กิเลสกาม: ความใคร่และกิเลสที่ส่งผลต่อจิตใจ : หน้า 129/371

“กาม” หมายถึง ความใคร่ ความอยาก หรือสิ่งที่น่าปรารถนา ดังนั้น “กิเลสกาม” จึงหมายถึง ความชั่วที่แฝงอยู่ในใจ แล้ว ผลักดันให้ ทำสิ่งที่ผิด เพื่อให้ได้มาในสิ่งที่ปรารถนา กิเลสกามแบ่งออกเป็น ๑๐ อย่าง คือ ๑) โลภะ ได้แก่ ความโลภ อยากได้ของผู้อื่นในทางผิด ๒) โทสะ ได้แก่ ความคิดประทุษร้ายผู้อื่น เบียดเบียน รังแกผู้อื่น ๓) โมหะ ได้แก่ ความหลง หรือความไม่รู้ตามความเป็นจริง ๔) มานะ ได้แก่ ความถือตัว สำคัญว่าตัวดีกว่า เหนือ กว่าผู้อื่น ๕) ทิฏฐิ ได้แก่ ความเห็นผิด ๆ ดื้อดึง เมื่อ “ทิฏฐิ” รวม กับ “มานะ” เป็น “ทิฏฐิมานะ” จึงหมายความว่า “ดื้อรั้นอวดดี หรือดื้อดึงถือตัว” 5) วิจิกิจฉาได้แก่ ความลังเลสงสัยในกุศลธรรมทั้งหลาย ๗) ดีนะ ได้แก่ ความหดหู่ ความท้อแท้ถดถอย ๔) อุทธัจจะ ได้แก่ ความฟุ้งซ่าน ขาดความสงบในจิตใจ ๙) อหิริกะ ได้แก่ ความไม่ละอายต่อความชั่วทั้งหลาย ๑๒๗