หน้าหนังสือทั้งหมด

การดูใจและการรู้จิต
152
การดูใจและการรู้จิต
…คะ จิตระคนด้วยโทสะ ก็ทราบชัดว่าจิตระคนด้วยโทสะ จิตปราศจากโทสะ ก็ทราบชัดว่าจิตปราศจากโทสะ จิตระคนด้วยโมหะ ก็ทราบชัดว่าจิตระคนด้วยโมหะ จิตปราศจากโมหะ ก็ทราบชัดว่าจิตปราศจากโมหะ จิตหดหู่ ก็ทราบชัดว่าจิตหดหู่…
บทความนี้นำเสนอแนวคิดการดูใจตนเองตามหลักพุทธศาสนา ทำให้เข้าใจอารมณ์และสภาพจิตใจ อาทิ ราคะ โทสะ โมหะ การรู้จักดูใจตนเองช่วยในการพัฒนาและแก้ไขข้อบกพร่องภายใน เป็นการแสดงถึงความสำคัญของการมองตัวเองให้มา…
ธรรมะเพื่อประชาชน
213
ธรรมะเพื่อประชาชน
…ร้ายิ่งนัก ที่พระบรมศาสดาจะต้องจากไป เมื่อมาพิจารณาดูตนเองแล้ว พบว่าตนยังเป็นผู้มากไปด้วย ราคะ โทสะ โมหะอยู่ การจะทำให้พระพุทธองค์ทรงยินดีได้ ก็ต้อง ตั้งใจปฏิบัติให้บรรลุธรรมกายอรหัต แม้กายอยู่ห่าง แต่ใจข…
บทนี้กล่าวถึงการปฏิบัติธรรมเพื่อเข้าถึงธรรมกาย โดยมีการตั้งใจทำความดีและหลีกเลี่ยงราคะ โทสะ โมหะ เพื่อถวายเป็นของขวัญแด่พระพุทธองค์ แม้กายห่าง แต่อารมณ์และจิตใจไม่เคยห่างจากพระผู้มีพระภาคเจ้า.
ธรรมะเพื่อประชา: การฝึกฝนใจให้สงบ
370
ธรรมะเพื่อประชา: การฝึกฝนใจให้สงบ
…ุทธิ์ อย่าให้ตกเป็นทาสของกิเลสตัณหา แม้เราจะอยู่ในโลกที่ถูกห่อหุ้ม ด้วยกระแสแห่งกิเลส คือ โลภะ โทสะ โมหะ แต่เมื่อใด ที่เรา สามารถทําใจหยุดใจนิ่ง จนเข้าถึงพระธรรมกายในตัว เมื่อนั้น เราจะเป็นอิสระในตัว ไม่ถ…
…็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เป็นอิสระจากอาสวะ เมื่อเราเข้าถึงความสงบในใจ เราจะสามารถหลุดพ้นจากโลภะ โทสะ และโมหะได้ ขอให้ทุกคนมีความพยายามที่จะทำจิตใจให้หยุดนิ่งอย่างสม่ำเสมอ จนสามารถเข้าถึงพระธรรมกายแห่งความสงบไ…
ความสำคัญของการให้ทานในพระพุทธศาสนา
14
ความสำคัญของการให้ทานในพระพุทธศาสนา
…วณได้ แม้ว่าผู้รับยังไม่หมดกิเลส แต่ถ้าตั้งใจปฏิบัติ เพื่อให้พ้นจากอาสวะกิเลส คือมุ่งกำจัดราคะ โทสะ โมหะ ให้หมดสิ้นไป อานิสงส์ย่อมจะบังเกิดขึ้นอย่างไม่มีประมาณ เหมือนอย่างนายบุญชาวนา ได้ เปลี่ยนฐานะจากนาย…
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการให้ทานในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการอยู่ร่วมกันในสังคมและความจำเป็นในการแบ่งปันทั้งผู้ให้และผู้รับ การให้ทานถูกบันทึกว่าเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความเจริญรุ่งเรืองในชีวิตและสังคม
การเข้าถึงกายธรรมอรหัต: พระราชภาวนาวิสุทธิ์
6
การเข้าถึงกายธรรมอรหัต: พระราชภาวนาวิสุทธิ์
…คนดีอย่างนี้ไม่เสี่ยง เพราะ เป็นคนดีที่พัฒนาความดีขึ้นไปตามลำดับ ละสังโยชน์เครื่องผูก ขจัดโลภะ โทสะ โมหะ กิเลส ๓ ตระกูลนี้ให้บรรเทาเบาบางไปเรื่อยๆ จนกระทั่งถึงคนดีที่ แท้ จริงคือ กายธรรมพระอรหัต นี่คือคนด…
พระราชภาวนาวิสุทธิ์ (ไชยบูลย์ ธ ม ม ซ โ ย) ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเป็นคนดีระดับกายธรรม ตั้งแต่อันดับโสดาบัน สกทาคามี และอนาคามี จนถึงพระอรหัต การที่จะเข้าถึงความดีในระดับนี้ต้องเอาใจหยุดที่ศูนย์ก
กิเลส พันห้า ตัณหาร้อยแปด
265
กิเลส พันห้า ตัณหาร้อยแปด
… ตัว กิเลส ๑๐ ชนิดใหญ่ๆ ได้แก่ โลภะ คือ ความยินดีพอใจ ในอารมณ์ต่างๆ โทสะ คือ ความโกรธขุ่นข้องหมองใจ โมหะ คือ ความหลง มานะ คือ ความเย่อหยิ่งถือตัว ทิฏฐิ คือ ความ เห็นผิด วิจิกิจฉา คือ ความสงสัยลังเลใจในสิ่…
บทความนี้อธิบายถึงกิเลสที่มีทั้งหมด ๑,๕๐๐ ชนิด โดยแบ่งเป็น ๑๐ ชนิดใหญ่ที่ก่อให้เกิดความรู้สึกต่างๆ รวมถึงตัณหา ๑๐๘ ที่ทำให้เกิดความไม่พอใจและทุกข์ในชีวิต โดยมีการนำเสนอว่าตัณหานั้นเกิดจากการสัมผัสประส
มหาสติปัฏฐานสูตร
405
มหาสติปัฏฐานสูตร
…ละดวงมีลักษณะเป็นอย่างไร ไปรู้ไป เห็นได้ด้วยการหยุดนิ่ง จิตดวงไหนที่ยังมีราคะ ก็รู้ว่ามีราคะ มีโทสะ โมหะปนเป็นอยู่ ก็รู้ว่ายังมีกิเลสเหล่านี้อยู่ เมื่อเห็นจึงรู้ เมื่อรู้ก็เบื่อหน่าย เมื่อเบื่อหน่ายก็คลาย…
ในมหาสติปัฏฐานสูตรกล่าวถึงลักษณะของกายในระดับต่าง ๆ รวมถึงการเข้าถึงจิตที่มีความบริสุทธิ์โดยการหยุดนิ่ง การรู้เห็นจิตที่ยังมีราคะหรือโทสะ เมื่อเข้าใจและรู้เห็นจิตดวงนี้สามารถคลายความยึดมั่นและเข้าสู่ก
เส้นทางจอมปราชญ์ (๔)
471
เส้นทางจอมปราชญ์ (๔)
…ฏของมนุษย์ทุกๆ คน เปรียบเหมือน การเดินทางไกลที่ทุรกันดาร และเต็มไปด้วยอุปสรรคขวากหนาม คือ ราคะ โทสะ โมหะ ทำให้เราไม่รู้แจ้งเห็นจริงในสิ่งที่ควรรู้ ควรเห็น การดำรงอยู่เช่นนั้นเป็นการยากที่จะทำให้เราอยู่อย่…
การเกิดมาในสังสารวัฏของมนุษย์คือการเดินทางที่เต็มไปด้วยอุปสรรค เราจำเป็นต้องมีความไม่ประมาทและการฝึกฝนอบรมใจให้บริสุทธิ์เพื่อเดินทางบนทางที่ถูกต้อง การได้ฟังพระสัทธรรมเป็นสิ่งที่ยากลำบากและมีความสำคัญ
ธรรมะเพื่อประชาชน
36
ธรรมะเพื่อประชาชน
…หล่านั้นหลับแล้วเพราะความประมาท ข้าพเจ้าย่อมเป็น ผู้ที่ตื่นอยู่ หากเมื่อใดพระอริยเจ้าสำรอกราคะ โทสะ โมหะ และอวิชชาออกแล้ว เมื่อนั้นพระอริยเจ้าเหล่านั้นชื่อว่า เป็น ผู้ตื่นอยู่ แต่ข้าพเจ้ากลับชื่อว่าหลับอย…
บทความนี้กล่าวถึงการตื่นรู้และการหลุดพ้นจากกิเลส โดยอ้างอิงถึงพระโพธิสัตว์ที่ตอบคำถามของรุกขเทวดาเกี่ยวกับความหมายของการตื่นอยู่แท้จริง โดยยกตัวอย่างของพระอริยเจ้าที่ปลดปล่อยตนเองจากกิเลสอาสวะและความป
การไปสู่อายตนนิพพาน
147
การไปสู่อายตนนิพพาน
… เพราะรู้ว่าเวลาในชีวิตมีอยู่ อย่างจํากัด อีกทั้งหนทางในสังสารวัฏเต็มไปด้วยเพลิงกิเลส คือ ราคะ โทสะ โมหะ จึงจำเป็นที่จะต้องมีบุญเพื่อขจัดกิเลส และเป็นเสบียงติดตัวไปในการเดินทางสู่จุดหมาย ดังนั้นนักสร้าง บ…
การเข้าถึงอายตนนิพพานต้องการบุญมหาศาลและการสั่งสมบุญอย่างต่อเนื่อง ชีวิตที่มีความสุขคือการหยุดนิ่งในพระรัตนตรัยที่ศูนย์กลาง กิจกรรมในชีวิตต้องมีค่าในทุกช่วงเวลา และการเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกาสเป็นกุญแจ
ความสำคัญของผลพุทราในประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา
271
ความสำคัญของผลพุทราในประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา
…รดท่านและเหล่าดาบสทั้งหลาย ซึ่งมี เนื้อความโดยย่อว่า สิ่งทั้งหลายเป็นของร้อน ร้อนด้วยไฟคือราคะ โทสะ โมหะ ถ้าดับไฟเหล่านี้ได้จะเป็นผู้สงบเย็น หลังจากที่ท่านฟังโอวาทอันเป็นดุจน้ำอมฤตธรรมชโลมใจ ซึ่งสมบูรณ์ไป…
…งส่งผลต่อจิตวิญญาณของท่านในทางที่ดี คำสอนจากพระพุทธเจ้าย้ำเตือนว่า ทุกสิ่งมีความร้อนจากราคะ โทสะ และโมหะ หากดับได้จะนำไปสู่ความสงบเย็น
อานิสงส์การถวายเครื่องอัฏฐบริขาร
471
อานิสงส์การถวายเครื่องอัฏฐบริขาร
…ู้สึกหนาว หรือร้อน ความเร่าร้อนในใจก็ไม่มีแก่ท่าน และในที่สุดภพชาตินี้ ทําให้ท่านดับไฟคือ ราคะ โทสะ โมหะ ทิฏฐิมานะ และไฟกิเลส ทั้งปวงได้อย่างสิ้นเชิง ประการที่ ๙ ท่านได้ถวายภาชนะใส่น้ำมัน ทำให้เป็นผู้มี ร…
บทความนี้กล่าวถึงอานิสงส์ที่เกิดจากการถวายเครื่องอัฏฐบริขาร ซึ่งประกอบด้วยการถวายพัดที่จะช่วยให้ผู้ถวายไม่รู้สึกหนาวหรือร้อนและดับไฟในใจได้ การถวายภาชนะใส่น้ำมันช่วยทำให้มีรูปร่างงดงาม และความสุขในชีว
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
70
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
…้ บัณฑิตพึงทราบว่า อัญญาสมานา (มีเสมอแก่จิตเหล่าอื่น) ด้วยประการอย่างนี้ ฯ ๑ เจตสิก ๑๔ เหล่านี้ คือ โมหะ ๑ อหิริกะ อโนตตัปปะ ๑ อุทธัจจะ ๑ โลภะ ๑ ทิฏฐิ ๑ มานะ ๑ โทสะ ๑ อิสสา ๑ มัจฉริยะ ๑ กุกกุจจะ ๑ ถีนะ ๑ …
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึง
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
72
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ีปกิณณกเจตสิก มี ๕๕-๖๖-๗๘- ๓๓-๕๑ และ ๖๘ ตามลำดับ ฯ ก็บรรดาอกุศลเจตสิกทั้งหลาย เจตสิก ๔ เหล่านี้ คือ โมหะ ๑ อหิริกะ ๑ อโนตตัปปะ ๑ อุทธัจจะ ๑ ชื่อว่าสัพพากุศลสาธารณะได้ใน อกุศลจิตแม้ทั้งหมด ๑๒ ฯ โลภะ ได้ในอ…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาในหน้าที่ 72 เน้นการวิเคราะห์จิตและเจตสิกต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทจิตตามที่เห็นในตำรา ศึกษาเรื่องการเกิดของอารมณ์ภายในจิตที่สัมพันธ์กับวิจาร,
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 98
98
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 98
… ชนผู้ซึ่งดำเนินใน กายทุจริต มีปาณาติบาตเป็นต้น แม้ทุกคนเป็นผู้ไม่เห็นโทษในปาณา ติบาตเป็นต้นนั้นด้วยโมหะ ไม่เกลียดแต่ปาณาติบาตเป็นต้นนั้นด้วย อหิริกะ ไม่เกรงกลัวด้วยอโนตตัปปะ และไม่สงบด้วยอุทธัจจะ เพราะ ฉ…
…บาทของอำนาจในจิต โดยสถานการณ์ที่คนทำกรรมไม่ดีเช่น ปาณาติบาตเป็นต้น มักไม่เห็นโทษในกรรมที่ทำซึ่งมาจากโมหะ โดยไม่เกลียดหรือกลัว สิ่งเหล่านั้น บทความระบุว่า การคล้อยตามในจิตที่มีกิเลสยังผลทำให้คนเชื่อมั่นในแ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ตติยฌาน และจตุตถฌาน
110
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ตติยฌาน และจตุตถฌาน
…๒ อุเบกขา เวทนา นอกนี้ตั้งอยู่ในจิต ๕๕ ฯ ๆ ๕๕ ชื่อว่าเหตุ ในเหตุสังคหะ มี 5 อย่าง คือ โลภะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ ฯ บรรดาเหตุเหล่านั้น จิต ๑๘ ด้วยอำนาจปัญจทวาราวัชชนจิต (๑) ทวิปัญจวิญญาณ …
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการศึกษาจิตและเวทนาในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยแยกประเภทของจิตได้เป็น 6 แบบ และเวทนาที่มีอยู่ 3 แบบ คือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา ซึ่งมีการระบุจำนวนจิตที่สอดคล้องกับประเภทต่างๆ ของเวทนา และ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับอนุสัยและสัญโญชน์
310
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับอนุสัยและสัญโญชน์
… ๑ อวิชชาสัญโญชน์ ๑ ฯ 0 ด กิเลส (เครื่องทำให้ใจเศร้าหมอง) ๑๐ คือ โลภะ ความโลภ ๑ โทสะ ความขัดเคือง ๑ โมหะ ความแลง ๑ มานะ ความถือตัว ๑ ทิฏฐิ ความเห็นผิด ๑ วิจิกิจฉา ความสงสัย ๑ ถีนะ ความท้อแท้ ๑ อุทธัจจะ คว…
ในบทนี้ได้กล่าวถึงอนุสัยซึ่งประกอบด้วยกามราคานุสัย, ภวราคานุสัย, ปฏิฆานุสัย และอื่นๆ ที่มีผลต่อกิเลสในจิตใจ นอกจากนี้ยังพูดถึงสัญโญชน์ซึ่งประกอบด้วยกามราคสัญโญชน์, ปฏิฆสัญโญชน์ และอวิชชาสัญโญชน์ที่มีอ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
311
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
…่าง กิเลสกล่าวไว้ ๑๐ อย่าง ฯ [มิสสกสังคหะ] ในมิสสกสังคหะ มีเหตุ 5 อย่าง คือ โลภะ ๑ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ โสมนัส ๑ องค์ฌาน ๓ คือ วิตก วิจาร ปีติ เอกัคคตา โทมนัส ๑ อุเบกขา ๑ ฯ ด องค์มรรค ๑๒ …
ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม
คำอธิบายกรรมฐานตามจริต
413
คำอธิบายกรรมฐานตามจริต
…เป็นข้าศึกโดยตรงแก่ราคะ ฯ อานาปานะ เป็น สัปปายะแก่คนโมหจริตและวิตกจริต เพราะอานาปานะเป็นปฏิปักษ์ต่อ โมหะ โดยเป็นอารมณ์แห่งความรู้ และเพราะห้ามความวิ่งพล่านแห่ง วิตกได้ ฯ อนุสสติ 5 ข้างต้น มีพุทธานุสสติเป็…
…มกับจริตของแต่ละบุคคล โดยอาทิ อสุภกรรมฐานที่เป็นประโยชน์ต่อคนที่มีราคะมาก และอานาปานะซึ่งช่วยคนที่มีโมหะ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงอนุสสติ 5 และกรรมฐานอื่นๆ ที่เหมาะแก่จริตของคนประเภทต่างๆ โดยมีจุดประสงค์เพื่อเ…
บุญนิธิและวิธีบำเพ็ญบุญ
9
บุญนิธิและวิธีบำเพ็ญบุญ
…ื่อของสุข อธิบายว่า กรรมที่สัตว์กระทำด้วยไตรทวาร จะได้โวหารว่า บุญก็ดี กุศลก็ดี ต้องมี อโลภะ อโทสะ อโมหะ เป็นสมุฏฐาน ข้อนี้เป็นการทวนกระแส โลกประวัติ ยากที่สัตว์โลกจะบำเพ็ญ ถึงเช่นนั้น ก็ยังไม่เป็นอันพ้นว…
เนื้อหาไฟฟ้ามหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรสส่งเสริมการบำเพ็ญบุญและกุศล โดยชี้ให้เห็นถึงผลของบุญที่นำมาสู่ความสุขและสันติสุข ทั้งในมนุษย์และเทวดา พร้อมยกตัวอย่าง 3 ประการ ของผลที่ต้องประสงค์ และการอุทิศ