ว่า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 154 / 564

…ิ ปเท ตติยาวิเสสน์ ฯ คนธ...เพสูติ วิรตฺตาติ ปเท อาธาโร ฯ วิรตตตาชาติ วิราคาติ ปเท ตติยาวิเสสน์ เหตุ ว่า ๆ ตพุฒิ...เทสปีติ วิราคาติ ปเท อาธาโร ฯ วิรา...วโตติ นตฺถิติ ปเท เหตุ ฯ [๒๕๔] จกฺขุวาททวย์ รูปโลเก …

บทที่ 202 ของอภิธัมมัตถวิภาวินิยา ปญฺจิกา อธิบายถึงแนวความคิดเกี่ยวกับการเข้าใจความหมายของสิ่งต่าง ๆ ในพุทธศาสนา เช่น ความหมายและการตีความคำที่เกี่ยวข้องกับธรรมะและพุทธศาสนา รวมถึงการอธิบายลักษณะเฉพาะ

…คคลสสาติ ปาปนาติ การตกมุม ๆ อภิมุขนฺติ ปาปนาติ กิริยา วิเสสน์ ฯ ปาปนโตติ ภูตานีติ ตติยาวิเสสน์ เหตุ ว่า ฯ ด. ฎีกายมุปเนตฺถนฺตเร มคฺคาติ ทิสสติ ฯ ยที่ มคฺคาติ ปท น สิยา กถ มคฺคงคานิติ สมาสปท์ เวยย ฯ อภิ.๒…

ในหน้าที่ 194 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา กล่าวถึงการพิจารณาจิตใจและการปฏิบัติทางจิตอย่างถูกต้อง การสำรวจรายละเอียดของจิตที่เกี่ยวข้องกับอโกตกรและกุสล เรื่องนี้พูดถึงแบบแผนของสุคติและทุคติ โดยนำเสนอแนวทาง

…าน อญฺญมญฺญ สหปฺปวุตฺติวเสน· ฯ ทส ปริมาณ อสสาติ ทสก์ ฯ สมุทายสุเสต์ นามิ ฯ จกฺขุนา อุปลกฺขิต ตปปธาน ว่า ทสก์ [๒] ๆ เอว เสเสส ฯ วจีวิญฺญตฺติคุคหเณน สทฺโทปิ สงฺคหิโต โหติ ตสฺสาตทวินา ภาวโตติ วุตต์ วจีวิญญา…

…ารวิเคราะห์ถ้อยคำในธรรม เปิดเผยถึงแนวทางในการวิเคราะห์และตีความแนวคิดที่ซับซ้อน เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างการเกิด การตาย และการใช้วิธีคิดอย่างมีเหตุผลในการทำความเข้าใจธรรมชาติของชีวิต รวมถึงการวิเคราะห์ข้อ…

…ดาสัมปทา ๓ อย่าง มีเหตุสัมมปทาเป็นต้นนั้น ผลสัมปทา ๒ อย่างข้างต้น ท่านพระอนุรุทธาจารย์แสดงแล้วด้วยบทว่า สมฺมาสมฺพุทฺธ์ นี้ฯ ส่วนผลสัมปทา ๒ อย่างนอกนี้ กับทั้งสัตตูปการ สัมปทา แสดงด้วยบทว่า อตุล นี้ ฯ ส่ว…

…พื่อชี้ให้เห็นความสำคัญของพระธรรมและพระสงฆ์ที่เป็นผู้ควรกราบไหว้ สะท้อนถึงความสัมพันธ์อันยิ่งใหญ่ระหว่างพุทธศาสนิกชนและหลักธรรมอันสำคัญ ท่านอาจารย์ยังชี้ให้เห็นว่า พระธรรมมีสมบัติในการรักษาสัตว์ทั้งหลายไ…

…อภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 85 อาจารย์ทั้งหลายอย่างนี้คือ อันที่จริง บุคคลเชื่อในพระผู้มีพระภาคว่า พระผู้มีพระภาคทรงแทงตลอดลักษณะแห่งธรรมทั้งหลาย ตามเป็นจริง นั้น ๆ โดยสภาพแล้ว ทรงแจกธรรมทั้งหลายนั้…

เนื้อหานี้อธิบายถึงการเรียนรู้และความเข้าใจในธรรมของพระผู้มีพระภาค รวมถึงการพยายามบรรลุธรรมด้วยความเพียรและการศึกษา ธรรมทุกประเภทที่ได้รับการแจกจ่ายสอดคล้องกับความจริง เสนอแนะเกี่ยวกับคุณสมบัติของเจตส

…ือเอาอารมณ์ ก็เป็นโดยอาการ คือปิดบังสภาพ ตามเป็นจริงของอารมณ์นั้นทีเดียว ฯ บุคคล หรือหมวดธรรมที่ชื่อว่าอหิริกะ เพราะอรรถว่า ไม่ละอาย ภาวะแห่งบุคคลหรือแห่งหมวดธรรมที่ไม่มีความละอาย คือไม่เกลียดฯ ชื่อว่าอห…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายธรรมะที่เรียกว่าอหิริกะและอโนตตัปปะ, ซึ่งสัมพันธ์กับภาวะจิตใจที่ไม่มีความรู้สึกละอายและไม่กลัวต่อความผิดหรือบาป. อหิ…

…งนี้ คือ ญาณรู้อารมณ์ได้ตามสภาพ ที่เป็นจริง ทิฏฐิละสภาพตามที่จริง ถือเอาโดยสภาพที่ไม่มีจริงๆ ที่ชื่อว่ามานะ เพราะอรรถว่า สำคัญโดยตรงอาการเป็นต้นว่า เราเป็นผู้ประเสริฐกว่าฯ มานะนั้น มีความพองขึ้นเป็นลักษณ…

ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความแตกต่างระหว่างญาณและทิฏฐิ โดยญาณรู้อารมณ์ตามความเป็นจริง ในขณะที่ทิฏฐิละสภาพที่ไม่มีจริง การมีมานะนั้นแสดงถึงการส…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 91 ว่า เป็นนิวรณ์ เพราะเป็นมิทธะ เหมือน มิทธะนอกนี้ ฯ ก็เพราะท่านกล่าวถึง สัมประโยค จึงตกลงว่า มิทธะนั้นมิ…

…ดสินใจและเป็นบุคคลที่ดีในสังคม ปัจจัยเหล่านี้ช่วยเสริมสร้างคุณธรรมและความดีในชีวิตประจำวัน โดยอธิบายว่าอโลภะเป็นธรรมที่ตรงข้ามกับโลภะ ซึ่งช่วยให้จิตไม่ติดอยู่กับสิ่งที่ไม่ดี.

…ิเลสบางอย่าง มีกามราคะและปฏิฆะเป็นอาทิ ที่มีการกำหนดให้สัตว์ ไปสู่อบายเป็นต้น โดยประการทั้งปวง ฯ ถามว่า เนื้อความนี้สำเร็จแล้วด้วยบทเดียวนี้ว่า เอกโต ดังนี้ มิใช่หรือ ฯ แก้ว่าที่ท่านกล่าวนั้นไม่ชอบ เพราะ…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการวิรัติในมาตรฐานของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา การพูดถึงการตัดทุจริตด้วยอำนาจของจิต โดยเฉพาะเมื่อเปรียบเทียบกับโลกุตตรจิตและโลกิยจิต การวิเคราะห์มีจุดมุ่

…ิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 121 อุเบกขามีการเสวยอารมณ์ที่เป็นกลางเป็นลักษณะ ฯ มหัคคตจิตและ โลกุตตรจิต ชื่อว่า ๔๔ อย่าง เพราะมีอย่างละ ๑๑ โดยต่างแห่งโลกิยะ และโลกุตตระ ฯ บทว่า เสสานิ คือที่เหลือจากจิตที่สหรคตด้…

…ข้องกับมหัคคตจิตและโลกุตตรจิต มาจากการสังเคราะห์โลภะและเหตุอันมีส่วนเกี่ยวโยง สิ่งเหล่านี้ถูกพิจารณาว่าเป็นรากเหง้าของการดำรงอยู่ของธรรม โดยใช้หลักการของเหตุและผลที่สัมพันธ์กันอย่างแน่นหนา กล่าวถึงการดำร…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 122 โมมหจิตนั้น จึงชื่อว่ากุศลโดยสภาพ เมื่อเป็นเช่นนั้น แม้เหตุที่เหลือ ก็ต้องมีชื่อว่าอกุศลเป็นต้น โดยสภาพ เพราะเหตุนั้น แม้ส…

บทความนี้นำเสนอการสำรวจแนวคิดทางอภิธรรมเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างกุศลและอกุศลธรรม โดยเน้นการศึกษาผลกระทบของโยนิโสมนสิการและอโยนิโสมนสิการต่อความเกิดขึ้นและเจริญของก…

…บาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 162 หรือ ๒ ครั้ง อาวัชชนะเป็นต้นมีครั้งเดียว ดังนี้ จึงเห็นว่า ท่าน กล่าวไปตามแนวมติของท่านมัชฌิมภาณกาจารย์ฯ ก็เพราะวาทะของ ท่านมัชฌิมภาณกาจารย์ ถูกคัดค้านเสียแล้…

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์คำสอนในอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการตัดสินใจและการตีความของท่านมัชฌิมภาณกาจารย์ เพื่อให้เห็นถึงแนวทางคำสอนและการประยุกต์ใช้หลักธรรม เหตุผลที่ท่านอาจ

…คหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 168 วิถีสมาบัติ ไม่มีบ่อยครั้ง เพราะฉะนั้น ท่านจึงกล่าวคำว่า อปุปนาวสาเน ดังนี้ไว้อีก ฯ ได้ยินว่า พวกนิกายันตริกะ (พวกภิกษุนิกายอื่นจากพวก มหาวิหาร) พรรณนาความเ…

…รชวนะที่ประกอบด้วยญาณทั้ง 4 ซึ่งเกี่ยวข้องกับมายาและความจริงทางศาสนา นอกจากนี้ยังมีการเปรียบเทียบระหว่างนิกายต่างๆ และการอธิบายความสำคัญของกุศลชวนะในความเป็นจริง อีกด้วย. รายละเอียดเกี่ยวกับการสอนที่นำเส…

…ะโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 175 ดังที่ท่านอาจารย์ทั้งหลายกล่าวไว้ว่า สมดังที่1 ท่านอาจารย์ทั้งหลาย ไม่ได้กล่าวคำนี้ไว้เลย ว่า จิตที่เว้นจากอาวัชชนะจะมีได้อย่างไร ? จะกำ…

…ดยตรง จิตนี้ไม่ยึดติดกับอารมณ์และประกอบไปด้วยกิจที่เป็นภวังค์ ข้อคิดเห็นเกี่ยวกับความไม่เหมือนกันระหว่างปฏิสนธิจิตและภวังคจิตถูกยกขึ้นด้วยการอ้างอิงถึงหลักธรรมและคำสอนจากอาจารย์ธรรมปาลเถระ การอธิบายถึงภว…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 178 มีคำถามสอดเข้ามาว่า ก็ท่านได้กล่าวแล้วว่า เพราะไม่มีพืชคือ ปฏิสนธิที่เป็นกามาวจรมิใช่หรือ ก็เมื่อเป็นเช่นนั้น แม้จักขุว…

…ุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าที่ทรงเข้าฌาน และการนำจิตเข้าสู่ระดับความชำนาญ อธิบายว่าในเวลาที่จิตของพระองค์มีสภาวะต่ำ สติจะถูกชวนไปยังความเข้าใจที่ลึกซึ้ง ซึ่งทำให้เป็นไปได้ที่จะเข้าถึง…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 180 สกทาคามีหาเข้าได้ไม่ จึงกล่าวคำว่า อนาคามิผล อรหัตตผล วา ดังนี้ 1 ก็ในคำนี้ บัณฑิตจึงเห็นวิภัติวิปัลลาสว่า อนาคามิผล อรหัตตผล (เมื่ออน…

เนื้อหาชี้ให้เห็นถึงการหยุดการกระทำทางจิตวิญญาณ อนาคามิผล และอรหัตตผล และการวิเคราะห์จิตที่เกิดขึ้นตามประเภทบุคคล โดยมุ่งแสดงการกำหนดวิถีจิต ที่เกี่ยวข้องกับอภิญญาและมรรค สมาบัติ การกำหนดประเภทบุคคลใน

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 181 ได้กล่าวคำมีอาทิว่า ทวิเหตุกานมเหตุกานญฺจ ดังนี้ ๆ ที่ชื่อว่าทวิ เหตุกะ เพราะอรรถว่า ชนเหล่านี้มีเหตุ ๒ คือ อโลภะ และ อ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงคำว่า 'ทวิเหตุกะ' ที่แสดงถึงเหตุสองประการ คือ อโลภะและอโทสะ ในขณะที่ 'อเหตุกะ' หมายถึงการไม่มีปัจจัยเช่นน…

…ต และภวังคจิต เป็นต้น ย่อมหมุนเวียนไปในภพอื่นอีก ฉันนั้น ๆ ก็พวกผู้รู้ พิจารณาปฏิสนธิจิตเป็นต้นนี้ (ว่า) ไม่ยั่งยืนถาวรแล้ว ได้บรรลุบทอัน ไม่มีจุติแปรผัน เป็นผู้ตัดเครื่องผูกมัด คือความเยื่อใยเสียได้ด้วย…

บทความนี้กล่าวถึงแนวทางในการพิจารณาปฏิสนธิจิตและภวังคจิตในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีความสำคัญต่อการบรรลุถึงธรรมอันสงบและการหลุดพ้นจากความผูกพันต่างๆ ในภพ ถ้าผู้รู้พิจารณาแล้วเข้าถึงการตัดขาดจากเครื่องผูก

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 202 จึงชื่อว่ากามสุคติภูมิ ฯ แม้ในบททั้งหลายที่เหลือ ก็มีนัยดังกล่าวมา แล้วนั้นฯ [อธิบายคำว่า นรก เป็นต้น] แดนที่ช…

บทความนี้นำเสนอคำอธิบายเกี่ยวกับนรกและกำเนิดของสัตว์ต่าง ๆ เช่น ดิรัจฉานและเปรต โดยใช้คำศัพท์และคำอธิบายที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติของแต่ละประเภทสัตว์ เนื้อหาเน้นการเข้าใจในความหมายและเหตุผลที่อยู่เบื้อง

…ะอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 203 ก็หาไม่ ได้แก่พวกเปรตที่เป็นอสูร ฯ ส่วนเวปจิตติอสูรนอกนี้ ชื่อว่า อสูร เพราะอรรถว่า ไม่ใช่เทวดา คือเป็นข้าศึกของเทวดาฯ ก็ใน บทว่า อสุรกายนี้ หมายเอาพวกอสูรที่เป็นเปร…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับอสูรที่ถูกจำแนกว่าเป็นเปรตและความหมายของมนุษย์ โดยเน้นถึงคุณสมบัติที่ทำให้มนุษย์มีความสำคัญในการบรรลุธรรม ข้อความอธิบา…