หน้าหนังสือทั้งหมด

ศีล สมาธิ ปัญญา: แนวทางการฝึกจิต
108
ศีล สมาธิ ปัญญา: แนวทางการฝึกจิต
…ส อยู่ที่ศูนย์กลางกาย จากนั้น ทรงอบรมใจด้วยสมาธิ โดยนำใจไปหยุดอยู่ ตรงกลางดวงศีลนั้น หยุดสงบ จนราคะ โทสะ โมหะ อภิชฌา พยาบาท เข้ามาครอบงำพระทัยของพระองค์ไม่ได้ พระทัยจึงใส บริสุทธิ์ เป็นสมาธิ หยุดนิ่งจนกร…
เนื้อหาเกี่ยวกับกระบวนการฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา โดยเริ่มจากการปฏิบัติศีล จนไปถึงการฝึกสมาธิและปัญญา ซึ่งนำไปสู่การเข้าถึงกายภายในและธรรมกาย อธิบายถึงการก้าวผ่านขั้นต่าง ๆ เช่น โสดาบัน และพระอรหันต์ ที่
กิเลสกาม: ความใคร่และกิเลสที่ส่งผลต่อจิตใจ
129
กิเลสกาม: ความใคร่และกิเลสที่ส่งผลต่อจิตใจ
…สิ่งที่ปรารถนา กิเลสกามแบ่งออกเป็น ๑๐ อย่าง คือ ๑) โลภะ ได้แก่ ความโลภ อยากได้ของผู้อื่นในทางผิด ๒) โทสะ ได้แก่ ความคิดประทุษร้ายผู้อื่น เบียดเบียน รังแกผู้อื่น ๓) โมหะ ได้แก่ ความหลง หรือความไม่รู้ตามคว…
เนื้อหานี้พูดถึง 'กาม' หมายถึงความใคร่และความต้องการที่สามารถนำไปสู่ความชั่วในจิตใจ โดยเฉพาะ 'กิเลสกาม' ที่ผลักดันให้คนทำสิ่งที่ผิดเพื่อให้ได้มาซึ่งสิ่งที่ต้องการ นอกจากนี้ยังได้มีการแบ่งประเภทกิเลสกา
ความทุกข์และกิเลสในชีวิตมนุษย์
131
ความทุกข์และกิเลสในชีวิตมนุษย์
…ม่เกิดความรู้สึกหดหู่ ท้อแท้ หรือ ผิดหวังอย่างรุนแรง จนถึงกับทำลายตนเองด้วยวิธีการต่าง ๆ ไปเสียก่อน โทสะ โมหะ ทิฏฐิมานะ ตลอดจนความไม่ละอาย และความไม่เกรงกลัวต่อความชั่วและบาปทั้งหลาย ซึ่งนอน เนื่องอยู่ใน…
ในทำนองกลับกัน ถ้าพลาดหวังในวัตถุกามที่ตนปรารถนา คนเราก็จะรู้สึกเป็นทุกข์ โดยโทสะ โมหะ และทิฏฐิมานะ ที่นอนเนื่องอยู่ในใจ อาจทำให้เกิดความคิดเบียดเบียนผู้อื่น เป็นการสั่งสมบาปอย่างโ…
ความรู้เกี่ยวกับเจโตปริยญาณ
242
ความรู้เกี่ยวกับเจโตปริยญาณ
…ื่น ของบุคคลอื่นด้วยใจ คือจิตมีราคะก็รู้ว่าจิตมีราคะ หรือจิตปราศจาก ราคะก็รู้ว่าจิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะก็รู้ว่า จิตมีโทสะ หรือจิตปราศจากโทสะก็รู้ว่าจิต ปราศจากโทสะ จิตมีโมหะก็รู้ว่าจิตมีโมหะ หรือ จิตปรา…
…นจริง เผยให้เห็นถึงวิธีการรู้จักใจของสัตว์หรือบุคคลอื่น ซึ่งรวมถึงการรู้สภาวะต่าง ๆ ของจิตอาทิ ราคะ โทสะ โมหะ ตลอดจนการหลุดพ้นจากจิต และการทำสมาธิ โดยยกตัวอย่างเปรียบเทียบกับหญิงสาวชายหนุ่มที่รักการแต่งต…
การเรียนรู้ธรรมวินัยและการเอาใจใส่ของสงฆ์
29
การเรียนรู้ธรรมวินัยและการเอาใจใส่ของสงฆ์
…บรรลุวัตถุประสงค์ของการบวช คือ กำจัดกิเลสในตัวให้หมดไป กิเลสในตัวคนเรามีอยู 3 ตระกูลใหญ่ ๆ คือ โลภะ โทสะ โมหะ โลภะ คือ ความโลภ เห็นแก่ได้ ย
เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการเข้าใจและปฏิบัติธรรมวินัยตลอดชีวิต พร้อมกับการเอาใจใส่ของสงฆ์และกิจของสงฆ์ เพื่อสร้างนิสัยที่ดีและป้องกันปัญหาที่จะเกิดขึ้น โดยยกตัวอย่างการดูแลซ่อมแซมเพื่อป้องกันความ
พระสกทาคามี และการเข้าใจสังสารวัฏ
23
พระสกทาคามี และการเข้าใจสังสารวัฏ
…กเพียงชาติเดียวก็จะทำลายอาสวกิเลสได้หมดสิ้น เพราะท่านละกิเลสสังโยชน์เบื้องต่ำ 3 ประการ และกำจัดราคะ โทสะ โมหะ ให้เบาบาง พระอนาคามี 5 ระดับ ท่านจะไม่ต้องกลับมาเกิดเป็นมนุษย์อีก เพราะท่านละกิเลสสังโยชน์เบื…
พระสกทาคามีสามารถกลับมาเกิดเป็นมนุษย์เพียงชาติเดียวและทำลายอาสวกิเลสได้ ขณะที่พระอนาคามีไม่ต้องกลับมาเกิดอีก และพระอรหันต์สิ้นสุดการเกิดและตาย พระพุทธองค์ทรงเปิดเผยถึงกฎแห่งกรรมที่ก่อให้เกิดสังสารวัฏ
กรรม: ความเข้าใจในจิตใจและผลของการกระทำ
31
กรรม: ความเข้าใจในจิตใจและผลของการกระทำ
… เป็นกรรมไม่ดี”2 2) พิจารณาที่ต้นเหตุของการกระทำ ดังพระพุทธดำรัสที่ว่า “กรรมใดที่บุคคลทำด้วย อโลภะ อโทสะ อโมหะ กรรมนั้นเป็นกุศล กรรมนั้นไม่มีโทษ กรรมนั้นมีผลเป็นสุข ส่วนกรรมใดที่บุคคลทำด้วย โลภะ โทสะ โมห…
ข้อความนี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของกรรม โดยกล่าวว่า มนุษย์มีกรรมเป็นของตนเองและทุกคนล้วนมีความรับผิดชอบต่อกรรมที่ตนทำ การทำดีจะส่งผลให้เกิดบุญและบารมี ในขณะที่กรรมที่ไม่ดีจะทำให้เกิดบาปและส่งผลเลวร้าย อี
ศาสตร์แห่งการเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
14
ศาสตร์แห่งการเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ยไป ซึ่งเป็นวัฏจักรที่จะต้องเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า เป็นระยะเวลายาวนานอย่างไม่มีที่สิ้นสุด อันมีโลภะ โทสะ โมหะคอยบีบบังคับใจของสรรพสัตว์ให้ทำกรรมทางกาย วาจา ใจ ส่งผลให้ได้รับวิบาก และต้องเวียนอยู่ในภพภูมิ…
บทความนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับการเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่สามารถใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตและลดทุกข์ สาระสำคัญคือการตระหนักถึงบารมี ผู้นำทางสู่การสิ้นทุกข์ตามคำแนะนำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ให้ความ
กลไกการเปลี่ยนแปลงจักรวาลและความเสื่อมของสิ่งแวดล้อม
24
กลไกการเปลี่ยนแปลงจักรวาลและความเสื่อมของสิ่งแวดล้อม
…ให้สิ่งแวดล้อม เริ่มแปรเปลี่ยนไป ก่อให้เกิดมลพิษในทุกด้าน จนโลกตั้งอยู่ไม่ได้ หากมนุษย์มีกิเลสตระกูลโทสะแรงกล้าถึงขีดสุด จักรวาลนี้ย่อมถูกทำลายด้วยอำนาจแห่งไฟ ถ้ามนุษย์มีกิเลสตระกูลราคะมาก จักรวาลจะถูกทำ…
…นใจของมนุษย์ ซึ่งส่งผลให้เกิดมลพิษและความเสื่อมสลายของสิ่งแวดล้อม ตัวอย่างเช่น ผลกระทบจากกิเลสตระกูลโทสะแรงกล้าทำให้จักรวาลถูกทำลายโดยไฟ และแนวทางที่กิเลสต่าง ๆ เห็นแสดงถึงความสัมพันธ์ของสังสารวัฏที่เกี่…
บารมีและการสร้างพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
91
บารมีและการสร้างพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ั้งแต่ยุคต้นกำเนิด มนุษย์ทุกคน ก็มีกายมหาบุรุษนี้เหมือนกันทุกคน แต่ด้วยอำนาจของกิเลส อันได้แก่ โลภะ โทสะ โมหะ ทำให้กายของ มนุษย์ที่สมบูรณ์ถูกทำลายไป เปลี่ยนรูปไปอย่างมากจนแทบจะไม่เหลือกายมหาบุรุษให้เห็นก…
การที่จะเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจำเป็นต้องสั่งสมบารมีอย่างยาวนาน เป็นเรื่องของการทำบุญบารมีให้ครบถ้วนตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เป็นแบบอย่าง ซึ่งต้องมีคุณสมบัติครบทั้งสิบประการรวมถึงอัธยาศัยที่ดีในการ
การแสวงหาความหลุดพ้นจากทุกข์
111
การแสวงหาความหลุดพ้นจากทุกข์
…อันเป็นเครื่องระงับความร้อนนั้นก็ย่อมมี ฉันใด แม้ความสงบเย็นอันเป็น เครื่องดับความร้อนด้วยไฟคือราคะ โทสะ โมหะ ก็พึ่งมี ฉันนั้น เมื่อความชั่วมีอยู่ ความดีก็ต้องมี ฉันใด เมื่อ ความเกิดมีอยู่ แม้ความไม่เกิด…
ท่านสุเมธได้พิจารณาความไร้สาระของการสะสมทรัพย์และมีความตั้งใจที่จะออกบวชเพื่อแสวงหาทางพ้นทุกข์ โดยไม่คำนึงถึงเงินทองที่สั่งสมมา ท่านเห็นว่าทรัพย์สมบัติไม่สามารถติดตามไปในปรโลกได้ จึงมุ่งมั่นในการแสวงห
สัมมาสติ: การระลึกชอบในพุทธศาสนา
198
สัมมาสติ: การระลึกชอบในพุทธศาสนา
…การพิจารณาเห็น จิตในจิตอยู่เนืองๆ หมายถึง การรู้ชัดถึงสภาวะจิตตลอดเวลา เช่น ถ้าจิตระคนด้วยราคะ หรือ โทสะ หรือ โมหะ ก็รู้ชัดว่าจิตระคนด้วยกิเลสอย่างใด หรือถ้าจิตหลุดพ้น ก็รู้ชัดว่าจิตหลุดพ้น ไม่หลุดพ้นก็ร…
สัมมาสติ หมายถึง การระลึกชอบในพุทธศาสตร์ ซึ่งได้รับการอธิบายว่าเป็นการระลึกในสติปัฏฐาน 4 ได้แก่ กาย เวทนา จิต และธรรม เพื่อการเข้าใจและไม่หลงในสิ่งเหล่านั้น สติปัฏฐาน 4 ถูกยกย่องในพระบาลีว่าเป็นทางสู่
ขุมทรัพย์ทางปัญญาจากชาดก 173
173
ขุมทรัพย์ทางปัญญาจากชาดก 173
…ปัญญาจากชาดก 173 น ปณฺฑิตา อตฺตสุขสฺส เหตุ ปาปานิ กมฺมาน สมาจรนติ ทุกเขน ผฏฐา ชลิตาปิ สนฺตา ฉันทา จ โทสา น ชานติ ธมฺม ฯ เหล่าบัณฑิตย่อมไม่ประกอบบาปกรรม เพราะเห็นแก่สุขส่วนตัว แม้จะกระทบกับความทุกข์เข็ญ แ…
บทเรียนจากชาดก 173 สอนให้เราเข้าใจว่าบัณฑิตไม่ควรทำบาปกรรมเพื่อหาประโยชน์ส่วนตัว แม้จะมีความทุกข์หรือความลำบากก็ตาม แต่ควรยึดมั่นในคุณธรรมและไม่ถูกครอบงำโดยอารมณ์ที่เกิดจากความชอบและชัง ที่มา: dmc.tv
พระอินทร์และกัณหฤาษี: การสนทนาเรื่องโทสะและความโกรธ
65
พระอินทร์และกัณหฤาษี: การสนทนาเรื่องโทสะและความโกรธ
…ใจ ที่กัณหฤาษี ขอพรที่ไม่มีใครเหมือนเช่นนั้น จึงถามว่า “นี่แน่ะ ท่านฤาษี ท่านเห็นโทษอะไรใน ความโกรธ โทสะ โลภะ และสิเนหา ช่วยบอกให้ เราทราบด้วยเถิด” กัณหฤๅษีตอบว่า “ความโกรธนั้น เกิดจากความไม่อดทน แรกๆ อา…
ในการสนทนาระหว่างพระอินทร์กับกัณหฤาษี พระอินทร์สอบถามเกี่ยวกับโทษของความโกรธและโทสะ ซึ่งกัณหฤาษีชี้แจงว่าความโกรธเป็นอารมณ์ที่เกิดจากความไม่อดทนและสามารถเพิ่มขึ้นได้ ส่งผลกระทบต่อจิต…
โทสะและความโลภ: ความคิดเห็นเกี่ยวกับกิเลส
66
โทสะและความโลภ: ความคิดเห็นเกี่ยวกับกิเลส
66 5 ต่อสู้กัน หากถึงขั้นฆ่ากันด้วยอาวุธแล้ว ถือได้ ว่าโทสะทํางานของเขาสำเร็จแล้ว โทสะมีโทษ อย่างนี้ เราจึงไม่ชอบโทสะ ความโลภนั้น เป็นเหตุให้มีใจหยาบ ปรารถนาอ…
ในบทความนี้ได้สำรวจถึงโทสะและความโลภซึ่งเป็นอุปสรรคที่คอยรั้งใจของมนุษย์ โทสะส่งผลให้เกิดความรุนแรง บังคับให้ต้องต่อสู้กัน ซึ…
โทษและความหมายต่างๆ
227
โทษและความหมายต่างๆ
…ี่ควรงดเว้น โทษทางพระวินัย โทษที่เกิดจากความพลั้งเผลอ อวณฺณ์ วชฺช์ ขลิต อปราโธ อจจโย โทษที่ล่วงเกิน โทส ๓๙. ภูมิ ปฐวี โทษอันเป็นความผิดทางกาย วาจา ใจ โทษอันเป็นกิเลส ความผิดเสียหาย ดินที่อยู่ด้านบน พื้นด…
เนื้อหาเกี่ยวกับโทษต่างๆ ที่น่าติเตียนและโทษที่ควรงดเว้น รวมถึงการแบ่งประเภทของโทษตามศีลธรรมและความผิดที่เกิดจากความพลั้งเผลอ สาระสำคัญยังเน้นถึงธาตุทั้งสี่ ได้แก่ ดิน น้ำ ลม และไฟ โดยอธิบายถึงคุณสมบั
แนวคิดเกี่ยวกับนิมิตและการปฏิบัติสมาธิ
48
แนวคิดเกี่ยวกับนิมิตและการปฏิบัติสมาธิ
…ะปฏิบัติมี 3 ประการคือ บริกรรมนิมิต อุคคหนิมิตและปฏิภาคนิมิต 2. นิมิตบางอย่างที่เป็นเหตุให้เกิดราคะ โทสะและโมหะเป็นนิมิตที่ผู้ปฏิบัติไม่ควรนึกถึง 3. วิธีการในการนึกนิมิต คือการนึกนิมิตอย่างเบาๆ สบายๆ และ…
…คหนิมิต และปฏิภาคนิมิต พร้อมทั้งแนะนำวิธีการนึกนิมิตอย่างถูกต้องและเตือนให้ระวังนิมิตที่เกิดจากราคะ โทสะ และโมหะ ผู้ศึกษาได้เรียนรู้ถึงลักษณะและเทคนิคในการนึกนิมิตเพื่อการปฏิบัติสมาธิอย่างมีประสิทธิภาพใน…
การทำความเข้าใจเกี่ยวกับกามฉันทะ พยาบาท และถีนมิทธะ
15
การทำความเข้าใจเกี่ยวกับกามฉันทะ พยาบาท และถีนมิทธะ
…ะจัดเป็นไฟ ประเภทหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นเผาลนจิตใจของชาวโลกให้เดือดร้อนกระวนกระวาย ท่านเรียกไฟกองนี้ว่า “โทสัคค - ไฟคือโทสะ” กิเลสนี้มีความก่อตัวขึ้นมาตามลำดับดังนี้ ครั้งแรก ถ้าไม่พอใจสัตว์หรือบุคคลใดบุคคลหน…
…้า ซึ่งสามารถทำให้จิตใจกระวนกระวายและทุกข์ได้ พยาบาท ถือเป็นความคิดหรือความรู้สึกไม่ชอบใจ ที่เกิดจากโทสะและอาจส่งผลต่อจิตใจให้ไม่สงบ และถีนมิทธะ เกี่ยวข้องกับความท้อแท้และความเกียจคร้าน ซึ่งก่อให้เกิดอุป…
ความรักและการแผ่เมตตา
46
ความรักและการแผ่เมตตา
…่มีคุณธรรมให้รู้สึกเคารพรัก อันเป็น เหตุให้เมตตาจิตเกิด ถ้าแผ่เมตตาให้แก่คนที่เป็นศัตรู มีเวรต่อกัน โทสะจะเกิดนำหน้าทันที ข่มจิตให้เกิด เมตตาได้ยากลำบากยิ่ง 2) คนที่มีเพศตรงข้ามกับผู้ปฏิบัติ โดยเฉพาะที่ไ…
บทความนี้สำรวจสองประเภทของความรัก ความรักประเภทแรกเป็นความรักแบบไม่มีเงื่อนไข โดยไม่มีการยึดถือในความสัมพันธ์ ขณะที่ประเภทที่สองมีการยึดถือซึ่งอาจนำไปสู่ความทุกข์หากต้องแยกห่างจากบุคคลนั้น การแผ่เมตตา
ปัจจัยในการฟังธรรม
56
ปัจจัยในการฟังธรรม
…่ยวกับไฟแก่เหล่าชฎิล ไฟที่พระองค์ทรง แสดงไม่ใช่ไฟภายนอก แต่เป็นไปภายในที่มีพิษร้ายแรงคือ ไฟคือ ราคะ โทสะ และโมหะ ทรงให้ดับไฟ เหล่านี้เสีย ก็จะถึงที่สุดทุกข์ได้” เมื่อชฎิลฟังแล้วก็บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ไ…
การฟังธรรมเพื่อให้บรรลุธรรมมีปัจจัยหลายอย่าง เช่น ความศรัทธาและความพร้อมของผู้ฟัง พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมตามจริตอัธยาศัยของผู้ฟัง รวมถึงการเปลี่ยนแปลงความคิดเพื่อให้เกิดการบรรลุธรรมจริงๆ ตัวอย่างเช่น ช