หน้าหนังสือทั้งหมด

ธาตุทั้ง 7 และการรับรู้สัมผัส
149
ธาตุทั้ง 7 และการรับรู้สัมผัส
…อน แข็ง หย่อน ตึง แตกดับแปรปรวนเปลี่ยนแปลงกัน ไม่ขาดระยะ ถ้าไม่ได้ใช้ปัญญาพิจารณาให้เข้าใจสภาวะนั้น กิเลสก็จะเกิดขึ้นให้ยินดีใน เครื่องสัมผัส เกิดโลภะ โทสะ โมหะ ล้วนแต่ก่อให้เกิดทุกข์ภัยทั้งสิ้น 6. ธัมมธาต…
…และความสำคัญของธัมมธาตุในการคิดและรู้ อธิบายถึงการเกิดและดับซึ่งเป็นธรรมชาติของธาตุ พร้อมทั้งการเกิดกิเลสจากการไม่เข้าใจสภาวะ นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงจักขุธาตุซึ่งเป็นธาตุแรกที่ทำหน้าที่รับสีในการมองเห็น โด…
ความสำคัญของอริยสัจในพระพุทธศาสนา
187
ความสำคัญของอริยสัจในพระพุทธศาสนา
…งพระพุทธ ศาสนานั้น ข้าศึกมี 2 อย่าง คือ ข้าศึกภายนอก อันได้แก่ ผู้มุ่งร้ายต่อเรา และข้าศึกภายใน คือ กิเลสซึ่งเป็นข้าศึกอันร้ายกาจของบุคคล โรครบกวนกายให้ไร้ความสงบสุขอย่างไร กิเลสก็ รบกวนใจให้ปราศจากความสงบ…
…่ามีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงจากปุถุชนเป็นอริยชน โดยเมื่อรู้แจ้งแล้วจะทำให้สามารถกำจัดศัตรูภายในคือกิเลส และลดความขัดแย้งภายนอก แสดงให้เห็นถึงความสำคัญในการแสวงหาความสงบสุขผ่านการปฏิบัติตามหลักธรรมนี้ ผู้…
นิโรธอริยสัจในพระพุทธศาสนา
194
นิโรธอริยสัจในพระพุทธศาสนา
…ะทิ้งพ้นไปความไม่มีอาลัย ในตัณหานั้น นี่แหละคือทุกขนิโรธ โดยใจความสำคัญ นิโรธคือความดับทุกข์เพราะดับกิเลสได้นั่นเอง คำว่านิโรธก็ดี วิมุตติ ปหานะ วิเวก วิราคะหรือโวสสัคคะ (ความสละ ความปล่อยวาง) ก็ดี มีความห…
…กข์ แม้จะหลุดพ้นจากกามภพไปสู่รูปภพและอรูปภพก็ยังพบความทุกข์ได้อยู่ นิโรธหมายถึงการดับทุกข์ด้วยการสงบกิเลส ซึ่งมี 5 ขั้นตอน นิโรธที่กล่าวถึงในธัมมจักกัปปวัตนสูตรคือการดับโดยการปล่อยวางตัณหาอย่างสิ้นเชิง ผู้…
ความหมายของนิพพานในพุทธศาสนา
196
ความหมายของนิพพานในพุทธศาสนา
ท่านแสดงนิพพานไว้ 2 นัย คือ 1. สอุปาทิเสสนิพพาน หมายถึง การดับกิเลสหมดแล้ว แต่เบญจขันธ์เหลืออยู่ เช่น พระอรหันต์ที่ยังมีชีวิตอยู่ 2. อนุปาทิเสสนิพพาน หมายถึง การดับกิเ…
นิพพานแบ่งออกเป็น 2 นัย คือ สอุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับกิเลสแต่เบญจขันธ์ยังคงอยู่ เช่น พระอรหันต์ที่ยังมีชีวิต และอนุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับทั้งกิเลสและเบญจขันธ์ เ…
พระธรรมจักรและอริยสัจ 4
202
พระธรรมจักรและอริยสัจ 4
…จักร 1. ปฏิเวธญาณธรรมจักร ได้แก่ พระญาณอันตรัสรู้อริยสัจ 4 มีปริวัฏฏ์ 3 มีอาการ 12 ประหารข้าศึก คือ กิเลสเสียได้ เป็นสมุจเฉทปหาน ขาดจากสันดานแห่งพระองค์แล้ว และ นำมาซึ่งอริยผล 2. เทศนาญาณธรรมจักร ได้แก่ พร…
…การตรัสรู้พระอริยสัจ 4 และเทศนาญาณธรรมจักร ที่มีการอบรมผ่านการเทศนาอริยสัจ ผลของการปฏิบัติและการยุติกิเลส ส่งผลให้เกิดการเข้าถึงอริยผล อริยสัจ 4 ซึ่งประกอบด้วย สัจจญาณ, กิจจญาณ และ กตญาณ เป็นแก่นสำคัญของพร…
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
227
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
…ะพุทธศาสนาแสดงวัฏฏะ คือ อาการวนเวียนแห่งชีวิตที่ดำเนินไป เป็นเหตุเป็นผล สืบช่วงต่อกันไว้ 3 อย่าง 1. กิเลสวัฏ คือ แรงผลักดันของกิเลส อันเป็นเหตุให้เกิดการกระทำต่าง ๆ ที่ดีบ้าง ชั่วบ้าง ซึ่งจะต้องมีผลเป็นสุข…
…ียบเป็นการหาทางออกจากเถาวัลย์ที่มีการตัดและดึงเพื่อใช้งาน นอกจากนี้ยังอธิบายความสัมพันธ์ในวัฏฏะ ทั้งกิเลสวัฏ, กรรมวัฏ, และวิปากวัฏ ซึ่งจัดได้ว่าเป็นกระบวนการที่วนเวียนกันไปอย่างไม่รู้จบ พระพุทธศาสนาชี้ให้เ…
ความหมายของตัณหาและกระบวนการดับวงจรปฏิจจสมุปบาท
228
ความหมายของตัณหาและกระบวนการดับวงจรปฏิจจสมุปบาท
ตัณหา ฯลฯ อวิชชา อุปาทาน โสกะ กิเลสวัฏ สังขาร ชรามรณะ ชาติ \ วิปากวัฏ กัมมวัฏ อุปปัตติภพ สฬายตนะ นามรูป วิญญาณ กรรมภพ อธิบายว่า ปุถุชน …
…พ้นทุกข์ การดับอวิชชาหมายถึงการเข้าใจความจริงและความรู้แจ้ง ซึ่งจะนำไปสู่การหลุดพ้นจากความยึดมั่นและกิเลสต่างๆ และจะมีการอธิบายถึงขั้นตอนในการดับอวิชชาแบบละเอียด การทำความเข้าใจนี้มีความสำคัญต่อการพัฒนาจิต…
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
230
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
…สืบเนื่องมา ตามลำดับ เมื่อสามารถดับอวิชชาได้ มีผลให้ดับตัณหาได้ด้วย เมื่อกล่าวโดยสรุปคือ การทำลายพวกกิเลสวัฏ อันได้แก่ อวิชชา ตัณหา อุปาทาน เมื่อ กิเลสวัฏถูกทำลาย กรรมวัฏและวิปากวัฏ ก็ถูกทำลายไปโดยอัตโนมัต…
การดับตัณหาและอุปาทานถือเป็นทางในการดับเส้นทางการเกิดและการตายตามแนวคิดของพระพุทธศาสนา โดยการดับตัณหานั้นหมายถึงการดับความอยากในรูปรวมถึงสิ่งต่าง ๆ ที่เราอยากได้ เมื่อเราเลิกยึดมั่นในอุปาทานแล้วจะสามา
การทำงานของใจและอารมณ์
246
การทำงานของใจและอารมณ์
…ถึงกับต้องสยบอยู่ในอารมณ์ที่น่ารัก น่ายินดี หรือจนถึงกับเคียดแค้น ชิงชังในอารมณ์ที่ ไม่น่าพอใจยินดี กิเลสอนุสัยต่าง ๆ เป็นต้นว่า กามราคานุสัย หรือปฏิฆานุสัย และอวิชชานุสัย ก็จะฟุ้งขึ้นมาครอบคลุมจิตใจ ดลจิต…
บทความนี้พูดถึงการทำงานของมโนธาตุและอารมณ์ภายในจิตใจ โดยเฉพาะการรู้เท่าทันอารมณ์และการปล่อยวางจากความทุกข์และความสุขที่เกิดขึ้นจากการกระทบของสิ่งต่างๆ จากภายนอก ผู้เขียนชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเข้
ปฏิจจสมุปบาทแบบข้ามภพข้ามชาติ
262
ปฏิจจสมุปบาทแบบข้ามภพข้ามชาติ
…ดการรับรู้แม้ว่าอยู่ในครรภ์มารดา กระทั่งคลอดออกมาจากครรภ์มารดา แล้วเกิดการรับรู้ เกิดเป็นเวทนา ทำให้กิเลส ฟุ้งขึ้นมาเกิดเป็นตัณหา ฟุ้งมากเข้า มองอะไรไม่ชัด หลงไปยึดมั่นถือมั่นจึงกลายเป็นอุปาทาน ก็ทำให้ความ…
… และการเกิดเวทนา ที่ส่งผลต่อการสร้างกรรมในปัจจุบันและอนาคต ซึ่งทำให้เราเข้าใจถึงความเชื่อมโยงระหว่างกิเลส ตัณหา อุปาทาน และการเวียนว่ายตายเกิดในชีวิตมนุษย์ จึงนำเสนอถึงผลกระทบที่เกิดจากการดำรงอยู่ในขณะนี้ท…
ข้ามภพข้ามชาติปัจจุบันสู่อนาคต
263
ข้ามภพข้ามชาติปัจจุบันสู่อนาคต
ข้ามภพข้ามชาติปัจจุบันสู่อนาคต ตัณหา อุปาทาน คือ กิเลส ภพ คือ กรรม ชาติ ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส คือ วิบาก 2.) ปฏิจจสมุปบาทแบบทุกขณะจิต …
เนื้อหาเกี่ยวกับการสัมพันธ์ระหว่างตัณหา อุปาทาน และกรรมในการเกิดดับของจิตที่เกิดอย่างรวดเร็วในทุกขณะ โดยคำว่า ชาติ ชรา มรณะ ไม่ใช่ภพชาติใหม่ แต่หมายถึงกระบวนการเกิดดับของจิตในทุกขณะ ผ่านการศึกษาธรรมกั
แนวคิดการบำเพ็ญบารมี
15
แนวคิดการบำเพ็ญบารมี
…มาร การสร้างบารมีของเรา นอกจากจะช่วยตนเอง ยัง ช่วยเหลือสรรพสัตว์อีกด้วย การจะทำตนให้หลุดพ้นจากอาสว- กิเลสต้องอาศัยการสร้างบารมี จึงต้องอาศัยใจมุ่งมั่นเด็ดเดี่ยว พร้อมที่จะสวนกระแสกิเลส กระแสโลกที่กำลังรุ่ม…
เนื้อหาอธิบายถึงการบำเพ็ญบารมีเป็นแนวทางในการสร้างบุญกุศลที่จำเป็นสำหรับการพัฒนาชีวิตและการหลุดพ้นจากทุกข์ มนุษย์ทั้งหมดประสบความทุกข์แต่ไม่รู้จักวิธีดับทุกข์ และทางออกจากอวิชชา การสร้างบารมีช่วยทั้งต
ธรรมะเพื่อประชา: เวสสันดรชาดก ตอนที่ ๒
89
ธรรมะเพื่อประชา: เวสสันดรชาดก ตอนที่ ๒
…สร้างบารมี ดำเนินตามรอยบาทพระบรมศาสดา มุ่งแสวง หาสาระอันแท้จริงของชีวิต มุ่งหลุดพ้นจากการครอบงำาของ กิเลสอาสวะของพญามาร เพื่อไปให้ถึงจุดหมายปลายทาง คือ ที่สุดแห่งธรรม การทำใจให้หยุดนิ่งเป็นวิธีเดียวที่จะเอ…
…่องการทำความดีและการอธิษฐานซึ่งมีความสำคัญในบารมีสิบทัศ การหยุดนิ่งในจิตใจช่วยให้มวลมนุษย์หลุดพ้นจากกิเลสอาสวะ และนำไปสู่การบรรลุจุดหมายปลายทางในที่สุด ตลอดจนบทบาทของการทำจิตใจให้สะอาดบริสุทธิ์ทำให้เกิดบุญ…
กามราคะและธรรมะเพื่อประชาชน
520
กามราคะและธรรมะเพื่อประชาชน
กามราคะ ธรรมะเพื่อประช พจนานุกรม สำหรับ หนังสือธรรมะเพื่อประชาชน ៥១៩ ความกำหนัดด้วยกิเลสกาม, ความรักใคร่กาม กามสุขัลลิกานุโยค การประกอบตนให้พัวพันหมกมุ่นอยู่ในกามสุข กามารมณ์ กามาวจร กามาส…
เนื้อหาในพจนานุกรมธรรมะเพื่อประชาชนกล่าวถึงแนวคิดเรื่องกามราคะและการพัวพันกับกิเลสกาม รวมถึงกามสุขัลลิกานุโยคและการปฏิบัติตนในทางที่ถูกต้อง การวิเคราะห์อารมณ์ที่น่าใคร่ ข้อความเกี่ยว…
การฝึกใจให้สงบในธรรมวินัย
37
การฝึกใจให้สงบในธรรมวินัย
…อยู่ในร่างกาย ไม่มีรูปร่าง ชอบ เที่ยวไปไกลตามลำพัง ผู้ใดควบคุมได้ ผู้นั้นย่อมพ้นจากบ่วง แห่งมาร คือ กิเลส” พระหนุ่มน้อมใจปฏิบัติธรรมตามเสียง ของพระบรมศาสดา เมื่อจบพระธรรมเทศนา ท่านจึงได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน…
เนื้อหาพูดถึงการควบคุมใจซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้พ้นจากกิเลส โดยพระหนุ่มได้เรียนรู้การปฏิบัติธรรมตามหลักคำสอนของพระบรมศาสดา ทำให้เขาได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน แม้ใจ…
ศาลาธรรมบท ภาค ๑-๘
70
ศาลาธรรมบท ภาค ๑-๘
…ทว อเปตกทุทโม สํสารา น ภวนฺติ ตาทิโน ภิกษุใด เสมอด้วยแผ่นดิน เปรียบด้วยเสาเขื่อน คงที่ มี วัตรดี มี กิเลสดังเปือกตมไปปราศแล้ว เหมือนห้วงน้ำปราศจากเชือกตม ย่อมไม่ (ยินดี) ยินร้าย, สงสารทั้งหลายย่อมไม่มีแก่ภ…
…สเถระในการดำเนินชีวิตตามหลักธรรม สรุปแล้ว บุคคลที่มีลักษณะอันสูงส่งเหล่านี้จะมีจิตใจที่สงบและปราศจากกิเลส ทั้งนี้การเข้าถึงของพระนิพพานไม่ใช่เรื่องง่าย แต่เป็นผลจากการพัฒนาจิตใจ
เรืองสันตติมหาอำมาตย์
32
เรืองสันตติมหาอำมาตย์
…องสันตติมหาอำมาตย์ ย์ ปุพเพ ต์ วิโสเสหิ ปจฺฉา เต มาหุ กิญจน์ มชฺเญ จ โน คเหสฺสสิ อุปสนฺโต จริสุสสติ กิเลสเครื่องกังวลใดมีอยู่ในกาลก่อน เธอจงยัง กิเลสเป็นเครื่องกังวลนั้นให้เหือดแห้งไป กิเลส เครื่องกังวลจงอ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการดับกิเลสในอดีตและการปฏิบัติตนเพื่อให้มีความสงบระงับในอนาคต บุคคลที่ไม่ยึดติดกับขันธ์จะเป็นผู้สงบสุข และการปร…
รอยเท้าและกิเลสในพระพุทธศาสนา
56
รอยเท้าและกิเลสในพระพุทธศาสนา
…) คนเจ้าโทสะ ย่อมมีรอยเท้าอันสั้นบีบ (หนักส้น) คนเจ้าโมหะ ย่อมมีรอยเท้าจิกลง (หนักทางปลาย เท้า) คนมีกิเลสเครื่องมุงบังอันเปิดแล้ว มีรอย เท้าเช่นนี้ นี้. ยสฺส ชินํ นาวชิยติ ชิตมสฺส โนยาติ โกจิ โลเก นํ พุทฺธ…
บทความนี้กล่าวถึงรอยเท้าสัญลักษณ์แทนกิเลสในพระพุทธศาสนา โดยเชื่อมโยงกับอาการและนิสัยของบุคคล อธิบายถึงรอยเท้าของผู้ที่มีราคะ โทสะ และโมหะ รวม…
ความสำคัญของการไม่ยึดติดในความรัก
81
ความสำคัญของการไม่ยึดติดในความรัก
…ม่พึงกระทำสัตว์หรือสังขาร ให้เป็นที่รัก เพราะความพรากจากสัตว์และสังขาร อันเป็นที่รัก เป็นการต่ำทราม กิเลสเครื่องร้อยรัด ทั้งหลายของเหล่าบุคคลผู้ไม่มีอารมณ์อันเป็นที่รัก และไม่เป็นที่รัก ย่อมไม่มี
บทความนี้ได้กล่าวถึงความทุกข์ที่เกิดจากการยึดติดกับสิ่งที่รักและไม่รัก โดยชี้ให้เห็นว่าการดำเนินชีวิตด้วยการไม่ยึดติดจะช่วยลดความทุกข์ที่เกิดจากการพรากจากสิ่งที่รัก หรือการต้องเจอกับสิ่งที่ไม่รัก การเ
อุปนีตวโยว: การเตรียมพร้อมสำหรับการเดินทางสู่ยมโลก
95
อุปนีตวโยว: การเตรียมพร้อมสำหรับการเดินทางสู่ยมโลก
…หามีไม่ ท่านนั้นจงทำที่พึ่งแก่ตน จงรีบพยายาม จงเป็น บัณฑิต ท่านเป็นผู้มีมลทิน อันกำจัดได้แล้ว ไม่มี กิเลสเพียงดังเนิน จักไม่เข้าถึงชาติชราอีก.
…างไปยังสำนักของพระยายม และการทำให้ตนเองเป็นบัณฑิตเพื่อไม่ต้องกลับมาเกิดอีก การรักษาใจให้บริสุทธิ์จากกิเลสเป็นสิ่งสำคัญในเส้นทางนี้ สมควรแก่การทำความเข้าใจเกี่ยวกับวัฏจักรชีวิตและการเตรียมสู่ชาตินี้อย่างรอบ…