หน้าหนังสือทั้งหมด

การอธิบายผัสสะในสภาวธรรม
72
การอธิบายผัสสะในสภาวธรรม
…ปะฐาน เพราะปรากฏด้วยอำนาจของอุปตน กล่าวคือถือสันนิษบัติ (ความร่วมกันเข้าแห่งธรรม ๓ คืออายตนะภายใน - อายตนะภายนอก และวิญญาณ) ชื่อนี้อารมณ์นี้จึงคล่องเป็นปัจจุปปะฐาน เพราะเกิดขึ้นในอารมณที่สิ้นนาทาร (การประมวลความค…
…มวลความคิดและความรู้สึกเป็นไปอย่างลื่นไหล ไม่ติดขัด โดยอธิบายถึงแนวคิดสอดคล้องกันระหว่างอายตนะภายใน อายตนะภายนอก และวิญญาณ เพื่อให้เข้าใจในธรรมะอย่างลึกซึ้ง
การใช้สื่อการสอนในธรรมะของพระพุทธเจ้า
269
การใช้สื่อการสอนในธรรมะของพระพุทธเจ้า
…า “ฝั่งนี้” เป็นชื่อของ “อายตนะภายใน 6” คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ คำว่า “ฝั่งโน้น” เป็นชื่อของ “อายตนะภายนอก 6” คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และ ธรรมารมณ์คืออารมณ์ที่เกิดขึ้นกับใจ คำว่า “การจมในท่ามกลาง” เป็…
บทความนี้นำเสนอการใช้สื่อการสอนในธรรมะของพระพุทธเจ้าผ่านตัวอย่างต่าง ๆ เช่น ขอนไม้ที่ลอยตามแม่น้ำ ด้วยการตั้งคำถามและการอธิบายความหมายของแต่ละสิ่ง โดยเชื่อมโยงกับแนวทางการพาไปสู่นิพพาน การเปรียบเทียบร
การเห็นได้ด้วยจักษุวิญญาณ
178
การเห็นได้ด้วยจักษุวิญญาณ
…“รู้แจ้ง ธรรมารมณ์ด้วยมโนวิญญาณ” นั่นเอง ส่วนค่าว่า “ไม่ถือนิมิต” คือ ไม่ถือเครื่องหมายซึ่งมีอยู่ใน อายตนะภายนอก เช่น ไม่สนใจว่าเป็นหญิงหรือชาย หรือไม่ ใส่ใจเครื่องหมายอันเป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดกิเลส เช่นไม่สนใจว่า…
บทความนี้กล่าวถึงการรับรู้สิ่งต่างๆ ด้วยวิญญาณในมุมมองของพระพุทธเจ้าซึ่งเน้นให้เห็นความสำคัญของการเห็นได้ด้วยจักษุวิญญาณและไม่ถือนิมิตเพื่อหลีกเลี่ยงกิเลสและการติดยึดในเครื่องหมายภายนอก เช่น เพศและควา
พุทธประวัติพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและการเผยแผ่พระพุทธศาสนา
156
พุทธประวัติพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและการเผยแผ่พระพุทธศาสนา
อายตนะภายนอก 6 ว่าเป็นของร้อน เพื่อให้เหมาะกับอัธยาศัยของชฎิล 3 พี่น้อง เมื่อจบพระธรรมเทศนา แล้ว ชฎิล 3 พี่น้องแ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการเผยแผ่พระพุทธศาสนาโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผ่านการสนทนากับอุรุเวลกัสสปะ และการยอมรับของพระเจ้าพิมพิสารและคหบดีต่าง ๆ ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญในการสร้างความเข้าใจและความศรัทธาในพระพุทธศา
หน้า5
122
…ติของอายตนะ 6.3 ประเภทของอายตนะ 6.3.1 อายตนะภายใน (อัชฌัตติกายตนะ) 6.3.2 ลักษณะของอายตนะภายใน 6.3.3 อายตนะภายนอก (พาหิรายตนะ) 6.4 การทำหน้าที่ของอายตนะ 6.5 อายตนะ 12 ตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี 112 DOU สมาธิ 8 วิ ป…
แนวคิดเกี่ยวกับอายตนะ
123
แนวคิดเกี่ยวกับอายตนะ
…จตสิกให้กว้างขวาง หรือ เป็นอวัยวะที่ต่อระหว่างจิตกับอารมณ์ อายตนะมีอยู่ 2 ประเภท คือ อายตนะภายในและ อายตนะภายนอก มีคุณสมบัติอยู่ 5 ประการ 2. อายตนะ ทำให้เกิดความรู้เชื่อมต่อของอายตนะภายนอกกับอายตนะภายใน โดย อาศัย…
อายตนะหมายถึงธรรมที่ทำให้เกิดผลซึ่งเกี่ยวข้องกับจิตและเจตสิก มีอายตนะ 2 ประเภทคือ ภายในและภายนอก ซึ่งมีคุณสมบัติ 5 ประการ อายตนะทำให้เกิดความรู้ที่เชื่อมต่อกันผ่านวิญญาณ โดยพระมงคลเทพมุนีแบ่งอายตนะออก
การสำรวจอายตนะ 12 ในพระอภิธรรมปิฎก
127
การสำรวจอายตนะ 12 ในพระอภิธรรมปิฎก
…สัตว์ใหญ่ คือไม่ว่าจะเป็นมนุษย์ เทวดา สัตว์เดรัจฉาน ก็ต้องมี ตา จมูก ลิ้น กาย ใจ ด้วยกันทั้งสิ้น 4. อายตนะภายนอก เป็นที่ประชุมของวิถีจิตทั้งหลาย คือวิถีจิตต่างๆ ที่เกิดขึ้น ต้องมี การรับอารมณ์เสมอ การรับอารมณ์คล้…
อายตนะมีคุณสมบัติสำคัญแบ่งออกเป็น 5 อย่าง โดยอายตนะภายในเป็นที่เกิดของวิถีจิตและมีอายตนะภายนอกทำหน้าที่เป็นที่ประชุมของวิถีจิต ทั้งภายในและภายนอกมีทั้งหมด 12 ประการ รวมถึงจักขายตนะ, โสตายตนะ และ…
การรับรู้ทางประสาทสัมผัสและอายตนะ
129
การรับรู้ทางประสาทสัมผัสและอายตนะ
…ร้า คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสทางกาย แล้วเป็นปัจจัยให้เกิดการนึกคิดไปตามที่ได้สัมผัสมานั้น 6.3.3 อายตนะภายนอก (พาหิรายตนะ) พาหิรายตนะ คือ แดนติดต่อภายนอก มีอยู่ 6 ได้แก่ 1. แดนติดต่อคือ รูป (รูปายตนะ) รูป ได้แ…
…ร้าภายนอก ซึ่งสร้างการนึกคิดและประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อการติดต่อทางใจ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงอายตนะภายนอกที่มีอยู่ 6 ซึ่งสื่อถึงการรับรู้ที่เกิดขึ้นจากสิ่งที่เห็นและสัมผัสในรูปแบบต่าง ๆ ด้วย
ธาตุกระทบและอายตนะ
147
ธาตุกระทบและอายตนะ
(ธาตุกระทบ) อายตนะภายนอก 6 ตารางธาตุทั้ง (ธาตุรับ) อายตนะภายใน 6 18 (ธาตุรู้) เกิดการกระทบของอายตนะภายนอก กับอายตนะภายใน 13.…
เบื้องต้นของการศึกษาในเรื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง…
มโนวิญญาณธาตุ: ความเข้าใจเกี่ยวกับจิตและอารมณ์
153
มโนวิญญาณธาตุ: ความเข้าใจเกี่ยวกับจิตและอารมณ์
…ตนะภายใน อารมณ์ หมายถึง เครื่องยึดหน่วงของจิตใจ สิ่งที่จิตยึดหน่วง สิ่งที่ถูกรู้หรือถูกรับรู้ได้แก่ อายตนะภายนอก 6 คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ และธรรมารมณ์ บ ท ที่ 7 ธาตุ 18 DOU 143
…ด 6 ช่องทาง ได้แก่ ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย และใจ อารมณ์จะเป็นเครื่องยึดหน่วงของจิตใจที่เกี่ยวข้องกับอายตนะภายนอก เช่น รูป, เสียง, กลิ่น, รส, โผฏฐัพพะ และธรรมารมณ์.
นามรูป สฬายตนะ และเวทนาที่เป็นปัจจัยในการกำเนิดทุกข์
222
นามรูป สฬายตนะ และเวทนาที่เป็นปัจจัยในการกำเนิดทุกข์
…ือ การประจวบกระทบกันกับสิ่งที่ถูกรู้ คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และธรรมารมณ์ทั้ง 6 หรือ เรียกว่า อายตนะภายนอก และมีการรับรู้ (วิญญาณ) เกิดขึ้น เช่น ตา + รูป + จักขุวิญญาณ กระทบกัน >>> ผัสสะ สังเกตให้ดีว่า เป็น…
เนื้อหานี้สำรวจการทำงานของนามรูปและสฬายตนะ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการรับรู้ทางอารมณ์ โดยการกระทบระหว่างอายตนะภายในและภายนอก เช่น ตา หู จมูก และวิญญาณ ทำให้เกิดผัสสะและเวทนา การรับรู้เหล่านี้มีผลกระทบต่อ
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
241
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
…การได้กลิ่น การลิ้มรส การสัมผัส การรับรู้ อายตนะนั้น มี 12 คือ แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ อายตนะภายใน และอายตนะภายนอก 1. อายตนะภายใน คือ แดนติดต่อในการรับภายใน มีอยู่ 6 ได้แก่ 1) จักขายตนะ แดนติดต่อ คือ ตา หมายถึง ประ…
อายตนะ 12 แบ่งออกเป็นอายตนะภายใน 6 ประเภท ได้แก่ ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย, ใจ และอายตนะภายนอก 6 ประเภท ได้แก่ รูป, เสียง, กลิ่น, รส, สัมผัส, ธรรมารมณ์ อายตนะภายในคือช่องรับรู้ที่เชื่อมต่อจิตกับ…
อายตนะภายนอกและเวทนา
159
อายตนะภายนอกและเวทนา
…ม้ยัง ไม่เที่ยง เงาของต้นไม้จะเที่ยงได้อย่างไร” พระเถระกล่าวเสริมว่า “ข้อนี้ก็ฉันนั้น ผู้ใดกล่าวว่า อายตนะภายนอก 5 ของเรา เป็นของไม่เที่ยง เราอาศัย อายตนะภายนอกเสวยเวทนาที่เป็นสุขหรือทุกข์ หรือไม่ใช่ทุกข์ ไม่ใช่ส…
…ยงของสิ่งต่างๆ โดยพระนันทกเถระได้ชี้ให้เห็นว่าทุกสิ่งล้วนแต่มีการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะเวทนาที่เกิดจากอายตนะภายนอกนั้นก็ไม่อาจถือว่าคงทนถาวร เมื่อปัจจัยดับไปเวทนาก็หมดสิ้นตาม กล่าวโดยสรุปคือ ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนมีกา…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
5
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
…ะโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 3 อัตภาพของตนและอัตภาพของผู้อื่น ทั้งในอายตนะภายใน และ อายตนะภายนอก ประชาชนอันชัฏ (คือตัณหา) ที่เกิดขึ้นอยู่อย่างนี้ นั้นเกี่ยวสอดไว้แล้ว (รวม) ความว่า ประชา กล่าวคือห…
บทนี้อธิบายถึงอัตภาพของตนและผู้อื่น ทั้งในอายตนะภายในและภายนอก สื่อถึงความเกี่ยวข้องของสรรพสัตว์ที่อยู่ภายใต้ตัณหาหรืออันชัฏที่รัดรึง เหมือนกับต้นไม้ที่มีชัฏ และการถามพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงผู้ที่จะสามา
การศึกษาอายตนะและผัสสะในพระพุทธศาสนา
351
การศึกษาอายตนะและผัสสะในพระพุทธศาสนา
…ะนั้น ๖ อย่าง พึงชี้แจงอายตนะ ๑ ถอดอายตนะ ๕ นั้นไป ในความเป็น ปัจจัยแห่งผัสสะนั้น ๕ อย่าง พึงชี้แจง อายตนะภายนอก ๖ ในความเป็นปัจจัย แห่งผัสสะนั้นตามที่มันเป็น (ต่อไป) นี้เป็นคำชี้แจงในความที่อายตนะเป็นปัจจัยแห่งผ…
เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับอายตนะและผัสสะในพระพุทธศาสนา โดยมุ่งเน้นความสำคัญของปัจจัยที่มีผลต่อความรู้สึกและประสบการณ์ทางอารมณ์ในกระบวนการศึกษา นอกจากนี้ยังได้ดำเนินการอธิบาย प्रमुखábes 5 อายตนะ
วีฑูธิรากลบทภ ๒ (ตอนจบ)
145
วีฑูธิรากลบทภ ๒ (ตอนจบ)
…ดัง อสรพิษเหลาที่มีพิษร้าย นี้ฉ ๕ ปรากฏเป็นดังพญาตอ ผู้มีอาคาจ อายตนะภายใน ๖ ปรากฏเป็นดังหมู่บัวรัฟ อายตนะภายนอก ๖ ปรากฏเป็นดังพวกโจรปล้นหมู่บ้าน อื่น วิญญาณ จิต ๑ และสัตตา- วาส ๔ ถูกไป ๑๑ ไม้ ปรากฏเป็นดังลูกโซ่ช…
บทนี้กล่าวถึงสังข์และวิญญาณในแง่มุมต่างๆ โดยอธิบายถึงความน่ากลัวที่เกิดจากสิ่งต่างๆ ในชีวิต ความทุกข์และปัญหาที่เกิดจากสังขารได้รับการเน้นย้ำว่าเป็นอุปสรรคต่อการเห็นโลกในแง่ดี ทั้งนี้เนื้อหาพูดถึงความ
วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของนักศึกษาและการศึกษา
78
วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของนักศึกษาและการศึกษา
…่งรู้ ในพระพุทธศาสนา หมายถึง จักษุ โลหิต สาน ชิวหา กาย ใจ เรียกว่า อาบตนะภายใน เป็นเครื่องิดต่อกับอายตนะภายนอก คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ (ป. ม. ) นิบาต (-มาด) น. คำที่ใช้นำหน้าหรือผูกชื่อคนหรือ…
…พันธ์ระหว่างเครื่องรู้และสิ่งรู้ และนำเสนอตัวอย่างการใช้คำศัพท์ในทางพระพุทธศาสนา เช่น อายตนะภายในและอายตนะภายนอก รวมถึงนิยามของนิบาตในบริบทของความรู้ ในการศึกษาและวิจัยทางวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของนักศึกษา สามารถน…
พระมงคลเทพมุนีและพระโพธิสัตว์
92
พระมงคลเทพมุนีและพระโพธิสัตว์
…นะ วิจัย กาย มโน (D.III.243; M.III.216; Vbh.70. ที่ปา. 11/304/255; ม.ค.14/619/400; อภ.วี.3.5/99/85) อายตนะภายนอก 6 ได้แก่ง รูป๚ สังขะ คันธะ ระะ โปณิฐิพะ (สมผลทางกาย) ธรรมารมณ์ (อารมณ์ที่เกิดขึ้นใจ) (D.III.243; M.…
เนื้อหาในส่วนนี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างพระมงคลเทพมุนีและพระโพธิสัตว์ รวมถึงบทบาทและความสำคัญในความเข้าใจของพุทธศาสนา ข้อความที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติและการอธิษฐาน การเกิดขึ้นของพระโพธิสัตว์ในร