หน้าหนังสือทั้งหมด

การศึกษาจิตและธรรมของอภิธัมมช่วงที่ 29
29
การศึกษาจิตและธรรมของอภิธัมมช่วงที่ 29
…ตแม้ทั้ง 4 ดวงนี้ บัณฑิตพึงทราบดังต่อไปนี้ ฯ [ความเกิดแห่งโลภมูลจิต ๘] จริงอยู่ เมื่อใด บุคคลทำมิจฉาทิฏฐิเป็นเบื้องหน้า โดยนัยเป็น ต้นว่า โทษในกามทั้งหลายไม่มี ดังนี้ ร่าเริงยินดี บริโภคกามก็ดี เชื่อถือมงค…
…ิตและความสัมพันธ์กับเจตสิกธรรม โดยเฉพาะโลภมูลจิตและการเกิดขึ้นของจิตทั้ง 4 ดวง ที่เกี่ยวข้องกับมิจฉาทิฏฐิและกรรมต่างๆ รวมถึงการกระตุ้นทางจิตที่มีบทบาทในการเกิดขึ้นของอบุญญาวุธในกระบวนการทางจิต.
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
70
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
…ล่าอื่น) ด้วยประการอย่างนี้ ฯ ๑ เจตสิก ๑๔ เหล่านี้ คือ โมหะ ๑ อหิริกะ อโนตตัปปะ ๑ อุทธัจจะ ๑ โลภะ ๑ ทิฏฐิ ๑ มานะ ๑ โทสะ ๑ อิสสา ๑ มัจฉริยะ ๑ กุกกุจจะ ๑ ถีนะ ๑ มิทธะ ๑ วิจิกิจฉา ๑ ชื่อว่าอกุศลฯ เจตสิก ๑๕ เห…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึง
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
72
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…่อว่าสัพพากุศลสาธารณะได้ใน อกุศลจิตแม้ทั้งหมด ๑๒ ฯ โลภะ ได้ในอกุศลจิต ๘ ที่สรรคตด้วยโลภะ เท่านั้น ฯ ทิฏฐิ ได้ในอกุศลจิต ๔ ที่ประกอบด้วยทิฏฐิ ฯ มานะ ได้ ในอกุศลจิต ๔ ที่ปราศจากทิฏฐิ ฯ เจตสิก ๔ คือ โทสะ ๑ อิ…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาในหน้าที่ 72 เน้นการวิเคราะห์จิตและเจตสิกต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทจิตตามที่เห็นในตำรา ศึกษาเรื่องการเกิดของอารมณ์ภายในจิตที่สัมพันธ์กับวิจาร,
ความหมายของอหิริกะและอโนตตัปปะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
87
ความหมายของอหิริกะและอโนตตัปปะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ะโลภะนี้อย่างนี้ คือ เพียงความที่จิตอยาก หน่วงเหนี่ยวเป็นฉันทะ ความเกี่ยวเกาะในอารมณ์นั้นเป็นโลภะ ฯ ทิฏฐิ มีลักษณะเชื่อมั่นอย่างผิด ๆ ว่า สิ่งนี้เท่านั้นจริง สิ่งอื่นเปล่าๆ จริงอยู่
…ายว่าฉันทะนั้นเกิดจากการปรารถนาอย่างใจเย็น, ในขณะที่โลภะคือการติดพันในอารมณ์อย่างรุนแรง. การแต่งตั้งทิฏฐิที่มีความเชื่อมั่นผิดๆ ในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง อาจนำไปสู่อกุศลผลที่เป็นอันตรายได้. การเข้าใจในอหิริกะและอโ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ความหมายและอาการของมานะและโทสะ
88
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ความหมายและอาการของมานะและโทสะ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 88 ญาณและทิฏฐินี้ มีความต่างกันอย่างนี้ คือ ญาณรู้อารมณ์ได้ตามสภาพ ที่เป็นจริง ทิฏฐิละสภาพตามที่จริง ถือเอาโดยสภาพ…
ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความแตกต่างระหว่างญาณและทิฏฐิ โดยญาณรู้อารมณ์ตามความเป็นจริง ในขณะที่ทิฏฐิละสภาพที่ไม่มีจริง การมีมานะนั้นแสดงถึงการสำคัญตัวเอง ใ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 98
98
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 98
…ตฺเตเสฺวว มีไว้ แม้เพื่อประโยชน์คืออธิการ (การคล้อยตาม) เพราะฉะนั้น บัณฑิต พึงเห็นอวธารณะแม้ในคำว่า ทิฏฐิสหคตจิตฺเตสุ เป็นต้นฯ จริงอยู่ ทิฏฐิย่อมได้เฉพาะในโลภสหคตจิตเท่านั้น เพราะบุคคลผู้ยึดมั่นใน สักกายะเ…
…ากนี้ยังมีการอธิบายถึงวิธีการที่เข้าใจได้น้อยในโลภสหคตจิต และมานะ ซึ่งไม่สามารถดำรงอยู่ในจิตเดียวกับทิฏฐิอย่างไรก็ตาม การทำความเข้าใจในอภิธรรมเป็นกระบวนการที่ลึกซึ้ง
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
102
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…า มัจฉริยะ และกุกกุจจะ ในปฏิฆจิตที่เป็นสสังขาริก และเกิดขึ้นพร้อมกันกับมานะในสสังขาริกจิต ที่ปราศจากทิฏฐิ และในกาลบางคราว คือในเวลาที่ประกอบด้วย สสังขาริกจิตซึ่งนอกไปจากปฏิฆจิตที่ปราศจากทิฏฐิเหล่านั้น หรือ…
เนื้อหาส่วนนี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เดินหน้าด้วยการอธิบายถึงความแตกต่างในเวทนาของจิตต่าง ๆ ที่ปรากฏและเกิดจากอำนาจของจิตที่แยกออกและเข้ากัน โดยชี้ให้เห็นถึงธรรม ๓ ประการที่มีสัมมาวาจาเป็นองค์ประกอบที
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
309
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ีกา - หน้าที่ 309 โอฆะ (กิเลสดุจห้วงน้ำ) ๔ คือ กาโมฆะ โอฆะคือกาม ๑ ภโวฆะ โอฆะคือภพ ๑ ทิฏโฐฆะ โอฆะคือทิฏฐิ ๑ อวิชโชฆะ โอฆะคืออวิชชา ๑ ฯ โยคะ (กิเลสเครื่องประกอบสัตว์ไว้ในภพ) ๔ คือ กามโยคะ กิเลสเครื่องประกอบ…
ข้อความให้ความรู้เกี่ยวกับกิเลสต่าง ๆ ที่มีผลต่อจิตใจ เช่น โอฆะที่แบ่งออกเป็น 4 ประเภท, โยคะ 4 ประเภท, คันถะ 4 ประเภท และอุปาทาน 4 ประเภท รวมถึงนิวรณ์ 5 ประเภทที่ขัดขวางการรบกวนจิตใจ ทำให้เกิดความไม่ส
ความกำหนัดและอวิชชาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
319
ความกำหนัดและอวิชชาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…อำนาจความพอใจในรูปภพและอรูปภพ ชื่อว่าภวาสวะ ได้แก่ความ ติดใจในฌานฯ ความกำหนัด เฉพาะที่สหรคตด้วยสัสสตทิฏฐิ ท่าน สงเคราะห์ลงในภวาสวะนี้เหมือนกันฯ บรรดาราคะ ๓ อย่าง ตามที่ กล่าวแล้วนั้น ความกำหนัดด้วยอำนาจควา…
…ยวกับความกำหนัดซึ่งหมายถึงการติดใจในรูปภพและอรูปภพ โดยรวมถึงการกำหนัดในฌานและความพอใจที่นำไปสู่สัสสตทิฏฐิ ในบทนี้ยังกล่าวถึงทิฏฐิ ๖๒ อย่าง และอวิชชาที่ผูกพันสัตว์ทั้งหลายอยู่ในวัฏฏะด้วย. โดยมีการเปรียบเปรย…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ประเภทแห่งอารมณ์
399
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ประเภทแห่งอารมณ์
…รรมฐาน พึงทราบการสงเคราะห์วิสุทธิ์ (ประ มวลวิสุทธิ) โดยอาการ ๓ อย่าง คือ สีลวิสุทธิ์ จิตตวิสุทธิ์ ๑ ทิฏฐิวิสุทธิ์ ๑ กังขาวิตรณวิสุทธิ์ ๑ มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ์ ๑ ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ์ ๑ ญาณทัสสนวิสุทธิ…
เนื้อหาจะอธิบายถึงประเภทแห่งอารมณ์และอภิญญาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเน้นการพิจารณาอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับสมถกรรมฐานและวิปัสสนากรรมฐาน รวมถึงการสงเคราะห์วิสุทธิ์ตามลักษณะต่าง ๆ และอนุปัสสนาที่ต้องเข้าใจ
การอธิบายอนุปัสสนา ๓ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
435
การอธิบายอนุปัสสนา ๓ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ปในสังขารทั้งหลายว่าไม่เที่ยง ปล่อยวาง คือละวิปัลลาสนิมิต ที่เรียกว่าสัญญาวิปัลลาส จิตตวิปัลลาส และ ทิฏฐิวิปัลลาส ซึ่งเป็นไปในสังขารที่ไม่เที่ยงว่าเที่ยง ชื่อว่าอนิมิตตานุ ๆ ปัสสนา เพราะตามเห็นอาการที่เว้น…
เนื้อหาเกี่ยวกับอนุปัสสนา ๓ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงการหลุดพ้นจากอัตตาและความทุกข์ ซึ่งรวมถึงการปล่อยวางในสังขารที่เป็นไปไม่ได้ และการเห็นจริงต่อความไม่เที่ยงและทุกข์ โดยอธิบายการเข้าถึงวิโมกข
ความสำคัญของการดูแลผู้อื่นในชุมชน
39
ความสำคัญของการดูแลผู้อื่นในชุมชน
…กายกรรม วจีกรรม มโนกรรม ประกอบด้วยจิตเมตตาในกันและกัน เฉลี่ยลาภที่หาได้สู่กันบริโภค มีศีลเสมอกัน มี ทิฏฐิเสมอกัน ให้เคารพนับถือภิกษุเถระผู้ใหญ่ในสงฆ์ และตั้งใจปรารถนาเพื่อนสพรหมจารีที่ยังมี ได้มา ให้มาสู่อ…
เนื้อหานี้สอนให้เห็นถึงความสำคัญของการรักษาประโยชน์ของกันและกันในหมู่ชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหลักธรรมของพระพุทธศาสนา ซึ่งระบุว่าเมื่อผู้คนใส่ใจดูแลผลประโยชน์ของผู้อื่น ประโยชน์ของตนเองก็จะมั่นคงและยั่งย
คำสอนทางธรรมของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
285
คำสอนทางธรรมของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
…งกายกรรม วจีกรรม มโนกรรม ประกอบด้ยจิตเมตตาในกันและกัน เฉลี่ยลาภที่หาได้สู่กันบริโภค มีศีลเสมอกัน มี ทิฏฐิเสมอกัน ให้เคารพนับถือภิกษุผู้เป็นใหญ่ในสงฆ์แลตั้งใจปรารถนาเพื่อนพรหมจารีที่ยังมี ได้มา ให้มาสู่อาวา…
บทความนี้นำเสนอคำสอนทางธรรมจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์เกี่ยวกับการมีความสัมพันธ์ที่เข้มแข็งในหมู่คณะ โดยเน้นการดูแลและรักษาประโยชน์ของกันและกัน ทั้งนี้ การรักษาประโยชน์ของผู้อื่นจะช่วยให้ประโยชน์ของตนมั
หลักธรรมของการสงเคราะห์ระหว่างมิตรและข้าราชการ
317
หลักธรรมของการสงเคราะห์ระหว่างมิตรและข้าราชการ
…งเธอ เสีย กว่าเธอจะรู้สำนึกตัว, สีลสามญญตา ความเป็นผู้เสมอกันด้วยศีล คือความประพฤติทาง กาย วาจา และ ทิฏฐิสามัญญตา ความเป็นผู้เสมอกันด้วยความเห็น ไม่เกี่ยงแย่งกัน เป็น คุณสมบัติอันสำคัยที่พึงปรารถนายิ่งในหม…
เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการรักษาความสามัคคีระหว่างมิตรและข้าราชการ โดยการตักเตือนกันเมื่อมีการประพฤติผิด รวมถึงการนำเสนอความสำคัญของธรรมในหมู่สงฆ์และการคำนึงถึงความทุกข์ยากของประชาชน การปราบอธรร
กัมมธารยสมาสในบาลีไวยกรณ์
2
กัมมธารยสมาสในบาลีไวยกรณ์
…หญ่, มหาวน์ ป่าใหญ่ " เป็นต้น. บางสมาสท่านก็ย่อบทวิเสสนะ เหลือไว้แต่อักษรตัวหน้า อย่างนี้ " กุจนิตา ทิฏฐิ - กุทิฏฐิ ทิฏฐิอันบัณฑิตเกลียด, ปธาน วจน์ = ปาวจน์ คำเป็นประธาน, สนฺโต ปุริโส = สปฺปุริโส บุรุษ ระง…
บทนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับกัมมธารยสมาสในภาษาบาลี โดยชี้แจงการสร้างคำที่มีนามศัพท์สองบท ซึ่งสามารถประธานและวิเสสนะ มีกระบวนการย่อคำและการเปลี่ยนแปลงเพื่อสร้างความหมายที่หลากหลาย เช่น การใช้คำว่า 'มห' เพ
บทวิเคราะห์เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส
7
บทวิเคราะห์เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส
…ย อนุสยปฏิปักโขฯ สีเลน จ ทุจจริตสงกิเลสวิโสธน์ ปกาสิต โหติ ฯ สมาธินา ตณฺหาสงกิเลส- วิโสธน์ ฯ ปญฺญาย ทิฏฐิสงฺกิเลสวิโสธน์ฯ ตถา สีเลน โสตาปนฺนสกทาคามิภาวสุส การณ์ ปกาสิต โหติ ฯ สมาธินา อนาคามิภาวสฺส ฯ ปญฺญาย…
บทความนี้มีการวิเคราะห์หลักธรรมที่สำคัญในวิสุทธิมคฺคสฺส ซึ่งพูดถึงการใช้สีล สมาธิ และปัญญาในการลดละกิเลส โดยกล่าวถึงลักษณะของการปฏิบัติธรรมและผลของการปฏิบัติในรูปแบบต่างๆ เพื่อควบคุมกิเลสและทำให้เกิดค
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล
14
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล
…เจตนาที อภิรติสีลนฺติ ฯ เอว์ วิรติ อวีรติวเสน ทุวิธี ฯ จตุตถทเกฯ นิสสโยติ เทว นิสสยา ตณฺหา นิสสโย จ ทิฏฐินิสสโย จฯ ตตฺถ ย์ อิมินาห์ สีเลน เทโว วา ภวิสฺสามิ เทวบุญตโร วาติ เอว์ ภวสมปฤดี อากงขมาเนน ปวตฺติ อิ…
บทความนี้พูดถึงการปฏิบัติตามวิสุทธิมรรคซึ่งเป็นหลักคำสอนทางพุทธศาสนา โดยจะเน้นไปที่การเข้าใจในตัวตนและการควบคุมจิตใจ การใช้ระเบียบในชีวิตประจำวันเพื่อให้เกิดความสุขตลอดจนการตั้งวิชาความรู้และการระมัดร
สีลนิทฺเทโส ในวิสุทธิมคฺคสฺส
23
สีลนิทฺเทโส ในวิสุทธิมคฺคสฺส
…ม อุปนิสสยโคจโร ทสกถาวฑุ คุณสมนนาคโต กลยาณมิตฺโต ย์ นิสสาย อสฺสุต สุณาติ สุต ปริโยทเปติ กงข์ วิตรติ ทิฏฐิ อุชช กโรติ จิตต์ ปสาเทติ ยสฺส วา อนุสิกขมาโน สทฺธาย วฑฺฒติ สีเลน สุเตน จาเคน ปญฺญาย วฑฺฒติ อย วุจฺจ…
เนื้อหาเกี่ยวกับสีลนิทฺเทโสในวิสุทธิมคฺคสฺส ซึ่งเน้นถึงคุณธรรมและวิถีชีวิตของพระภิกษุ เช่น การวางตัวที่เหมาะสม ความระมัดระวังในการใช้คำพูด รวมถึงความสำคัญของอารมณ์ที่เบาและสุขุม ภิกษุที่มีสีลจะสามารถพ
สีลนิทเทโส
59
สีลนิทเทโส
…ปญฺญ์ พุทธสาวก เนกข์ ชมโพนทสุเสว โกติ นินทิตมรห เทวาปิ น ปสนฺติ พฺรหฺมุนาปิ ปริสโตติ ฯ เสขาน ปน สีล ทิฏฐิวเสน อปรามฏฐิตฺตา ปุถุชฺชนาน วา ปน ภววเสน” อปรามฏฐศีล อปรามฏฐปาริสุทธีติ เวทิตพฺพ์ กฎมพิยบุตรติสสเถร…
เนื้อหาเกี่ยวกับหลักการและแนวทางการรักษาศีลในพระพุทธศาสนา โดยมีการกล่าวถึงความสำคัญของศีลที่มีผลต่อความสงบสุขในชีวิตและการปฏิบัติธรรมอย่างถูกต้อง ทำให้ผู้คนสามารถเข้าสู่สถานะของการพัฒนาจิตใจและเข้าใจถ
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสุล
115
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสุล
…ฺฉถ ภนฺเตติ อาห์สุ โส อนุโมทน์ กตฺวา โรหณาภิมุโข ปายาส ฯ อุปชฌาโยปัสส ปวาเรตวา ปฏิปต์ อาคนฺโต ปุพเพ ทิฏฐิฏฐาเนเยว ต์ อททสฯ
ในบทนี้มีการกล่าวถึงกรรมฐานและหลักธรรมที่เกี่ยวข้อง พร้อมทั้งคำถามและการสนทนาระหว่างภิกษุและอุปาสิกาที่ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการปฏิบัติธรรม การทำความเข้าใจธรรมะที่ลึกซึ้ง และการปฏิบัติตนให้ถูกต้องต