สัมมาวาจาและการปฏิบัติตามหลักธรรม : หน้า 52/56

๕๒ ๓) สัมมาวาจา คือ พูดถูก ๔) สัมมากัมมันตะ คือ ทำถูก หมายถึงทำอะไรก็ได้ที่เป็นความดี แต่ไม่เกี่ยวกับ การประกอบอาชีพ ๕) สัมมาอาชีวะ คือ ประกอบอาชีพถูก ๖) สัมมาวายามะ คือ มีความเพียรถูก ๗) สัมมาสติ คือ ระลึกถูก ๘) สัมมาสมาธิ คือ มีใจตั้งมั่นถูก แล้วก็ย้อนมาสัมมาทิฏฐิ อีกรอบ เป็นวงจรแล้ว วงจรเล่า ขันเข้าไปๆ เมื่อขันเข้าไปหลายเกลียวหนักเข้าๆ ก็จะดีจนได้ เราก็จะเห็นว่าคำสอนในพระพุทธศาสนาจริงๆ แล้ว แล้วทุกคนมีสิทธิ์ที่ ไม่ใช่เรื่องลึกลับแต่สามารถตรองได้ จะทำ เพียงแต่ว่าจะมีกำลังใจทำเมื่อไรกันสักที่อยู่ตรงนี้ เมื่อเราเห็นวงจรชัดเจนอย่างนี้ เราก็จะพบว่าเราเชื่อได้ว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีจริง ไม่ใช่เรื่องแปลกปลอม หลักฐาน ทางประวัติศาสตร์ที่มีพร้อม หลักศิลาจารึก ซึ่งเป็นสถานที่ ประสูติ ตรัสรู้ ปรินิพพาน ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็ ยังมีปรากฏอยู่ในประเทศอินเดียจนกระทั่งทุกวันนี้ ผู้เป็นพระอรหันต์ก็มีหลักฐานทิ้งไว้ให้คนรุ่นหลังดู ทางประวัติศาสตร์อีกเยอะแยะ ก็เป็นหน้าที่ของพวกเราว่า