หน้าหนังสือทั้งหมด

ความสัมพันธ์ของมนุษย์กับวิถีชีวิต
13
ความสัมพันธ์ของมนุษย์กับวิถีชีวิต
…ือฟ้า 1.3 อุปสรรคของชีวิต 1.3.1 กิเลส ความหมายของกิเลส • ชนิดของกิเลส มี 3 ชนิด คือ - โลภะ - โทสะ - โมหะ 1.4 ทางแก้อุปสรรคของชีวิต 1.4.1 บุญ ความหมายของบุญ • ทางมาแห่งบุญ - ทาน - ศีล - ภาวนา ผลที่ได้จากก…
…วามหมายสูงสุด การบทที่ 1 ยังกำหนดอุปสรรคที่มนุษย์ต้องเผชิญซึ่งได้แก่ กิเลสที่มี 3 ชนิด (โลภะ, โทสะ, โมหะ) พร้อมเสนอทางแก้อุปสรรคดังกล่าวผ่านการทำบุญ การสร้างบารมี และการปฏิบัติธรรมต่างๆ ซึ่งรวมถึง ทาน ศี…
การฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา
31
การฝึกอบรมในพระพุทธศาสนา
…ื่อ ใช้กำจัดกิเลส “โทสะ” การฝึกเจริญสมาธิภาวนา เพื่อควบคุมใจและทำให้เกิดปัญญา ก็เพื่อใช้กำจัดกิเลส “โมหะ” การฝึกเพื่อให้กิเลสค่อยๆ หมดไปเช่นนี้ แม้จะมีวิธีการแตกต่างจากพระภิกษุไปบ้าง แต่ก็อาศัย หลักการเด…
…วิตประจำวัน เช่น การทำทาน, รักษาศีล, และการเจริญสมาธิ เพื่อควบคุมและกำจัดกิเลส 'โลภะ', 'โทสะ', และ 'โมหะ' โดยมีแนวทางการปฏิบัติใกล้เคียงกับพระภิกษุ ผลที่ได้จะคล้ายกัน ในตอนท้ายของบทต้องทำการประเมินตนเองห…
ปัญญาทางโลกและปัญญาทางธรรม
120
ปัญญาทางโลกและปัญญาทางธรรม
…กายอรูปพรหม เป็นลำดับไป กิเลสในกายมนุษย์ คือ อภิชฌา พยาบาท มิจฉาทิฏฐิ กิเลสในกายทิพย์ คือ โลภะ โทสะ โมหะ กิเลสในกายรูปพรหม คือ ราคะ โทสะ โมหะ กิเลสในกายอรูปพรหม คือ กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย อวิชชานุสัย” ด…
ในเนื้อหานี้พูดถึงการประเมินปัญญาทางโลกและธรรม โดยปัญญาทางโลกมีสองประเด็นหลักคือ ความสามารถในการทำงานและการรู้เท่าทันสังขาร ขณะเดียวกัน ปัญญาทางธรรมจะประเมินจากการเข้าถึงกายในตัวเอง ซึ่งเกิดจากการเจริ
หลักการเลือกธรรมะตามจริตอัธยาศัย
210
หลักการเลือกธรรมะตามจริตอัธยาศัย
… แบ่งออกได้ 6 ประเภท คือ 1. ราคจริต จะมีลักษณะรักสวยรักงาม 2. โทสจริต จะมีลักษณะหงุดหงิด รีบร้อน 3. โมหจริต จะมีลักษณะเขลา งมงาย 4. สัทธาจริต จะมีลักษณะเชื่อง่าย 5. พุทธิจริต จะมีลักษณะชอบใช้ความคิด ตรึก…
…คัญต่อการเข้าใจธรรมอย่างถูกต้อง โดยแยกตามจริตอัธยาศัยของผู้ฟังได้ 6 ประเภท ได้แก่ ราคจริต, โทสจริต, โมหจริต, สัทธาจริต, พุทธิจริต, และวิตกจริต ซึ่งแต่ละประเภทมีแนวทางการสอนที่แตกต่างกัน เช่น การใช้คำสอนท…
เจโตปริยญาณและปุพเพนิวาสานุสสติญาณ
203
เจโตปริยญาณและปุพเพนิวาสานุสสติญาณ
… ก็รู้ว่าจิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะ ก็รู้ว่าจิต มีโทสะ หรือจิตปราศจากโทสะ ก็รู้ว่าจิตปราศจากโทสะ จิตมีโมหะ ก็รู้ว่าจิตมีโมหะ หรือจิตปราศจากโมหะ ก็รู้ว่าจิตปราศจากโมหะ จิตหดหู่ ก็รู้ว่าจิตหดหู่ หรือจิตฟุ้งซ…
…ที่มีจิตเป็นสมาธิบริสุทธิ์สามารถกำหนดรู้ใจของสัตว์อื่นได้ โดยสามารถสังเกตจิตของบุคคล ว่ามีราคะ โทสะ โมหะ หรือไม่ ขณะเดียวกันยังสามารถระลึกชาติได้ในอดีตทั้งหลาย โดยมีความสามารถในการมองเห็นจิตใจและอดีตชาติ…
กิเลสและกรรมในพระพุทธศาสนา
63
กิเลสและกรรมในพระพุทธศาสนา
…อยากทำความพินาศให้แก่คนอื่น สิ่งอื่น กิเลสพวกนี้เมื่อ เกิดขึ้นแล้วทำให้จิตเดือดพล่าน (3) กิเลสตระกูลโมหะ คำว่า โมหะ แปลว่า ความไม่รู้ที่เกิดขึ้นด้วยอำนาจแห่งความหลงและความงมงาย ได้แก่ ความไม่รู้ตามเป็นจร…
บทความนี้สำรวจลักษณะและอำนาจของกิเลสสามประเภท ได้แก่ โลภะ โทสะ และโมหะ ซึ่งส่งผลกระทบต่อจิตใจและการกระทำของบุคคล โลภะเป็นความปรารถนาที่ไม่มีที่สิ้นสุด โทสะเป็นความโกรธแล…
บุญกิริยาวัตถุและอกุศลกรรมในพระพุทธศาสนา
65
บุญกิริยาวัตถุและอกุศลกรรมในพระพุทธศาสนา
…เพ็ญ เพียรเพื่อกำจัดกิเลสในใจ และที่สำคัญคือ คู่ปรับของโลภะคือทาน คู่ปรับของโทสะคือศีล และคู่ปรับของโมหะคือภาวนา หากได้ให้ทาน รักษาศีล และเจริญภาวนาอยู่สม่ำเสมอ ก็จะช่วยลดกิเลสทั้ง 3 ตระกูลคือ โลภะ โทสะ …
…การสร้างบุญที่ช่วยเสริมการรักษาศีล และช่วยลดกิเลสในใจ ส่วนอกุศลกรรมคือกรรมที่เกิดจากความโลภ โทสะ และโมหะ ซึ่งทำให้เกิดผลเสียตามมา ดังนั้นการประพฤติดีมีความสำคัญต่อการบรรลุธรรมในพระพุทธศาสนา
การกำจัดกิเลสในพระพุทธศาสนา
137
การกำจัดกิเลสในพระพุทธศาสนา
…กูลใหญ่ คือ กิเลสตระกูลที่ 1 เรียกว่า โลภะ กิเลสตระกูลที่ 2 เรียกว่า โทสะ กิเลสตระกูลที่ 3 เรียกว่า โมหะ โลภะ คือ กิเลสที่กำเริบขึ้นแล้ว ทำให้ใจคิดอยากได้ของคนอื่นในทางที่ผิด เช่น ลักขโมย หลอกลวง ฉ้อโกง …
…เลสให้แก่ผู้อื่น พระองค์คือศาสดาเอกที่ไม่มีใครเทียบได้ในด้านนี้ กิเลสมี 3 ตระกูล คือ โลภะ, โทสะ, และโมหะ ซึ่งก่อให้เกิดความทุกข์และสับสนในชีวิต.
การกำเนิดจักรวาลและมนุษย์
105
การกำเนิดจักรวาลและมนุษย์
…ัยทันที ไม่ต้องอาศัยพ่อแม่เป็นที่เกิด การจะเกิดเป็นสัตว์อะไรนั้นขึ้นอยู่กับวิบากกรรมที่มี โลภะ โทสะ โมหะ ปรุงแต่ง ซึ่งโดยปกติของสัตว์ดิรัจฉานนั้น จะมีโมหะเป็นหลัก ถ้าหากว่ามีโทสะผสมมากมีโลภะเพียงเล็กน้อย…
เนื้อหาเกี่ยวกับการกำเนิดของจักรวาลและมนุษย์ โดยเริ่มจากการแยกประเภทของผู้ทำงาน การเกิดสัตว์ในยุคแรกแล้วมีวิวัฒนาการตามกรรมที่ได้รับ ซึ่งสัตว์ต่างๆ และพืชที่เกิดในยุคแรกมีลักษณะเฉพาะตามกรรมแบบโอปปาติก
ปฏิรูปปุถุชนให้เป็นมนุษย์
17
ปฏิรูปปุถุชนให้เป็นมนุษย์
…เลสไว้เป็น ๓ เมื่อกล่าวถึงกิเลส ชาวพุทธย่อมรู้กันโดยทั่วไปว่า พระพุทธศาสนา ตระกูลใหญ่ คือ โลภะ โทสะ โมหะ หรือใช้ ภาษาง่ายๆ ว่า โลภ โกรธ หลง แต่ครั้นเมื่อถูกถามถึงแหล่งกำเนิดของ กิเลส ชาวพุทธส่วนใหญ่ก็มัก…
…ีวิต โดยอธิบายถึงกิเลสที่เป็นอุปสรรคสำคัญต่อการพัฒนาตนเอง แบ่งออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ โลภะ โทสะ และ โมหะ อย่างไรก็ตาม การปฏิรูปนี้จำเป็นต้องมีความร่วมมือเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ต้องการ มิเช่นนั้นโลกจะเข้าส…
คุณสมบัติของคนดี: ความรับผิดชอบต่อสังคม
76
คุณสมบัติของคนดี: ความรับผิดชอบต่อสังคม
…บน้อยกลับได้รับมาก ส่วนผู้ที่ควรได้รับมากกลับได้รับน้อย อคติ ๔ ประกอบด้วย ๑. ฉันทาคติ ๒. โทสาคติ ๓. โมหาคติ ๔. ภยาคติ ๑. ฉันทาคติ คือ ความลำเอียง อันเกิดจากอำนาจแห่งความ รัก ความพอใจของบุคคล ทำให้บุคคลทำ…
…องผู้อื่น โดยได้กล่าวถึงเรื่องบาปกรรมโดยเหตุ ๔ ที่ประกอบด้วยอคติ ๔ ประการ ได้แก่ ฉันทาคติ, โทสาคติ, โมหาคติ, และภยาคติ ซึ่งมีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตในสังคม โดยเฉพาะในเรื่องการกระทำที่ไม่เป็นธรรมที่อาจส่…
เหตุ ๔ ประการ ของการทำบาปกรรม
373
เหตุ ๔ ประการ ของการทำบาปกรรม
…ย่อมถึงฉันทาคติ (ลำเอียงเพราะรัก) ทำบาปกรรม ๒. ย่อมถึงโทสาคติ (ลำเอียงเพราะชัง) ทำบาปกรรม ๓. ย่อมถึงโมหาคติ (ลำเอียงเพราะเขลา) ทำบาปกรรม ๔. ย่อมถึงภยาคติ (ลำเอียงเพราะกลัว) ทำบาปกรรม สําหรับอริยสาวก ๑. ย…
ภาคผนวกนี้อธิบายถึงเหตุ ๔ ประการที่ทำให้ปุถุชนทำบาปกรรม คือ ฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติ และภยาคติ ในขณะที่อริยสาวกไม่ทำบาปกรรมด้วยเหตุเหล่านี้ โดยมีคำสอนจากพระองค์ที่ชี้ให้เห็นถึงภยัน…
คุณสมบัติของคนดีที่โลกต้องการ
54
คุณสมบัติของคนดีที่โลกต้องการ
…บน้อยกลับได้รับมาก ส่วนผู้ที่ควรได้รับมากกลับได้รับน้อย อคติ ๔ ประกอบด้วย ๑. ฉันทาคติ ๒. โทสาคติ ๓. โมหาคติ ๔. ภยาคติ ๑. ฉันทาคติ คือ ความลำเอียง อันเกิดจากอำนาจแห่งความ รัก ความพอใจของบุคคล ทำให้บุคคลทำ…
…ริยวินัยในการควบคุมบาปกรรมโดยเหตุ ๔ โดยเฉพาะการลดอคติในสังคม อคติ ๔ ประการได้แก่ ฉันทาคติ, โทสาคติ, โมหาคติ และ ภยาคติ ในบทความจะเล่าถึงฉันทาคติซึ่งเกิดจากความรักและความพอใจทำให้เกิดการคอรัปชั่นในสังคม เ…
ความลำเอียงในสังคมและการจัดการวิกฤตชาติ
55
ความลำเอียงในสังคมและการจัดการวิกฤตชาติ
…วามพยาบาทที่มีอยู่ในใจบุคคล จึง ไม่ตั้งอยู่ในความเที่ยงธรรม เป็นที่มาแห่งการกลั่นแกล้งกันในสังคม ๓. โมหาคติ คือ ความลำเอียง อันเกิดจากความโง่เขลาเบา ปัญญา ทำให้บุคคลทำสิ่งไม่ควรทำ เช่น ทำให้ผู้ไม่ควรได้ป…
เนื้อหานี้กล่าวถึงประเภทของความลำเอียงในสังคม ได้แก่ โทสาคติ ซึ่งเกิดจากความโกรธและความพยาบาท, โมหาคติ ที่เกิดจากความโง่เขลาเบาปัญญา, และภยาคติ ที่เกิดจากความกลัว แม้พระอริยสาวกจะต้องสิ้นชีวิตก็ไม่ย…
คุณสมบัติของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
117
คุณสมบัติของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ทรงเป็นผู้ประสบแต่โชคดี ด้วยบุญ บารมีของพระองค์ ๒) ผู้หักกิเลส หมายความว่า พระองค์ทรงกำจัดราคะ โทสะ โมหะ ตัณหา อวิชชา ตลอดจนอกุศลธรรมทั้งปวงออก จากพระทัยได้เด็ดขาดแล้ว โดยสรุปก็คือ พระองค์ทรงเป็น ผู้บริส…
…งมีรูปกายที่เปี่ยมด้วยบุญและความสุขอย่างแท้จริง พระองค์ยังถือเป็นผู้หักกิเลสที่สามารถกำจัดราคะ โทสะ โมหะ และอตุ๊กาพยนต์จากใจได้อย่างเด็ดขาด นอกจากนี้ ยังมีความหมายของ 'ภคธรรม' ที่ประกอบด้วยคุณสมบัติสำคัญ…
ความทุกข์และกิเลสในชีวิตมนุษย์
131
ความทุกข์และกิเลสในชีวิตมนุษย์
…ดความรู้สึกหดหู่ ท้อแท้ หรือ ผิดหวังอย่างรุนแรง จนถึงกับทำลายตนเองด้วยวิธีการต่าง ๆ ไปเสียก่อน โทสะ โมหะ ทิฏฐิมานะ ตลอดจนความไม่ละอาย และความไม่เกรงกลัวต่อความชั่วและบาปทั้งหลาย ซึ่งนอน เนื่องอยู่ในใจคนเ…
ในทำนองกลับกัน ถ้าพลาดหวังในวัตถุกามที่ตนปรารถนา คนเราก็จะรู้สึกเป็นทุกข์ โดยโทสะ โมหะ และทิฏฐิมานะ ที่นอนเนื่องอยู่ในใจ อาจทำให้เกิดความคิดเบียดเบียนผู้อื่น เป็นการสั่งสมบาปอย่างโง่เขล…
การบวชและอานิสงส์ที่มากมาย
30
การบวชและอานิสงส์ที่มากมาย
โทสะ คือ ความโกรธ พยาบาท คิดท้าลายลางผลาญ โมหะ คือ ความหลง ได้แก่หลงตัวเอง หลงตระกูลและหลงผิดต่าง ๆ ทำอย่างไรจึงจะกำจัดกิเลสให้หมดไปได้ กิจวัตรข้…
โทสะ คือ ความโกรธ โมหะ คือ ความหลง กิจวัตรการปฏิบัติเพื่อกำจัดกิเลส มีความสำคัญในการเป็นพระภิกษุที่น่าเคารพ การบวชมีอานิส…
จริตและการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
94
จริตและการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
แนวคิด 1. จริต คือ พื้นฐานนิสัยที่อยู่ในจิตใจมนุษย์ มีทั้งหมด 6 ประเภท คือ ราคจริต โทสจริต โมหจริต วิตกจริต สัทธาจริต พุทธิจริต 2. การที่คนมีจริตต่างกัน เพราะเหตุแห่งสภาพของจิตในขณะที่ทำกุศลในชา…
…ยวกับจริตและการปฏิบัติกัมมัฏฐาน เสนอแนวคิดเกี่ยวกับจริตซึ่งแบ่งเป็น 6 ประเภท ได้แก่ ราคจริต โทสจริต โมหจริต วิตกจริต สัทธาจริต และพุทธิจริต โดยอธิบายถึงสาเหตุการเกิดจริตต่างๆ และวิธีสังเกตลักษณะของจริตแต…
จริตกับการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
95
จริตกับการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
…เกิดจากราคะเป็นพื้นฐานใจ 2. โทสจริต คือ ความประพฤติจนเคยชินเป็นนิสัย อันเกิดจากโทสะเป็นพื้นฐานใจ 3. โมหจริต คือ ความประพฤติจนเคยชินเป็นนิสัย อันเกิดจากโมหะเป็นพื้นฐานใจ 4. วิตกจริต คือ ความประพฤติจนเคยชิ…
…เคลื่อนไหว หรือพื้นฐานจิตใจที่มีความแตกต่างกัน โดยมีประเภทของจริต 6 ประเภท ได้แก่ ราคจริต, โทสจริต, โมหจริต, วิตกจริต, และสัทธาจริต ซึ่งแต่ละประเภทมีผลต่อวิธีการปฏิบัติกัมมัฏฐาน การเข้าใจจริตจะช่วยให้สาม…
จริตและการปฏิบัติในกัมมัฏฐาน
113
จริตและการปฏิบัติในกัมมัฏฐาน
… ไม่เลือกอาหาร เห็นดีก็ว่าดีด้วย มีแต่ง่วงเหงา- อานาปานสติ อย่างไหนก็ เห็นไม่ดีก็ว่า หาวนอน ภูตกสิณ โมหจริต เหม่อ คั่งค้าง เอาหมด ไม่ดีตามไป ไม่เป็นเรื่อง อาโลกกสิณ ลอย เอาดีไม่ได้ มูมมาม ด้วย เป็นราว อา…
ในเนื้อหานี้จะเสนอการวิเคราะห์จริตทั้ง 6 ประเภท และความสำคัญในการเลือกวิธีปฏิบัติกัมมัฏฐานที่เหมาะสมกับจริตนั้น ๆ นักศึกษาควรเข้าใจคุณลักษณะเฉพาะของจริตแต่ละประเภทเพื่อความสำเร็จในการปฏิบัติที่รวดเร็ว