บุคคล : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 11 / 223

… 7 หัวข้อ คือ 1. อาวาส ที่อยู่ ที่อาศัย ที่หลับและที่นอน 2. โคจร สถานที่ที่ควรไป 3. ภัสสะ ถ้อยคำ 4. บุคคละ บุคคล 5. โภชนะ อาหาร 6. อุตุ ฤดู 7. อิริยาบถ การเดิน นั่ง นอน 1 วิสุทธิมรรค, พระพุทธโฆสาจารย์, (กร…

บทที่ 6 นำเสนอวิธีการรักษาสมาธิในชีวิตประจำวัน โดยเน้นการทำกิจกรรมที่มีความสัมพันธ์กับสมาธิ ทั้งการคิด พูด และทำ สิ่งที่เหมาะสมและไม่เหมาะสมในการเจริญภาวนา รวมถึงหัวข้อ 7 ที่สนับสนุนการรักษาสมาธิ เช่น

ที่มีผลต่อการฟังธรรมไว้ดังนี้ คือ 1) อุคฆฏิตัญญูบุคคล คือ บุคคลที่ตรัสรู้ธรรม ขณะที่ท่านยกหัวข้อขึ้นแสดงธรรม หมายถึง บุคคล ที่เพียงแค่ยกหัวข้อธรรมขึ้นแสด…

การฟังธรรมแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ อุคฆฏิตัญญูบุคคล ซึ่งสามารถเข้าใจธรรมได้จากการยกหัวข้อเพียงเล็กน้อย เช่น ตัวอย่างพระพาหิยเถระที่บรรลุธรรมได้ทันทีจาก…

…จ้ง คือ แจ่มแจ้งโดยสามัญลักษณะว่า เป็นของไม่เที่ยง เต็มไปด้วยทุกข์และเป็นอนัตตาคือไม่ใช่ตัวตน สัตว์ บุคคล เรา เขา วิปัสสนาคำนี้ แปลตามศัพท์ว่า เห็นแจ้ง เมื่อแยกออกจากกันจึงได้คำว่า เห็น กับคำว่า แจ้ง โดยกา…

วิปัสสนากัมมัฏฐานเป็นการเห็นวิเศษและแจ้ง โดยพระมงคลเทพมุนีอธิบายว่าหมายถึงการเห็นความจริงของสิ่งทั้งหลาย เช่น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา การเห็นด้วยตาธรรมกายเป็นการรู้ที่ตรงตามความจริง แล้วกล่าวถึงวิธีการศ

…จารณาธาตุทั้ง 4 ที่ปรากฏในร่างกาย จนกระทั่งเห็นเป็นแต่เพียง โดยปราศจากความจำาว่าเป็น ชาย หญิง สัตว์ บุคคล เรา เขา กัมมัฏฐานที่เหมาะกับจริตทั้ง 6 ท่านจัดเป็นหมวดไว้ 5 หมวด รวมกัมมัฏฐานที่เหมาะสมกับจริต โดยเ…

บทความนี้กล่าวถึงพุทธิจริตที่เกี่ยวข้องกับการเจริญกัมมัฏฐาน 4 อย่าง ได้แก่ มรณานุสติ อุปสมานุสติ อาหาเรปฏิกูลสัญญา และจตุธาตุววัฏฐาน ซึ่งสนับสนุนให้มีการพิจารณาถึงคุณธรรมในการตอบแทนสังคม นอกจากนี้ยังแ

…สมาธิที่ ใกล้ต่อฌานก็ได้ หรือภายหลังจากที่ได้สำเร็จอัปปนาสมาธิ หรือ ดวงธรรม กายในกายภายใน แล้วก็ได้ บุคคลผู้ฝึกสมาธิ เมื่อมีความประสงค์จะรักษาปฏิภาคนิมิตไว้เป็นอย่างดีนั้น พึงเว้น จากอสัปปายะ อันเป็นสิ่งที…

…ยงเพื่อให้การฝึกสมาธิประสบความสำเร็จ รวมทั้งการรักษาปฐมฌานที่เกิดจากการฝึกที่ถูกต้องที่สามารถช่วยให้บุคคลเข้าถึงระดับของฌานสูงขึ้นได้ การทำความเข้าใจกับการบรรลุฌานเช่น ตุติยฌานและผลกระทบต่าง ๆ ที่ตามมาได้อ…

…รรมเล็กน้อย และ ยอมทุ่มเทเอาชีวิตเป็นเดิมพันในธรรมที่ปฏิบัติได้โดยยาก พระอริยสงฆ์จัดได้เป็น 4 คู่ 8 บุคคล คือ 1. พระโสดาปัตติมรรค พระโสดาปัตติผล 2. พระสกทาคามิมรรค พระสกทาคามิผล 3. พระอนาคามิมรรค พระอนาคาม…

ในบทนี้กล่าวถึงพระอริยสงฆ์ 4 คู่ 8 บุคคลที่ควรได้รับการกราบไหว้บูชาอย่างสูง ควรแก่การรับอามิสบูชาและการต้อนรับที่เหมาะสม พระสงฆ์ที่ปฏิบัติดี…

…ตว์มีพิษ เช่นงูและแมลงป่อง ฉันนั้น อุปมาดังอาวุธทั้งหลายมีลูกศร หอกแทง หอกซัด และ ก้อนหินเป็นต้น ที่บุคคลซัดมาจากทิศทั้งหลายให้ตกลงที่เป้า อันเขาตั้งไว้ตรงสี่แยกของ ถนนใหญ่ฉันใด แม้อุปัทวะทั้งปวงก็ตกลงมาที…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาอันตรายจากสัตว์มีพิษ เช่น งูและแมลงป่อง ที่อาจเป็นสาเหตุให้เกิดความตาย พร้อมกับการระลึกถึงความอ่อนแอของอายุที่ผูกพันกับการหายใจ และการเดินทางของอิริยาบถในชีวิตมนุษย์ ทั้งนี้ส

…มพุทธเจ้า และพระพุทธองค์ ก็ได้สรรเสริญกายคตาสติกัมมัฏฐานนี้ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรมข้อหนึ่งซึ่งบุคคลเจริญแล้วกระทำให้มากแล้ว เป็นไปเพื่อ ความสังเวชใหญ่ เป็นไปเพื่อประโยชน์ใหญ่ เป็นไปเพื่อความเกษมจากโย…

กายคตาสติเป็นการปฏิบัติที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ซึ่งช่วยในการสร้างสติและสัมปชัญญะเพื่อความสุขในปัจจุบันและการเข้าถึงญาณทัสสนะ ปฏิบัติเพื่อทำให้จิตสงบ และช่วยในการละอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว โดยให้ผู้ปฏิบ

…ะ สิ่งที่เป็นสัปปายะหรือเป็น ที่สบายมี 7 ประการ คือ 1. อาวาส ที่อยู่เป็นที่สบาย 2. โคจร 3. ภัสสะ 4. บุคคล 5. โภชนะ 6. อุตุ ที่บิณฑบาต หรือแหล่งอาหารไม่อดอยาก พูดคุยแต่เรื่องที่เสริมการปฏิบัติ ผู้ที่เกี่ยวข…

…าธิอย่างเหมาะสม โดยมีคำแนะนำในการรักษาสมาธิ ซึ่งรวมถึงการสะอาดเครื่องใช้และการเว้นจากการเข้าสังคมกับบุคคลที่ไม่มีสมาธิ

1. คนที่ไม่รัก คนที่รักมากเป็นพิเศษ คนที่ไม่รักไม่ชัง และคนที่ถึงขั้นเป็นศัตรูกัน บุคคล เหล่านี้ไม่ควรแผ่เมตตาให้เป็นอันดับแรก ด้วยเหตุผล คือ ก. อปิยบุคคล ผู้ที่เราไม่รักใคร่เพราะเมตตาจะไ…

บทความนี้นำเสนอถึงการแผ่เมตตาให้กับบุคคลประเภทต่างๆ โดยเน้นว่าบางกลุ่มไม่ควรได้รับการแผ่เมตตา เช่น คนที่ไม่รัก คนที่รักมากเกินไป คนที่ไม่รัก…

…งที่โบราณจารย์ได้กล่าวเอาไว้ว่า ภิกษุผู้เจริญเมตตากัมมัฏฐานนั้นตราบใดที่ยังเห็นความแตกต่าง กันอยู่ในบุคคล 4 จำพวก คือ ตน, คนที่รัก, คนที่เป็นกลาง ๆ และคนที่ เกลียดชัง ในคนใดคนหนึ่ง เรียกได้เพียงว่า เธอเป็น…

การบรรลุสีมสัมเภทในเมตตากัมมัฏฐานมีความสำคัญในการฝึกจิตให้มีความเสมอภาค โดยไม่มีการแยกแยะบุคคล การดำเนินการบนหนทางนี้ต้องทำลายขอบเขตของจิต ที่ทำให้มองเห็นความแตกต่างในการรักและเกลียด ซึ่งหากจิตม…

…่ได้ความสุขจาก การหลับ เมื่อตื่นขึ้นแล้วจึงทอดถอนหายใจ สคิ้วหน้า บิดไปบิดมาข้างโน้นที่ข้างนี้ที ส่วนบุคคล ผู้เจริญเมตตาตื่นขึ้นมาแล้วไม่เป็นทุกข์เหมือนอย่างนั้น ตื่นขึ้นมาอย่างสบายไม่มีอาการ อันน่าเกลียด ม…

การเจริญพรหมวิหารทำให้การนอนเป็นสุข และตื่นอย่างสบาย มีความเบิกบานสดชื่น แตกต่างจากการนอนทุกข์ที่ทำให้เกิดความเคร่งเครียด การไม่ฝันร้าย เคยช่วยให้มีชีวิตที่มีคุณค่าและเป็นที่รักของทั้งมนุษย์และอมนุษย์

…าตุววัตถาน คือ การพิจารณาธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ในร่างกาย เพื่อให้จิตเป็นอิสระ จากความยึดถือว่าเป็นตัวตน บุคคล เรา เขา 2. การเจริญกัมมัฏฐาน มีทั้งการเจริญโดยย่อสำหรับพวกที่ปัญญาแก่กล้า แต่สำหรับ พวกปัญญาไม่แก่ก…

บทที่ 5 นี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับจตุธาตุววัตถาน ซึ่งเป็นการพิจารณาธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ในร่างกายเพื่อให้จิตเป็นอิสระและเข้าใจในธรรมชาติของการดำรงอยู่ โดยชี้ให้เห็นถึงวิธีการเจริญจตุธาตุววัตถานทั้งแบบย่อแล

…่ปรากฏในร่างกายจนกระทั่งเห็นเป็น แต่เพียงกองแห่งธาตุ โดยปราศจากความจำว่า เป็นหญิง ชาย เรา เขา สัตว์ บุคคล เสียได้ เรียกว่า “จตุธาตุววัตถาน ในจตุธาตุววัตถานนี้ ผู้เจริญจะต้องทำการพิจารณาธาตุ 4 ที่มีอยู่ภายใ…

จตุธาตุววัตถาน เป็นการพิจารณาธาตุทั้ง 4 ที่มีอยู่ในร่างกาย โดยมุ่งเน้นที่การเห็นเป็นกองแห่งธาตุ การพิจารณานี้แบ่งธาตุออกเป็น 42 ประเภท รวมถึงปฐวีธาตุ (20), อาโปธาตุ (12), เตโชธาตุ (4) และวาโยธาตุ (6).

ธาตุทั้ง 4 นี้ เป็นส่วนที่ประกอบขึ้นเป็นร่างกาย การที่เรียกว่า หญิง ชาย เรา เขา สัตว์ บุคคล มนุษย์ เทวดา พรหม นั้น หาใช่อื่นไม่ แท้จริงก็ได้แก่ธาตุ 4 ที่รวมกันเป็นกลุ่ม เป็นกองปรากฏขึ้นเป็นรู…

ธาตุทั้ง 4 ประกอบขึ้นเป็นร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นหญิง ชาย สัตว์ หรือบุคคล เมื่อพิจารณาถึงธาตุดังกล่าว เราจะเห็นว่าเป็นเพียงรูปแบบที่เกิดจากกรรม การพิจารณาโดยย่อและพิสดารเป็น…

…จริญธาตุทั้ง 4 1. สุญญติ อวคาห อนัตตลักขณะปรากฏทางใจ 2. สตฺตสญฺญ์ สมัคฆาเฏติ ละความเห็นว่าเป็นสัตว์ บุคคล ชาย หญิง เสียได้ ไม่มีการหวาดกลัวต่อภัยใหญ่น้อย ที่เนื่องมาจากสัตว์ร้าย ต่าง ๆ มีจิตใจคล้ายจะเป็นพร…

การเจริญจตุธาตุววัตถานมีอานิสงส์ 8 ประการ เช่น สุญญติ อวคาห และสตฺตสญฺญ์ ที่ช่วยให้ละความเห็นว่าเป็นสัตว์ การมีจิตใจที่มั่นคง ลดความหวาดกลัวต่างๆ ได้ อิฏฐานิฏเฐสุ อุคฆาฏนิคฆาฏิ ที่ทำให้มีปัญญากว้างขวา

“กิเลสทั้งปวง... ย่อมครอบงำ ปราบปราม กดขี่ ท่วมทับ กำจัด ย่ำยี บุคคล... ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อม เพื่ออันตรธานไปแห่งกุศลธรรม.... สมจริงดังที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า ด…

บทความนี้อธิบายถึงกิเลสซึ่งครอบงำจิตใจและเป็นอุปสรรคต่อความสุข เป็นอันตรายต่อการพัฒนาจิตที่บริสุทธิ์ โดยยกตัวอย่างการทำลายของกิเลส เช่น โลภะ, โทสะ, โมหะ ซึ่งทำให้ไม่เห็นความจริง คนเราต้องต่อสู้กับกิเล

… จึงหมายถึง กองแห่งรูปธรรมและนามธรรม 5 หมวด ที่ประชุมกันเข้าเป็น หน่วยรวม ซึ่งบัญญัติเรียกว่า สัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขา สิ่งที่แยกกันไว้เป็นกลุ่มเป็นกอง หรือ เป็นพวกๆ จำนวน 5 อย่างนั้น คือ รูป เวทนา สัญญา …

บทนี้นำเสนอเกี่ยวกับขันธ์ 5 ซึ่งเป็นการศึกษาในเชิงปริยัติที่ช่วยให้เข้าใจความหมายและธรรมชาติของขันธ์ 5 ว่าเป็นกลุ่มกองแห่งรูปและนามที่ประกอบกันเป็นหน่วยเดียว สัตว์ทุกชนิดไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือเทวดา ล้

…ธรรมชาติที่ทรงไว้ซึ่งสภาพของตน ไม่มี การเปลี่ยนแปลง ทั้งเป็นธรรมชาติอันเป็นปกติของตนเอง ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขา แต่ประการใด พระราชวรมุนี, พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม, กรุงเทพฯ : 2535, หน้า 1…

…ำคัญของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด โดยไม่เปลี่ยนแปลงมาโดยตลอด ธาตุเป็นธรรมชาติที่ทรงไว้ซึ่งสภาพของตนเองไม่ใช่บุคคลหรือสัตว์

…บัติอย่างใด อย่างหนึ่ง เช่น สูญเสียญาติ การสูญเสียสมบัติ บริวาร ท่านอุปมาไว้ว่า โสกทุกข์เปรียบเสมือนบุคคลที่เคี่ยวน้ำมันให้เดือดอยู่ภายในภาชนะ บนเตาไฟ ปริเทวทุกข์เปรียบเสมือนบุคคลเร่งไฟให้น้ำมันร้อนขึ้นจนพ…

เนื้อหานี้นำเสนอประเภทต่างๆ ของทุกข์ตามหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ซึ่งรวมถึงโสกทุกข์ที่เกิดจากความสูญเสีย, ปริเทวทุกข์ที่เกิดจากการร้องไห้และการคร่ำครวญ, ทุกข์ที่เกิดจากความเจ็บปวดทางกาย, โทมนัสทุกข์ที่เก