อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ประเภทแห่งอารมณ์ : หน้า 399/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 399 [ประเภทแห่งอารมณ์] ก็เมื่อพระโยคาวจรออกจากปัญจมฌาน ซึ่งมีอภิญญาเป็นบาทแล้ว จึงพิจารณาอารมณ์มีรูปเป็นต้นที่จะพึงอธิษฐาน ทำบริกรรมอยู่ รูปา วจรปัญจมฌานที่เป็นไปอยู่ด้วยสามารถแห่งอภิญญา ย่อมสำเร็จได้ใน อารมณ์มีรูปเป็นต้น ตามสมควร ฯ และที่ชื่อว่าอภิญญา มี ๕ อย่าง คือ อิทธิวิธี ๑ ทิพพโสตะ ๑ ปรจิตตวิชา ๑ ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ๑ ทิพพจักษุ ๑ ฯ นี้เป็นความต่างแห่งอารมณ์ในอธิการแห่งสมถกรรมฐานนี้ และ สมถกรรมฐานนัย จบ ฯ [วิปัสสนากรรมฐาน] ก็ในวิปัสสนากรรมฐาน พึงทราบการสงเคราะห์วิสุทธิ์ (ประ มวลวิสุทธิ) โดยอาการ ๓ อย่าง คือ สีลวิสุทธิ์ จิตตวิสุทธิ์ ๑ ทิฏฐิวิสุทธิ์ ๑ กังขาวิตรณวิสุทธิ์ ๑ มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ์ ๑ ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ์ ๑ ญาณทัสสนวิสุทธิ์ ๑ ฯ พึงทราบ ลักษณะ ๓ คือ อนิจจลักษณะ ๑ ทุกขลักษณะ ๑ อนันตรลักษณะ ๑ ฯ พึงทราบอนุปัสสนา ๓ คือ อนิจจานุปัสสนา ๑ ทุกขานุปัสสนา ๑ อนัตตานุปัสสนา ๑ ฯ พึงทราบวิปัสสนาญาณ ๑ๆ คือ สัมมสนญาณ ๑ อุทยัพพยญาณ ๑ ภังคญาณ ๑ ภยญาณ ๑ อาทีนวญาณ ๑ นิพพิทา ญาณ ๑ มุญจิตุกัมยตาญาณ ๑ ปฏิสังขาญาณ ๑ สังขารุเปกขาญาณ อนุโลมญาณ ๑ ฯ พึงทราบวิโมกข์ ๓ คือ สุญญตวิโมกข์ ๑ อนิมิตต 0 0