หน้าหนังสือทั้งหมด

การสำรวจอายตนะ 12 ในพระอภิธรรมปิฎก
127
การสำรวจอายตนะ 12 ในพระอภิธรรมปิฎก
โดยสรุปอายตนะมีคุณสมบัติสำคัญแบ่งออกเป็น 5 อย่าง คือ 1. อายตนะภายใน เป็นที่เกิดแห่งวิถีจิตอยู่เสมอ จะเกิดในชาติใดภพใดก็ตาม วิถีจิต ไม่เกิดที่อื่น ต้องเกิดตามอายตนะเหล่…
อายตนะมีคุณสมบัติสำคัญแบ่งออกเป็น 5 อย่าง โดยอายตนะภายในเป็นที่เกิดของวิถีจิตและมีอายตนะภายนอกทำหน้าที่เป็นที่ประชุมของวิถีจิต ทั้งภายในและภายนอกมีทั้งหมด 1…
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
241
อายตนะ 12: การติดต่อของจิตและอารมณ์
…เห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การลิ้มรส การสัมผัส การรับรู้ อายตนะนั้น มี 12 คือ แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ อายตนะภายใน และอายตนะภายนอก 1. อายตนะภายใน คือ แดนติดต่อในการรับภายใน มีอยู่ 6 ได้แก่ 1) จักขายตนะ แดนติดต่อ คื…
อายตนะ 12 แบ่งออกเป็นอายตนะภายใน 6 ประเภท ได้แก่ ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย, ใจ และอายตนะภายนอก 6 ประเภท ได้แก่ รูป, เสียง, กลิ่น, รส, …
นามรูป สฬายตนะ และเวทนาที่เป็นปัจจัยในการกำเนิดทุกข์
222
นามรูป สฬายตนะ และเวทนาที่เป็นปัจจัยในการกำเนิดทุกข์
…อวัยวะส่วนต่างๆ ของนามรูป ที่ใช้สื่อกับสิ่งต่าง ๆ ซึ่งมี ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทั้ง 6 หรือเรียกว่า อายตนะภายใน อันเกิดร่วมมาด้วยโดยธรรมชาติ มีการเริ่มทำหน้าที่ของตน ของตน พระพุทธองค์จึงตรัสว่า นามรูปเป็นปัจจัยใ…
…นื้อหานี้สำรวจการทำงานของนามรูปและสฬายตนะ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการรับรู้ทางอารมณ์ โดยการกระทบระหว่างอายตนะภายในและภายนอก เช่น ตา หู จมูก และวิญญาณ ทำให้เกิดผัสสะและเวทนา การรับรู้เหล่านี้มีผลกระทบต่ออารมณ์และควา…
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
9
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
…ารตั้งใจที่จะทำหรือปรุงแต่งสิ่งใดสิ่งหนึ่ง "วิญญาณ" เป็นการรับรู้ด้วยใจ นอกจากนี้ ยังมี "อายตนะ 12" อายตนะภายใน 6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และอายตนะภายนอก6 คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมร่วมฺ หรือ "ธาตุ 18…
…นะ 12 ที่แสดงถึงการรับรู้อารมณ์และการตอบสนองต่อสิ่งภายนอก นอกจากนี้ยังได้พูดถึง 'ธาตุ 18' ที่รวมทั้งอายตนะภายในและภายนอก ภายใต้การใช้ความเข้าใจที่ซับซ้อนซึ่งมีการเชื่อมโยงกัน เพื่อแสดงให้เห็นว่าโลกของเราประกอบด้…
พระมงคลเทพมุนีและพระโพธิสัตว์
92
พระมงคลเทพมุนีและพระโพธิสัตว์
…ิม จินาม | ดำเนิน สตรนำ prakāśantam manojñā svareṇa ca แปลจากภาษาไทยโดย ดร.ชนิดา จันทร์ศรีไกล 130 อายตนะภายใน 6 ได้แก่ง จตุ๚ โสตะ มานะ วิจัย กาย มโน (D.III.243; M.III.216; Vbh.70. ที่ปา. 11/304/255; ม.ค.14/619…
…ขึ้นของพระโพธิสัตว์ในระยะต่าง ๆ และความหมายของจิตที่ต้องการเป็นพระพุทธเจ้า นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงอายตนะภายในและภายนอกที่เกี่ยวข้องกับการเข้าถึงธรรม และเก็บรักษาใน N. E. Petrovsky Collection ที่ St Petersburg …
พระปัชฉูกปลูแปล ภาค ๓: ประโยค 158
160
พระปัชฉูกปลูแปล ภาค ๓: ประโยค 158
…ีอาสะเสมอแล้ว เพราะกิเลสเหล่านั้นมีดานาเป็นต้น อนตนากำได้ ด้วยคามืออรหัด- ๑. การถือว่าเป็นเรา. ๒. อายตนะภายใน ๖. มีญาณเป็นต้น. ภายนอก ๖. มีญาณเป็นต้น.
เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของสานุโจในกระบวนการจัดการและการศึกษาในพระคาถา การอิงสัทธิศักดิ์แบบต่าง ๆ และบทบาทของอายตนะในการสร้างความรู้สึกของตัวตน นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายถึงความเกี่ยวข้องของกิเลสและการ
วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของนักศึกษาและการศึกษา
78
วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของนักศึกษาและการศึกษา
…รื่องรู้อื่นๆ เช่น ตาเป็นเครื่องรู้ รูปเป็นเครื่องรู้ เสียงเป็นสิ่งรู้ เป็นต้น จัดเป็น ๒ ประเภท คือ อายตนะภายใน ๖ อายตนะภายนอก ๖ (หนังสือพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๔ ป่า ๑๙๘๐ ) หนังสือพจนานุกรมพุทธศ…
… รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างเครื่องรู้และสิ่งรู้ และนำเสนอตัวอย่างการใช้คำศัพท์ในทางพระพุทธศาสนา เช่น อายตนะภายในและอายตนะภายนอก รวมถึงนิยามของนิบาตในบริบทของความรู้ ในการศึกษาและวิจัยทางวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของน…
วีฑูธิรากลบทภ ๒ (ตอนจบ)
145
วีฑูธิรากลบทภ ๒ (ตอนจบ)
…แดง ๆ) ปรากฏเป็นดัง มฤคูฎ ๔ ปรากฏเป็นดัง อสรพิษเหลาที่มีพิษร้าย นี้ฉ ๕ ปรากฏเป็นดังพญาตอ ผู้มีอาคาจ อายตนะภายใน ๖ ปรากฏเป็นดังหมู่บัวรัฟ อายตนะภายนอก ๖ ปรากฏเป็นดังพวกโจรปล้นหมู่บ้าน อื่น วิญญาณ จิต ๑ และสัตตา- …
บทนี้กล่าวถึงสังข์และวิญญาณในแง่มุมต่างๆ โดยอธิบายถึงความน่ากลัวที่เกิดจากสิ่งต่างๆ ในชีวิต ความทุกข์และปัญหาที่เกิดจากสังขารได้รับการเน้นย้ำว่าเป็นอุปสรรคต่อการเห็นโลกในแง่ดี ทั้งนี้เนื้อหาพูดถึงความ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: สังขารและนามรูป
359
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: สังขารและนามรูป
…ัย (คือวิธีที่ เหลือศัพท์มีรูปเหมือนกันไว้ศัพท์เดียว) ว่านามด้วย รูปด้วย นามรูป ด้วย ชื่อว่านามรูปฯ อายตนะภายใน 6 มีจักษุเป็นต้น ชื่อว่าอายตนะ, อีกอย่างหนึ่ง ตามมติของอาจารย์บางพวก แม้อายตนะภายนอก ๖ มีรูปเป็นต้น…
เนื้อหาในหน้า 359 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีนี้อธิบายเกี่ยวกับสังขาร รวมถึงประเด็นสำคัญเช่น อวิชชาเป็นปัจจัย และการแบ่งประเภทของสังขารออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ปุญญาภิสังขาร, อปุญญาภิสังขาร และอเนญชาภิสังขา
ธรรมะเพื่อประชา: ความเข้าใจในความไม่เที่ยงของเวทนา
158
ธรรมะเพื่อประชา: ความเข้าใจในความไม่เที่ยงของเวทนา
…ประทีปจะมีได้นั้น ก็ต้องอาศัยไส้ และน้ำมัน” พระเถระจึงสรุปว่า “ข้ออุปมานี้ก็เหมือนกัน ผู้ใดกล่าวว่า อายตนะภายใน 5 ของเราเป็นของไม่เที่ยง เราอาศัยอายตนะ ภายในเสวยเวทนาที่เป็นสุขหรือทุกข์ หรือไม่ใช่ทุกข์ไม่ใช่สุข …
…ไม่หยุดนิ่ง และเตือนสติให้ผู้ที่มีความเข้าใจในธรรมได้ทราบลักษณะนี้ในการใช้ชีวิต การตอบคำถามเกี่ยวกับอายตนะภายในและเวทนาเป็นการเน้นย้ำว่าความรู้สึกทั้งหลายไม่ได้นิ่งอยู่เดิม ต้องพึ่งพาปัจจัยที่ไม่ถาวร โดยทุกสิ่งม…
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
213
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
…ยตนะ (อายตนะคือลิ้น) 5. กายายตนะ (อายตนะคือกาย) 6. มนายตนะ (อายตนะคือใจ) ที่ต่อ 6 อย่างนี้ เรียกว่า อายตนะภายใน เพื่อต่อกับอายตนะภายนอก 6 คือ ตาต่อ กับรูป หูต่อกับเสียง จมูกต่อกับกลิ่น ลิ้นต่อกับรส กายต่อกับสัมผ…
…งประกอบด้วย 6 แดนติดต่อกัน ได้แก่ จักขวายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชิวหายตนะ กายายตนะ และ มนายตนะ โดยที่อายตนะภายในเชื่อมโยงกับอายตนะภายนอก ผัสสะมีบทบาทสำคัญในการแสดงอาการที่จิตหรือวิญญาณสัมผัสกับอารมณ์และเกิดความรู…
ธาตุกระทบและอายตนะ
147
ธาตุกระทบและอายตนะ
(ธาตุกระทบ) อายตนะภายนอก 6 ตารางธาตุทั้ง (ธาตุรับ) อายตนะภายใน 6 18 (ธาตุรู้) เกิดการกระทบของอายตนะภายนอก กับอายตนะภายใน 13. จักขุวิญญาณธาตุ 1. รูปธาตุ 7. จักขุธา…
เบื้องต้นของการศึกษาในเรื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง 6 ซึ่งส่งผลต่…
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
130
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
…ธรรม 6.4 การทำหน้าที่ของอายตนะ อายตนะ ทำให้เกิดความรู้ซึ่งเกิดจากการเชื่อมต่อระหว่างอายตนะภายนอกกับ อายตนะภายใน เมื่ออายตนะภายในซึ่งเป็นแดนรับรู้กระทบกับอารมณ์ คืออายตนะภายนอก ซึ่งเป็นสิ่งที่ถูกรู้ ก็จะเกิดความร…
…ทั้งหมดนี้มีความเกี่ยวข้องกับการรู้จักและการเข้าใจในธรรมชาติของสิ่งต่าง ๆ เมื่ออายตนะภายนอกสัมผัสกับอายตนะภายใน ก็จะเกิดความรู้ที่เรียกว่า วิญญาณ ซึ่งมีความสัมพันธ์กับอารมณ์ทั้ง 6 ชนิด ได้แก่ เห็น ได้ยิน ได้กลิ่…
อายตนะภายใน (อัชฌัตติกายตนะ)
128
อายตนะภายใน (อัชฌัตติกายตนะ)
6.3.1 อายตนะภายใน (อัชฌัตติกายตนะ)' 1. จักขายตนะ หมายถึง แดนติดต่อคือ ตา ตา หมายถึง ประสาทที่รับรูปต่างๆ ได้ อยู่ใน ล…
อายตนะภายในประกอบด้วยประสาท 6 ชนิด ได้แก่ ตา ที่สัมผัสรูปภาพ, หู ที่สัมผัสเสียง, จมูก ที่สัมผัสกลิ่น, ลิ้น ที่ส…
หน้า15
122
เนื้อหาบทที่ 6 อายตนะ 12 6.1 ความหมายของอายตนะ 6.2 คุณสมบัติของอายตนะ 6.3 ประเภทของอายตนะ 6.3.1 อายตนะภายใน (อัชฌัตติกายตนะ) 6.3.2 ลักษณะของอายตนะภายใน 6.3.3 อายตนะภายนอก (พาหิรายตนะ) 6.4 การทำหน้าที่ของอายต…
การใช้สื่อการสอนในธรรมะของพระพุทธเจ้า
269
การใช้สื่อการสอนในธรรมะของพระพุทธเจ้า
…ดูดไว้เป็นอย่างไร ความเน่าภายในเป็นอย่างไร” พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า คำว่า “ฝั่งนี้” เป็นชื่อของ “อายตนะภายใน 6” คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ คำว่า “ฝั่งโน้น” เป็นชื่อของ “อายตนะภายนอก 6” คือ รูป เสียง กลิ่น …
…มโยงกับแนวทางการพาไปสู่นิพพาน การเปรียบเทียบระหว่างฝ่ายที่เข้าใกล้และไกลจากฝั่ง นอกจากนี้ยังกล่าวถึงอายตนะภายในและภายนอก รวมถึงการประพฤติปฏิบัติของภิกษุในธรรมวินัย
ทำความเข้าใจอินทรียสังวรศีล
100
ทำความเข้าใจอินทรียสังวรศีล
…ล จากพระดำรัสที่ยกมานี้ มีคำศัพท์ที่พึงทำความเข้าใจอยู่หลายคำ คือ “ทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย” หมายถึง “อายตนะภายใน 6” เหตุที่ใช้คำว่า “ทวาร” ซึ่งแปลว่า ประตู ก็เพราะอายตนะภายในทั้ง 6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เ…
เนื้อหาเกี่ยวกับคำศัพท์ต่างๆ ในการปฏิบัติธรรมที่เกี่ยวข้องกับอินทรียสังวรศีล ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการสำรวมระวังอายตนะทั้ง 6 ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ โดยมีการเปิดรับอารม
การคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
41
การคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
…ยกว่า อินทรียสังวรศีล หมายถึง การสำรวม ระวังอินทรีย์ ให้เป็นปรกติ “ทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย” หมายถึง “อายตนะภายใน 6” ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ซึ่งจะ เป็นทางเปิดรับอายตนะภายนอกทั้ง 6 คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัม…
ขั้นตอนที่ 2 ในการปฏิบัติธรรมตามคำสอนของพระพุทธเจ้า คือการคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหก ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เพื่อป้องกันการเกิดอกุศลบาปธรรมอย่างอภิชฌาและโทมนัส การรักษาความสำรวมในอินทรีย์ไม่ใ
ธรรมาราวากฤติว่าด้วยพระเกศา
16
ธรรมาราวากฤติว่าด้วยพระเกศา
…รส กลิ่น, เสียง, สัมผัส, ธรรม ด้านคัมภีร มหาวิทยาลัย มีหลักธรรมกว่ารักว่า หากปราศจากการรับรู้โดยผ่านอายตนะภายในทั้ง 6 ได้แก่ ตา, หู, จมูก, ลิ้น, กาย, ใจ ก็ไม่มี “สิ่งที่เป็นเป้าหมายในการถูกอรัญู (รูป, รส กลิ่น, …
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และนิยามความเป็นพระเถร โดยเฉพาะการเสนอมุมมองเกี่ยวกับคุณสมบัติของคำว่า 'อัตถวาทิน' ซึ่งหมายถึง 'ความหมายของคำศัพท์' ในภาษาอังกฤษ พร้อมข้อคิดเห็นเกี่ยวกับความหมายต่างๆ ของ 'อ
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
131
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
…กิดขึ้นได้เมื่อวิญญาณเกิดขึ้น ซึ่งโดยปกติวิญญาณจะเกิดขึ้นเมื่อเกิดการ กระทบกันระหว่างอายตนะภายนอกกับอายตนะภายใน แต่ในบางกรณีก็ไม่เกิดการรับรู้ เช่น ถูกสัมผัสขณะหลับ หรือมองสิ่งต่าง ๆ ขณะเหม่อลอย จะไม่เกิดการรับร…
การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์ที่รับรู้ ซึ่งสามารถแยกออกเป็นระดับต่างๆ ซึ่งรวมถึงสุข ทุกข์ และ