องการปฏิสนธิในรูปแบบต่างๆ โดยเฉพาะการกำหนดอายุของเหล่าเทวดาชั้นต่างๆ ตามหลักการในอภิธัมม ซึ่งสอดคล้องกับบรรทัดฐานทางพระพุทธศาสนา เช่น อายุที่เ…
วินิปาติกเปรต และอายุของสัตว์อบาย
209
วินิปาติกเปรต และอายุของสัตว์อบาย
…ละมนุษย์ ฯ บทว่า เตสุ ความว่า บรรดาบุคคลหรืออบายเป็นต้น ที่ประกอบ ด้วยปฏิสนธิตามที่กล่าวแล้ว ฯ ไม่มีการกำหนดนับประมาณอายุ (ของอบายทั้ง ๔ หมู่มนุษย์ วินิปาติกเปรต และอสูร) เพราะสัตว์ บางพวกมีอายุยืนนาน และบางพ…
ในเอกสารนี้กล่าวถึงวินิปาติกเปรตซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับภุมมเทวดา โดยที่เนื้อหาสื่อถึงการไม่มีการกำหนดอายุของสัตว์อบายและมนุษย์ รวมถึงกรรมที่กำหนดอายุในอบาย การพูดถึงความแตกต่างของสัตว์ในอบายที่มีอายุยื…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การพินาศของโลกและปัจจัยต่างๆ
212
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การพินาศของโลกและปัจจัยต่างๆ
…เตสุ คือ บรรดาพรหมผู้ถือปฏิสนธิ ด้วยปฏิสนธิเหล่านั้น ฯ บทว่า กปปสฺส ได้แก่ อสงไขยกัลป์ ฯ ๆ จริงอยู่ การกำหนดอายุพรหม ๒ จำพวก มีพรหมปาริสัชชาเป็นต้น ด้วยอำนาจมหากัลป์ ไม่มีเลย เพราะไม่เกิดในกัลป์ที่บริบูรณ์ โด…
ในบทนี้กล่าวถึงการพินาศของโลกซึ่งเกิดจากไฟ น้ำ และลม โดยอธิบายถึงอำนาจของฌานที่ส่งผลต่อการพินาศในแต่ละชั้นของพรหมโลก คำอธิบายสรุปถึงการเปลี่ยนแปลงของโลกในแต่ละกลุ่มเวลา โดยแบ่งแยกตามพฤติกรรมและอำนาจที
พระอนาคามีและการเกิดในสุทธาวาส
246
พระอนาคามีและการเกิดในสุทธาวาส
…ะอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 246 พระอนาคามีทั้งหลาย ย่อมเกิดในชั้นสุทธาวาสเท่านั้น "ฯ แต่ไม่มี การกำหนดว่า "พระอนาคามีเหล่านั้น จะไม่เกิดในที่อื่น "ฯ ก็เพราะ ทำการกำหนดไว้อย่างนี้ ท่านอาจารย์จึงได้กล่าวไ…
บทความนี้พูดถึงการเกิดของพระอนาคามีในชั้นสุทธาวาส และการกำหนดเกี่ยวกับการเกิดต่อพระอริยะและสมาบัติ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของการเกิดในพรหมโลก ซึ่งเป็นเรื่อ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
288
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ล่านั้นแล ฯ อารมณ์ที่ใกล้ตนเท่านั้นไซร้ จักขุก็จะพึง เห็นดวงตาและโคนแห่งขนตาได้ เช่น เดียวกัน อนึ่ง การกำหนดทิศและ ประเทศแห่งเสียง ก็จะพึงมีไม่ได้ และ การยิงลูกศรให้ตกไป ในหูของตน แห่ง นายขมังธนูผู้ยิงตามเสีย…
…ย้ำว่ารูปและเสียงที่เกิดจากภายนอกนั้นไม่สามารถเป็นโคจรแห่งจักขุและโสตะได้ โดยอ้างอิงถึงหลักในบาลีและการกำหนดทิศและประเทศแห่งเสียง ทั้งนี้ยังนำเสนอกระบวนการที่จักขุสามารถเห็นได้เฉพาะอารมณ์ที่ใกล้เคียงเท่านั้น
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - ปริเฉทที่ ๕
394
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - ปริเฉทที่ ๕
…, รวบรวม) สมถกรรมฐาน โดยนัย ๒ อย่าง ก่อน คือ กสิฯ ๑๐ อสุภะ ๑๐ อนุสสติ ๑๐ อัปปมัญญา ๔ สัญญา ววัตถาน (การกำหนด) ๑ และ อรูป ๔ ฯ พึงทราบการสงเคราะห์ (ประมวล) จริต ๖ อย่าง คือ ราคจริต ๑ โทสจริต ๑ โมหาจริต ๑ สัทธาจ…
…สมถภาวนา และวิปัสสนาภาวนา พร้อมการบรรยายประเภทของกรรมฐานและภาวนา รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับนคริยมจิต การกำหนดจิต และนิมิต ซึ่งเป็นหัวข้อสำคัญในพุทธศาสนา เพื่อฝึกสติและสมาธิ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
395
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…มวิหารก็มี ฯ 0 มุทิตา 0 ๑ อุเบกขา ๑ อาหาเรปฏิกูลสัญญา (ความสำคัญในอาหารว่าปฏิกูล) ชื่อว่า สัญญา ๑ ฯ การกำหนดธาตุ ๔ ชื่อว่าววัตถาน ๑ ฯ อรูปสมาบัติ มีอาสานัญจายตนะเป็นต้น ชื่อว่าอรูป ๔ ฯ ในสมถนิทเทส มี กรรมฐาน …
…้องกับพระพุทธเจ้าซึ่งประกอบด้วยเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา อาหารที่ปฏิกูลก็ถูกกล่าวถึงด้วยเช่นกัน การกำหนดธาตุทั้ง 4 และกรรมฐาน 40 อย่างถือเป็นแนวทางการปฏิบัติที่สำคัญสำหรับนักปฏิบัติธรรม, dmc.tv
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
400
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ีล ๑ ชื่อว่าสีลวิสุทธิ ฯ 0 สมาธิแม้มี ๒ อย่าง คือ อุปจารสมาธิ ๑ อัปปนาสมาธิ ๑ ชื่อว่า จิตตวิสุทธิ ฯ การกำหนดนามรูปด้วยอำนาจลักษณะ กิจ ปัจจุปัฏฐาน และ ปทัสถาน ชื่อว่าทิฏฐิวิสุทธิ ฯ และการกำหนดปัจจัยแห่งนามรูปเ…
ในหน้า 400 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา มีการอธิบายถึงประเภทแห่งวิโมกข์ 3 ประการ ได้แก่ สุญญตานุปัสสนา, อนิมิตตานุปัสสนา และอัปปณิหิตานุปัสสนา เพื่อเชื่อมโยงไปยังหลักการเกี่ยวกับสีล
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 419
419
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 419
… บทว่า อวเสเสสุ จ ความว่า ในกรรมฐาน ๑๐ อย่าง คือ อนุสสติ ๘ ข้างต้น มีพุทธา นุสสติเป็นต้น และสัญญา ๑ การกำหนด ๑ ที่เหลือจากกรรมฐาน อันนำอัปปนามา ๓๐ มีกสิณเป็นต้น ฯ สองบทว่า ปริกมุม กตฺวา ความว่า กระทำบริกรรมโด…
บทนี้กล่าวถึงการเจริญกรรมฐานและความสำคัญของสมาธิในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการประณีตและการข่มนิวรณ์เพื่อพัฒนาจิตสู่ระดับอภิญญา ซึ่งเป็นการรู้ยิ่ง และการใช้กรรมฐาน ๑๐ เพื่อเจริญจิตอันเป็นเลิศ รวมถึงความหมาย
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
426
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…าะกระทำคำอธิบายว่า เพราะสมาธิ มาธิจิตนั้นบริสุทธิ์แล้วด้วยฯ ทรงแสดงด้วยจิตเป็นข้อใหญ่ และเพราะสมาธิ การกำหนดลักษณะเป็นต้นที่ท่านกล่าวไว้อย่างนี้ว่า ธรรมทั้งหลาย มี สภาพที่เสมอเหมือนกันเป็นลักษณะ มีกิจและสมบัต…
ในบทนี้มีการอภิปรายถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการพิจารณาคุณสมบัติของจิตตวิสุทธิและทิฏฐิวิสุทธิ ซึ่งจัดประเภทเป็นจตุปาริสุทธิศีลที่มีประโยชน์ในการแสดง การสำรวม และการพิจารณ
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์
20
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์
ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 169 [เหตุกัมมวาจก] กิริยาศัพท์ใด กล่าวสิ่งที่เขาใช้ให้บุคคลทำ คือ แสดงว่าเป็น กิริยาของสิ่งนั้น, กิริยาศัพท์นั้น ชื่อเหตุกัมมาวาจก:
…วข้องกับการหุงข้าว โดยการวิเคราะห์จะชี้ให้เห็นบทบาทของผู้ใช้และผลที่เกิดจากการใช้คำต่างๆ ในการสนทนา การกำหนดประธานและกรรมในประโยค ทำให้เข้าใจโครงสร้างได้ชัดเจน
ความผาสุกและการบริโภคตามหลักธรรม
72
ความผาสุกและการบริโภคตามหลักธรรม
…เท่านี้ ก็พอแล้วเพื่อความอยู่ผาสุก แห่งภิกษุผู้มีตน ส่งไปแล้ว (คือไม่อาลัยในร่างกายและชีวิต) ดังนี้ การกำหนดถือเอาประโยชน์ และข้อปฏิบัติสายกลาง จึงทราบ ว่าเป็นอันทรงแสดงแล้วด้วยปาฐะเพียง ๓ บทนี้ (มีบทว่า ยาตร…
…ที่ไม่เหมาะสม จึงเกิดความแข็งแรงและผาสุกในร่างกาย การเข้าถึงการปฏิบัติตามหลักธรรมเช่นนี้จำเป็นต้องมีการกำหนดระเบียบวินัยในจิตใจและอิริยาบถ.
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
37
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 36 ( ภิกษุลัชชีจักรักษา ภิกษุลัชชีจักรักษา ภิกษุลัชชีจักรักษา ดังนี้ ก็ในการให้กรรมฐานนี้ ภิกษุ (ผู้บรรลุมรรคผล ) มีพระ ขีณาสพ เป็นต้นที่กล่าวมาก่อน (นั้
…ล่าวถึงการให้กรรมฐานโดยภิกษุลัชชี ซึ่งเน้นการบรรลุผลจากการปฏิบัติและความรู้ที่ได้จากการศึกษาพระสูตร การกำหนดกรรมฐานในทางที่เหมาะสมและการทำวัตรปฏิบัติต่ออาจารย์ผู้ให้กรรมฐาน เพื่อเสริมสร้างการเรียนรู้และการปฏิ…
วิสุทธิมรรค: ราคจริตและโมหจริต
45
วิสุทธิมรรค: ราคจริตและโมหจริต
…และคนที่จุติจากนรกเป็นต้นมาเกิด (เป็นคน) ในมนุษยโลกนี้) ก็มิได้เป็นโทสจริต และโมหจริตไป ทุกคน อนึ่ง การกำหนดจริยาด้วยความหนาแห่งธาตุทั้งหลาย โดย นัยตามที่กล่าวนั้นก็มีไม่ได้ และในการกำหนด (จริยา) ด้วยโทษ (ในร…
…ะความไม่แน่นอนในจริยาที่เกี่ยวข้องกับอาการและอดีตกรรมที่ต่างกัน นอกจากนี้ยังเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับการกำหนดจริยาและปัญหาที่เกิดจากการแยกธาตุทั้งสี่
การศึกษาปฐมฌานในวิสุทธิมรรค
154
การศึกษาปฐมฌานในวิสุทธิมรรค
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 152 เพราะอรรถคือความมีรสเป็นอันเดียว (แห่งธรรมเหล่านั้น) ภาวนา จึงมี " ดังนี้ เพราะเหตุนั้น สมุปห์สนา อันเป็นกิจแห่งญาณ ท่าน ! จึงกล่าวว่า เป็นที่สุด ( แ
…อธิบายถึงกระบวนการในการบรรลุฌานตามหลักการพระโยคาวจร โดยมีการยกตัวอย่างเช่นการยืนระยะของนักยิงขนทราย การกำหนดจับอาการในฌาน และการศึกษาอารมณ์ในทางปฏิบัติที่สำคัญต่อการฝึกสมาธิและการเข้าถึงการบรรลุตามแบบที่พระพุ…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
212
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
…ีกสิณนั้นแล อาจารย์นั้นเมื่อจะบอกกรรมฐานแก่เธอ จึงบอกวิธีทุกอย่าง คือวิธีไปเพื่อ (ถือเอา) อสุภนิมิต การกำหนด ( จำ ) นิมิต( ต่างๆ ) โดยรอบ การถือเอานิมิตโดยอาการ ๑๑ การ
บทนี้นำเสนอการทำความเข้าใจเกี่ยวกับคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา เช่น ปุฬวกอสุภและอัฏฐิกอสุภ รวมถึงวิธีการเรียนอุทธุมาตกอสุภกรรมฐาน โดยอธิบายถึงนิมิตและขั้นตอนการทำสมาธิเพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถพัฒนาตนเองในทา