ความทุกข์และกิเลสในชีวิตมนุษย์ : หน้า 131/371

ในทํานองกลับกัน ถ้าพลาดหวังในวัตถุกามที่ตนปรารถนา คนเราก็จะรู้สึกเป็นทุกข์ หากไม่เกิดความรู้สึกหดหู่ ท้อแท้ หรือ ผิดหวังอย่างรุนแรง จนถึงกับทำลายตนเองด้วยวิธีการต่าง ๆ ไปเสียก่อน โทสะ โมหะ ทิฏฐิมานะ ตลอดจนความไม่ละอาย และความไม่เกรงกลัวต่อความชั่วและบาปทั้งหลาย ซึ่งนอน เนื่องอยู่ในใจคนเราตลอดเวลานั้น ก็จะกระตุ้นหรือหันเหความ รู้สึกเป็นทุกข์นั้น มาเป็นความคิดประทุษร้าย เบียดเบียน รังแกผู้อื่นโดยประการต่าง ๆ จึงเกิดการสั่งสมบาปให้แก่ตนเอง ด้วยความโง่เขลาเบาปัญญาโดยแท้ นี่คือทางมาแห่งธุลีหรือ กิเลสประการหนึ่ง ๆ ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกสุขหรือทุกข์ อันเนื่องมาจากวัตถุ กามหรือกามคุณ ๕ ล้วนมีแต่โทษภัยต่อใจคนเราทั้งสิ้น ตราบ ใดที่คนเรายังมีความคิดว่า กามคุณ ๕ เท่านั้นที่จะทำให้มีความ สุข คนเราก็ย่อมจะตั้งหน้าตั้งตาแสวงหาแต่กามสุขเรื่อยไปโดย ไม่หยุดยั้ง ทั้งไม่รู้จักสอนใจตนเองได้ว่า จุดที่ “พอ” นั้นอยู่ตรง ไหน เมื่อมุ่งหน้าแสวงหาต่อไปเรื่อย ๆ ไม่วันใดวันหนึ่งก็จะต้อง ประสบปัญหา เพราะแต่ละคนก็มุ่งแสวงหาในสิ่งเดียวกัน จึง ๆ เกิดการเผชิญหน้ากันหรือเกิดการแข่งขันแย่งชิงกันขึ้น ๑๒๙