โทส : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 15 / 38

…บรมจิตและปัญญาให้เจริญอยู่ เป็นผู้ มีความเพียร มีปัญญารักษาตนรอดภิกษุนั้นจึงถางรกชัฏนี้ได้ ราคะก็ดี โทสะก็ดี อวิชชาก็ดี บุคคลเหล่าใด กำจัดเสียแล้ว บุคคลเหล่านั้น เป็นผู้มีอาสวะสิ้นแล้ว เป็นผู้ไกลจากกิเลส…

การกัมมัฏฐานเป็นวิธีปฏิบัติที่สำคัญในพระพุทธศาสนาเพื่อการหลุดพ้น การเข้าใจถึงสังสารวัฏและกิเลสจึงเป็นสิ่งจำเป็นในการเข้าถึงพระนิพพาน ว่าด้วยปัจจัยที่นำไปสู่ทุกข์ เช่น ชีวิตและการเวียนว่าย ขณะที่การทำก

…ษุในธรรมวินัยนี้ จิตมีราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีราคะ หรือจิตปราศจากราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะ ก็รู้ชัดว่าจิตมีโทสะหรือจิตปราศจากโทสะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากโทสะ หรือจิตมีโมหะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีโ…

ในธรรมวินัยนี้ ภิกษุจำเป็นต้องรู้ชัดเกี่ยวกับสถานะของจิต ไม่ว่าจะเป็นราคะ โทสะ และโมหะ หรือสภาพอื่นๆ ผ่านการพิจารณาความจริงในจิตของตนเอง การรู้ชัดในนิวรณ์ 5 ประการ เช่น กามฉันทะ…

…ะสีลัพพตปรามาส 2. พระสกทาคามี ผู้จะกลับมาสู่โลกนี้อีกครั้งเดียว ละสังโยชน์ 3 อย่างข้างต้น และทำราคะ โทสะ และโมหะให้เบาบาง 3. พระอนาคามี ผู้จะไม่กลับมาสู่โลกนี้อีก จะไปเกิดในชั้นสุทธาวาสพรหม ละสังโยชน์ได้…

ในพระพุทธศาสนา การละกิเลสมีลำดับขั้น โดยแบ่งออกเป็นการละแบบสมุจเฉทปหาน ปฏิปัสสัทธิปหาน และนิสสรณปหาน ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาตนจากปุถุชนไปสู่พระอริยบุคคล เช่น พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหัน

…ม่ได้หมายความว่า ราคจริตเป็นผู้ที่มักมากในกามารมณ์ ถ้าเข้าใจอย่างนั้นเป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้อง 2. โทสจริต บุคคลที่มีจริตนี้จะมีจิตใจที่ตรงกันข้ามกับราคจริต คือ โดยปกติเป็นคนใจร้อน ใจเร็ว กระด้าง มีอารม…

…ปัญญาและเป็นนิสัยส่วนตัวของแต่ละคน ซึ่งมีความแตกต่างกันตามลักษณะของจริต เช่น ราคจริตที่รักสวยรักงาม โทสจริตที่ใจร้อน โมหจริตที่เฉื่อยชา และวิตกจริตที่คิดมาก ทั้งนี้ จริตจะมีอิทธิพลต่อความรู้สึกและการปฏิบ…

…าเหตุที่มนุษย์มีจริตต่างกัน ในคัมภีร์วิสุทธิมรรค ท่านได้กล่าวไว้ว่า จริต 3 อย่างข้างต้น คือ ราคจริต โทสจิต และโมหจริต เกิดจากเหตุ 2 อย่าง คือ จากสิ่งที่สั่งสมทับซ้อนมาช้านาน และ ความวิปริต ทางร่างกาย และ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงจริตในมนุษย์ที่แบ่งออกเป็นสามประเภท คือ สัทธาจริต, พุทธจริต, และราคจริต โดยแต่ละประเภทมีลักษณะและพฤติกรรมที่แตกต่างกัน โดยมีสาเหตุที่มาจากการบำเพ็ญบุญกุศล รวมถึงภพภูมิก่อนเกิดที่มีผล

วิตกจริต เช่นเดียวกับโมหจริต สัทธาจริต เช่นเดียวกับราคจริต พุทธิจริต เช่นเดียวกับโทสจริต 5.3.2 กิจจะ การทำงาน ราคจริต ตามปกติทั่วไปจะมีความตั้งอกตั้งใจในการทำงาน ทำงานได้อย่างเรียบร้อย…

บทความนี้อธิบายความแตกต่างระหว่างประเภทของจริต เช่น ราคจริตที่มีความละเอียดในการทำงานและโทสจริตที่มักจะทำงานอย่างรีบร้อน และโมหจริตที่ไม่ชอบทำงานหรือรู้สึกเบื่อในการทำงานแต่ละอย่าง โดยการเปรี…

…ประดิษฐ์ประดอยเครื่องนุ่งห่มและเครื่องประดับ กับ ทั้งมีความพิถีพิถันเป็นพิเศษในเรื่องความสวยความงาม โทสจริต บุคคลผู้มีโทสจริตตามธรรมดาย่อมเป็นผู้มีจิตใจต่ำ ประกอบไปด้วยธรรมอันเลว ดังต่อไปนี้ โกธ อุปนาห ม…

บทนี้สำรวจลักษณะของคนที่มีโทสจริตและโมหจริต โดยโทสจริตคือผู้มีจิตใจต่ำ โกรธง่าย และไม่มีความเคารพผู้อื่น ขณะที่โมหจริตหมายถึงคนง่…

…้วยอำนาจแห่งปัญญาซึ่งเป็นทางให้ ถึงสวรรค์ ตลอดจนถึงพระนิพพานก็ได้ นี่เป็นประการหนึ่ง อีกประการหนึ่ง โทสะเป็นธรรมที่เกิดเร็ว ดุจไฟไหม้ฟางลุกโพลงขึ้นในทันใด ฝ่ายปัญญาก็เป็น ธรรมที่เกิดเร็วเหมือนโทสะ คือ เก…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาจริตภายในจิตใจของมนุษย์ และการเลือกกัมมัฏฐานที่เหมาะสมเพื่อการเข้าสู่ภาวะสงบ การวิเคราะห์จริตโดยการแบ่งประเภทและอธิบายถึงความหมายในเชิงลึก เช่น โมหะ, วิตก, ราคจริต และการร่วม

5.5.2 โทสจริต คนใจร้อน มักโกรธ หรือในขณะนั้นมีอารมณ์โกรธขัดเคืองเกิดขึ้น อันเป็นอุปสรรคต่อการ เจริญภาวนา ท่าน…

เนื้อหาเกี่ยวกับการจัดการกับโทสจริต โดยใช้วิธีการของกัมมัฏฐาน 8 ประเภท ที่รวมถึงพรหมวิหาร 4 และวรรณกสิน 4 ซึ่งจะช่วยลดอารมณ์โทสะ เพ…

…่งอน ภูตกสิณ ตลก ขบขัน พิถีพิถัน อาโลกกสิณ ชอบยอ อากาสกสิณ ไปพรวดๆ รีบร้อน งามสะอาดแต่ ไม่เรียบร้อย โทสจริต กระด้าง ไม่สํารวย มุ่งแต่ในสิ่งที่ ปรารถนา ชอบดูชกต่อย มักโกรธ วรรณกสิน 4 ผูกโกรธ พรหมวิหาร 4 ล…

กัมมัฏฐานนี้ใช้ได้เฉพาะผู้ที่ได้ฌานที่ 4 แล้ว ผู้ปฏิบัติสามารถเลือกกัมมัฏฐานจาก 10 รูปแบบ โดยเน้นที่อาโลกสิณและภูตกสิณ เพื่อให้เหมาะสมกับจริตของแต่ละบุคคล พระมงคลเทพมุนีเสนอวิธีนี้ว่าเป็นอุปการคุณต่อน

… สมัยใด อริยสาวกย่อมระลึกถึงพระตถาคตเนืองๆ สมัยนั้น จิตของอริยสาวกนั้น ย่อมไม่ถูกราคะกลุ้มรุม ไม่ถูกโทสะกลุ้มรุม ไม่ถูกโมหะกลุ้มรุม ย่อมเป็นจิตดำเนินไปตรงทีเดียว ก็อริยสาวกผู้มีจิตดำเนินไปตรงเพราะปรารภพร…

…ั้น พระอริยสาวกที่เจริญอนุสตินี้จะสามารถรู้จักอรรถธรรมได้อย่างชัดเจน ทำให้จิตไม่ถูกกลุ้มรุมด้วยราคะ โทสะ หรือโมหะ โดยพระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า อริยสาวกที่ระลึกถึงพระตถาคตจะมีจิตที่ดำเนินไปตรงตามทางเทพสงบสุข …

…ตรัสรู้เหตุแห่งทุกข์ เหตุแห่งสุข เหตุไม่ทุกข์และไม่สุข ซึ่งเหตุแห่งทุกข์ ก็คือ อกุศลมูล ได้แก่ โลภะ โทสะ โมหะ หรือโลภ โกรธ หลง เหตุแห่งสุขก็ตรงกันข้ามกับ 1 พระภาวนาวิริยคุณ (เผด็จ ทตตชีโว), พระพุทธคุณ พร…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'สัมมาสัมพุทโธ' ว่าทรงเป็นผู้ตรัสรู้ด้วยพระองค์เองโดยชอบ จากการตีความคำในพระบาลีและเหตุผลที่พระองค์สามารถตรัสรู้ได้เองโดยไม่มีผู้สอน โดยมีการยกตัวอย่างและคำอธิบายจากพระ

…ศูนย์กลางกาย นี้คือ “สุคโต” ในทางศีล พระองค์ทรงดำเนินทางใจไปหยุดอยู่ตรงดวงปฐมมรรคนั้น หยุดสงบจนราคะ โทสะ โมหะ อภิชฌา พยาบาท เข้ามาครอบงำพระทัยของพระองค์ไม่ได้ พระทัยจึงใส บริสุทธิ์ เป็นสมาธิ หยุดนิ่งจนกร…

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบรรลุธรรมกายและทรงชื่อว่า 'สุคโต' เพราะพระองค์เสด็จไปดีตามทางอริยมรรค ปฏิบัติแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์แก่สรรพสัตว์ และถ่ายทอดคุณธรรมให้แก่เหล่าสาวก พระองค์ทรงดำเนินตามวิชชาและจรณะอย

… เรียกว่าน้ำเลี้ยงหทัย เป็นที่อาศัยเกิดมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ โลหิตนั้นของคนราคจริตเป็นสีแดง ของคน โทสจริตเป็นสีดำ ของคนโมหจริตเป็นสีคล้ายน้ำล้างเนื้อ ของคนวิตกจริตเป็นสีดังเยื่อถั่วพู ของ คนสัทธาจริตเป…

บทความนี้กล่าวถึงลักษณะของหัวใจและตับในมนุษย์ โดยทำการเปรียบเทียบรูปร่างต่างๆ ตามประเภทของผู้มีปัญญา และผลกระทบต่อร่างกาย สรุปความหมายของน้ำเลี้ยงหทัยและการจัดเรียงของอวัยวะภายใน ในความสัมพันธ์กับจิตใ

…นา โดยระลึกถึงคุณต่าง ๆ ของพระนิพพาน เช่น นิพพานเป็นที่สิ้นไปแห่งกิเลสตัณหาทั้งปวง ดับกิเลส ดับราคะ โทสะ โมหะ ดับกองทุกข์ คือ ความเกิด แก่ เจ็บ ตาย ความโศกเศร้าต่าง ๆ นิพพานทำลายวัฏสงสารถอนความอาลัยรักใค…

บทความนี้กล่าวถึงความเป็นมาของอุปสมานุสติในพระไตรปิฎก โดยมีการอธิบายว่าอุปสมานุสติไม่ได้เป็นเอกเทศ แต่มีความเชื่อมโยงกับฌานวรรคและอานาปานสติ อุปสมานุสติเป็นกรรมฐานสำหรับพระสาวกที่มีสติปัญญา และทำให้เข

…ด้เพียงคล้ายๆ เท่านั้นเอง เมื่อพระเถระ มองดูรูปที่มารเนรมิต ก็ คิดว่า “นี่ขนาดมารผู้เต็มไปด้วย ราคะ โทสะ โมหะ เมื่อแปลงกายเป็นพระพุทธเจ้ายังงาม ถึงเพียงนี้ แล้วถ้าเป็นพระพุทธเจ้าองค์จริงจะ งดงามสักเพียงใ…

ในบทความนี้พูดถึงแรงบันดาลใจที่เกิดจากการเผชิญหน้ากับมารที่แปลงร่างเป็นพระพุทธเจ้า พระเถระได้เห็นความงามและได้เกิดความปีติจากพระพุทธเจ้า จึงสามารถเจริญวิปัสสนาจนบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ได้ในขณะนั้น ฤทธ

…ล้ : 8. ข้าศึกไกล : ขาดปัญญาด้วยสาเหตุแห่งกามคุณ การวางเฉยด้วยอำนาจแห่งโมหะ เป็นข้าศึกใกล้ ราคะ และ โทสะ เป็นข้าศึกไกล คู่ปรับของอุเบกขา คือ ราคะ อารมณ์อุเบกขาพรหมวิหาร หรืออุเบกขาภาวนานี้ แตกต่างจากอารม…

บทความนี้กล่าวถึงพัฒนาอุเบกขาเพื่อเข้าถึงพระธรรมกาย การพิจารณากรรม การสงบจากความเกลียด และการเข้าถึงกายรูปพรหม ซึ่งทำให้เกิดอานิสงส์มากมาย เช่น การนอนที่มีความสุข ปัญญาที่จะถือกรรมเป็นของตน ซึ่งช่วยให

…อนในเบื้องต้น ให้รู้จักหน้าตา สภาพการบังคับ และการส่งผลว่ามีลักษณะเป็นเช่นไร 2. ลักษณะของกิเลสตระกูลโทสะ กิเลสจำพวก โทสะ ได้แก่ กิเลสจำพวกทำให้จิตร้อน อยากล้างผลาญ อยากทำความพินาศ ให้แก่คนอื่น สิ่งอื่น ก…

เนื้อหาพูดถึงปาปิจฉา ซึ่งคือความอยากได้ที่ต่ำต้อยและไม่รักษาชื่อเสียง รวมถึงกิเลสต่างๆ เช่น โลภะและโทสะ ที่เป็นสาเหตุหลักของกรรมที่สร้างความทุกข์ให้กับสรรพสัตว์ เมื่อสรรพสัตว์ยังไม่รู้วิถีทางหลุดพ้นจากส…

…ไม่ไหว หรือไม่ทันท่วงที จิตก็จะมีอาการ คิดหา ทางประทุษร้ายขึ้นมา คือ คิดทำลายสิ่งที่มาทำให้ตัวขัดใจ โทสะ ได้แก่ ความคิดประทุษร้าย คือ คิดทำลาย คิดล้างผลาญ คิดให้เขาเสียหาย ให้ ฉิบหายวอดวายไป เช่น ฆ่าเขา …

ข้อความนี้สำรวจอาการและปฏิกิริยาของจิตเมื่อเกิดความโกรธหรือโทสะ รวมถึงวิเคราะห์กระบวนการคิดและผลกระทบที่เกิดขึ้นไม่เพียงแค่ต่อคนอื่น แต่ยังส่งผลต่อคนที่มีอาการเหล…

…งแต่ไม่รู้เท่านั้น ยังคิดผิดเห็นผิดอีกด้วย เป็นขั้นกรรม คือ มโนกรรม โกง ลัก-คู่ พยาบาท (คิดแก้แค้น) โทสะ (คิดประทุษร้าย) มิจฉาทิฏฐิ (เห็นผิดคลองธรรม) โมหะ(หลง ไม่รู้จริง) อิสสา ริษยา) ปลาสะ(ตีเสมอ) อภิชฌ…

…ิจฉาทิฏฐิและผลกระทบที่เกิดจากความเชื่อที่ผิด ทางศาสนาและจิตใจ ด้วยการอธิบายลักษณะของกิเลสต่างๆ เช่น โทสะและโลภะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการบิดเบือนความจริงและผลกระทบที่เกิดขึ้นกับสังคมและบุคคล ตามแนวทางที่พระพุ…