พระปัชฉูกปลูแปล ภาค ๓: ประโยค 158 : หน้า 160/254

ประโยค - พระ้มปัชฉูกปลูแปล ภาค ๓ - หน้าที่ 158 [แก้รรอง] บรรดาบเหล่านั้น ว่า สานุโจ ได้แก่ ผู้เป็นไปกับผู้จัดการส่วนให้สำเร็จ คือเจ้าหน้าที่เก็บส่วน ก็ในพระคาถานี้ มันติพังทรงวิจฉยาวัตหาชื่อว่า มรรคา เพราะให้สะท้อนหลายเกิดในภาพ ๑ เพราะบ่าวว่า "ดินหา ยังบรรงบให้เกิด." อัสมมานะ ชื่อว่าดิชา เพราะอัสมมานะอาศัยดิชาเกิดนี้ว่า "เราเป็นราชโอรสของพระราชาไอ้นั้น หรือเป็นบุตรของมหาอำมาตย์ ของพระราชาไอ้นั้น" เป็นนั้น. ทิฏฐิทุกชนิด ย่อมอิงสัทธิศักดิ์และอุเบกขาทิฏฐิ ๒ เหมือน ชาวโลกอาศัยพระราชาองค์นั้น, เพราะฉนั้น นับ สัตติกิเลสและอุเบกขาทิฏฐิ จึงชื่อวาพระราชาผู้กตัญญู ๒ พระองค์. อายตนะ ๑๒ ชื่อว่าเวนะแคว้น เพราะคล้ายคลึงกับแว่นแคว้น โดยอรรถว่า ว่างบวงบง ความกำหนัดด้วยอำนาจมโนดี ซึ่งอาศัยอายตนะนั้น ดุมรนเกินส่า จัดการส่วนให้สำเร็จ ชื่อว่าจ้างพนักงานเก็บส่วน. บทว่า อนีโม ได้แก่ ไม่มีกุศล. บ ทว่า พุทธมิโน ได้แก่ ผู้อาสะเสมอแล้ว. ในพระคาถานี้ มือรินดยังนี้ "ผู้ชื่อว่ามีอาสะเสมอแล้ว เพราะกิเลสเหล่านั้นมีดานาเป็นต้น อนตนากำได้ ด้วยคามืออรหัด- ๑. การถือว่าเป็นเรา. ๒. อายตนะภายใน ๖. มีญาณเป็นต้น. ภายนอก ๖. มีญาณเป็นต้น.