หลักการบ่มเพาะนิสัยที่ดี : หน้า 173/270

6.5.4 หลักการบ่มเพาะนิสัยที่ดี เมื่อเรารู้แล้วว่า 5 ห้องดังกล่าวข้างต้นเป็นแหล่งบ่มเพาะนิสัยทั้งดีและไม่ดีกับเรา ด้วยเหตุนี้เรา จึงต้องบริหารจัดการห้องทั้ง 5 นี้เสียใหม่เพื่อให้เป็นไปเพื่อบ่มเพาะนิสัยที่ดีล้วน ๆ ถามว่าทำไมต้องทำถึง ขนาดนี้ปล่อยให้เป็นไปตามธรรมชาติไม่ได้หรือ เรื่องนี้พระภาวนาวิริยคุณได้ให้ข้อคิดไว้ว่า “ของดีต้องปลูก ส่วนของไม่ดีไม่จำเป็นต้องปลูกมันงอกขึ้นเองตามธรรมชาติ” เช่นหญ้าเราไม่จำเป็นต้องปลูกมันขึ้นของมันเอง นิสัยไม่ดีก็เช่นกันเราไม่ต้องปลูกมันจะเกิดขึ้นเอง จากการดำเนินชีวิตแต่ละวันของเรา ลำพังเพียงการตามกำจัดก็หนักแรงอยู่แล้ว ในทางตรงข้ามคือ นิสัย ส่วนข้าวเราต้องปลูกจึงจะได้กิน หากไม่ปลูกก็ไม่มีให้กิน ที่ดีหากเราไม่ตั้งใจปลูกมันมักจะไม่เกิดเหมือนกับข้าวอย่างไรอย่างนั้น การบริหารจัดการห้องทั้ง 5 ให้เป็นไปเพื่อการบ่มเพาะนิสัยที่ดีมีหลักการว่า “ต้องจัดทำสิ่ง แวดล้อมในห้องทั้ง 5 ให้ดีและต้องมีวิธีการใช้ห้องที่ถูกต้อง” สิ่งแวดล้อมในที่นี้คือ รูปแบบห้อง อุปกรณ์ และ บุคคล ส่วนวิธีการใช้ห้องคือ วิธีการใช้ที่ทำให้เกิดนิสัยที่ดีขึ้นนั่นเอง 1) รูปแบบห้อง เราต้องคิดว่า รูปแบบของห้องแต่ละห้องที่เป็นไปเพื่อการบ่มเพาะนิสัยที่ดีให้ เกิดขึ้นกับเราและคนในครอบครัวควรจะเป็นอย่างไร เช่น ห้องนอน ถ้าเราต้องการให้ลูกของเรามีนิสัยที่ดี คือ สวดมนต์ไหว้พระและนั่งสมาธิก่อนนอนทุกคืน เราก็ต้องออกแบบห้องให้เหมาะกับการสวดมนต์ไหว้ พระและนั่งสมาธิ กล่าวคือ ห้องจะต้องป้องกันเสียงรบกวนจากภายนอกได้ดี อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่ร้อน และควรมีพื้นที่สำหรับวางชุดโต๊ะหมู่เล็ก ๆ ไว้ในห้อง เป็นต้น ส่วนรูปแบบของห้องอื่น ๆ ก็เช่นกันคือ ต้อง เกื้อหนุนต่อการบ่มเพาะนิสัยที่ดี 2) อุปกรณ์ในห้อง อุปกรณ์ทุกอย่างที่ใช้ในห้องแต่ละห้องก็ต้องเกื้อหนุนต่อการบ่มเพาะนิสัยที่ดี อุปกรณ์ใดที่จะทำให้นิสัยไม่ดีเกิดขึ้นต้องนำออกไป โดยห้องนอนควรมีอุปกรณ์ดังนี้ เช่น ภาพองค์พระ หรือ ชุดโต๊ะหมู่เล็ก ๆ สำหรับกราบก่อนนอน, แฟ้มภาพการสั่งสมบุญสำหรับเอาไว้ดูเพื่อนึกถึงบุญจะได้หลับใน อู่ทะเลบุญ, เตียงนอนก็ไม่ควรเป็นเตียงที่นุ่มมากไปเพราะทำให้นอนสบายจนเกินไปเป็นเหตุตื่นสาย เป็นต้น ส่วนอุปกรณ์ที่ไม่ควรมีในห้องนอน เช่น คอมพิวเตอร์ โทรทัศน์ เพราะจะทำให้เราดูหนังดูละครเพลิน อันเป็นเหตุให้นอนดึกและตื่นสายจนเป็นนิสัย และการดูหนังบางเรื่องที่มีเนื้อหารุนแรงก็จะบ่มเพาะ นิสัยไม่ดีให้เราได้เช่นกัน ภาพที่ไม่เหมาะสมก็ไม่ควรติดไว้ในห้องนอน เช่น ภาพดารา ภาพโป๊ เป็นต้น ส่วน อุปกรณ์ในห้องอื่น ๆ ก็มีหลักการเช่นเดียวกันคือ ต้องเกื้อหนุนต่อการบ่มเพาะนิสัยที่ดี 3) บุคคลในห้อง บุคคลนั้นเป็นสิ่งแวดล้อมที่สำคัญมาก เป็นต้นแบบหลักแห่งนิสัยดีและไม่ดีของ มนุษย์ บุคคลในที่นี้คือ ทิศ 6 หมายถึง ผู้ที่อยู่แวดล้อมของมนุษย์ทุกคน ทิศเบื้องหน้า คือ บิดามารดา ทิศ เบื้องหลัง คือ บุตรภรรยา ทิศเบื้องขวา คือ ครูอาจารย์ ทิศเบื้องซ้าย คือ มิตรสหาย ทิศเบื้องบน คือ พระ ภิกษุ ส่วนทิศเบื้องล่างคือ ลูกน้องพนักงาน บุคคลในทิศทั้ง 6 นี้มนุษย์ทุกคนจะต้องเจอต้องพูดต้องคุยกันเกือบทุกวันตามห้องต่าง ๆ ทั้ง 5 ห้อง ดังกล่าวมาแล้ว ถ้าคนทั้ง 6 ทิศที่แวดล้อมเราอยู่นี้ส่วนใหญ่เป็นคนดี เราก็จะเห็นต้นแบบที่ดีอยู่เป็นประจำ บทที่ 6 พ ร ะ ธ ร ร ม : คำสั่ ง ส อ น ข อ ง พ ร ะ ส ม ม า สั ม พุ ท ธ เจ้า DOU 163