นิยามและผังของสรรพสิ่ง : หน้า 269/593

นิยาม หรือ ผังของสรรพสิ่ง ២៦៨ นิยาม แปลว่า การกำหนดหรือแบบที่แน่นอนลงตัว ทำนองเดียวกับคำว่า ผังสำเร็จ คือเป็นแผนผัง หรือแบบแผน แน่นอนตายตัวว่า จะต้องเป็นอย่างนั้นหรือเป็นไปตามนั้น ความจริงแล้วเราทุกคนมีผังสำเร็จติดตัวมาตั้งแต่เกิดที่กำหนด ให้เราเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ หรือจะต้องมีหน้าที่ที่แตกต่างกัน เช่นนั้นเช่นนี้ เป็นต้น เราคงจะเคยสงสัยว่า ทําไมต้นไม้จึงมีรูป ร่างไม่เหมือนกัน ซึ่งในปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ก็ค้นพบแล้ว และเรียกสิ่งนั้นว่า ยีน เป็นตัวกำหนดให้ทุกสรรพสิ่งเป็นอย่างนั้น อย่างนี้ แตกต่างกันออกไป ในทางพระพุทธศาสนา พระบรมศาสดาทรงค้นพบ และนำมาแสดงตั้งแต่สองพันห้าร้อยกว่าปีมาแล้ว และเรียก สิ่งนั้นว่านิยาม ซึ่งเป็นผังหรือแบบของสรรพสิ่ง วิทยาศาสตร์ ยังค้นพบไม่ได้ทั้งหมด ไม่ละเอียดเหมือนพระพุทธศาสนา เพราะทางพระพุทธศาสนาได้แบ่งนิยามความแน่นอน ซึ่งเป็น แผนผังนั้นมีอยู่ด้วยกันถึง ๕ ประการ คือ ๑. กรรมนิยาม ความแน่นอนของกรรม ๒. อุตุนิยาม ความแน่นอนของฤดูกาล ๓. พีชนิยาม ความแน่นอนของพืช ๔. จิตนิยาม ความแน่นอน ของจิต และประการที่ ๕. ธรรมนิยาม ความแน่นอนของธรรม การให้ผลแห่งกุศลที่น่าปรารถนา และการให้ผลแห่ง