ศรีรัฏฐธัมมสูตร: ความทุกข์ประจำสรีระ : หน้า 61/112

๒) ศรีรัฏฐธัมมสูตร คำสอนว่าด้วยความทุกข์ประจำสรีระ ๒.๑) ความหมายของพระสูตร “สรีรัฏฐธรรม” หมายถึง “ธรรมประจำสรีระ” กล่าวให้ตรงประเด็นก็คือ “ความทุกข์ ประจำร่างกาย” นั่นเอง พระสูตรนี้ ประกอบด้วยหัวข้อธรรม ๑๐ ประการ ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสั่ง ให้เราต้องหมั่นพิจารณาอยู่เนือง ๆ ในชีวิตประจำวัน ดังนี้ ๑) ความหนาว ๓) ความหิว ๕) ความปวดอุจจาระ ๓) ความสํารวมกาย ๒) ความร้อน ๔) ความกระหาย 5) ความปวดปัสสาวะ ๔) ความสํารวมวาจา ๔) ความสำรวมในอาชีพ ๑๐) ธรรมเป็นเครื่องปรุงแต่งภพ เป็นเหตุให้เกิดในภพใหม่ หัวข้อธรรมทั้งสิบนี้ หากเราดูเพียงผิวเผินก็จะเห็นว่าเป็นเรื่องเข้าใจง่าย ไม่ใช่เรื่อง ลึกซึ้งถึงขั้นที่จะต้องนำมาเทศน์สอนกันเลย โดยเฉพาะข้อที่ ๑-๖ ไม่ว่าจะเป็นความหนาว ความร้อน ความหิว ความกระหาย ความปวดอุจจาระ ความปวดปัสสาวะ สิ่งเหล่านี้เป็น เรื่องที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันของทุกคน ไม่มีความพิสดารอันใด เพราะใคร ๆ ก็รู้จักดี ทั้งนั้น แต่เพราะว่าเราดูเบา ไม่นำมาคิดพิจารณานี่เอง เราจึงไม่รู้ว่าตนได้ทำผิดพลาด เรื่องสำคัญไปแล้ว พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงไม่ปล่อยผ่านเรื่องนี้ ทรงพิจารณาอยู่เนือง ๆ ทรงสังเกต อยู่เนือง ๆ ทรงตั้งคำถามและศึกษาหาสาเหตุที่มาอยู่เนือง ๆ จากนั้นก็ทรงหาทางแก้ไข พระองค์ให้พ้นจากทุกข์ประจำสรีระนี้อยู่เนือง ๆ จนกลายเป็นปกตินิสัยของการประพฤติ ปฏิบัติธรรมอย่างอุทิศชีวิตเป็นเดิมพัน ๆ พระพุทธองค์จึงได้ทรงพบว่า สิ่งเหล่านี้เองที่สามารถใช้เป็นอุปกรณ์ในการฝึก พระองค์เองให้พ้นทุกข์จากวัฏสงสารได้จริง ทรงสามารถฝึกชาวโลกให้บรรลุธรรมตามมา ได้จริง และก็กลายเป็นที่มาของคำสอนต่าง ๆ ในพระพุทธศาสนา ดังที่พระองค์ตรัส ยืนยันไว้ในโรหิตัสสสูตร มีใจความว่า “ธรรมะทั้งหลายที่พระองค์ทรงตรัสรู้นั้น ไม่ได้นำมา จากนอกโลก นอกจักรวาล นอกอวกาศ แต่นำมาจากภายในกายที่ยาววา หนาคืบ กว้าง ศอก มีใจครองนี้เอง” พูดง่าย ๆ ก็คือ “ธรรมะที่ทรงตรัสรู้อยู่ในตัวของมนุษย์เรานี่เอง” ตรงนี้เองที่มีข้อเตือนใจว่า “ธรรมะทุกข้อนั้น แม้ตรัสเพียงสั้น ๆ ก็ทำให้ผู้ปฏิบัติ ตามบรรลุนิพพานได้” เราจึงดูเบาธรรมะไม่ได้แม้แต่คำเดียว จึงจะได้ปัญญา ได้ความ ช่างสังเกต ได้ความละเอียดลออมาใช้ในการพัฒนาตนเองให้มีความเจริญก้าวหน้า ๕๙