อธิบายอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา : หน้า 254/280

ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 252 อฏฺฐมปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 253 ปจฺจยสฺส อตีตวตฺตมานวเสน ทวิกาลิกสฺส อารมฺมณาธิปติอุป นิสสยปจฺจยาน์ ติกาลิกาน อิตเรส์ ปณฺณรสนุน ปจฺจุปฺปนฺนกาลิกานญฺจ วเสน กาลฤตยวนฺโต นิพพานปญฺญตฺติวเสน กาลวินิมุตฺตา จ จกฺขุวาทิราคสทฺธาทิวเสน อชฺฌตฺติกา จ บุคคลอุตุโภชนาทิวเสน ตโต พหิทธา จ ปจฺจยุปฺปนฺนภาเวน สงฺขตา จ ตถาตาปฏิ ปกฺขภาเวน อสงฺขตา จ ธมฺมา ปญฺญาตินามรูปานํ วเสน สังเขปโต ติวิธา ฐิตา สพฺพถา ปฏฐาเน อนนตนยสมนฺตปฎฐาเน ปกรเณ จตุวีสติสงฺขาตา ปจฺจยา นามาติ โยชนาฯ ๆ ตตฺถาติ เตสุ ปญฺญาตินามรูเปส ฯ วจนียวาจกเภทา ทุวิธา ปญฺญตฺตีติ วุตต์ ปญฺญาปิยตฺตาติอาทิ ฯ ปญฺญาปิยตฺตาติ เตน เตน ปกาเรน ญาเปตพฺพตฺตา ฯ อิมินา รูปาทิธมฺมานํ สมูหสนฺตานาที- อวตฺถาวิเสสาทิเภทา สมมติสจจภูตา อุปาทาปญฺญตฺติสงฺขาตา อตฺถปญฺญาติ วุตตา ฯ สา หิ นามปญฺญตฺติยา ปญฺญาปิยติ ฯ ปญฺญาปนโตติ ปกาเรหิ อตฺถปญฺญตฺติยา ฌาปนโต ฯ อิมินา หิ ปญฺญาเปตีติ ปญฺญาติ ลัทธนามาน อตฺถาน อภิธานสงฺขาตา นามปญฺญาติ วุตตา ฯ ภูตปริณามาการมุปาทายาติ ปฐวาทิกาน มหาภูตานํ ปพนธวเสน ปวตฺตมานาน ปตฺถฏสงฺคตาที่อากาเรน ปริณามาการ์ ปริณามสภาวสงขาติ อาการมุปาทาย นิสสย์ กตฺวา ฯ ตถา ตถาติ ภุมมาทิวเสน ๆ ภูมิปัพพตาฬิกาติ ภูมิปพฺพตรุกขาทิกา สนฺตานปญฺญตฺติ ฯ สมภารสนุนเวลาการนฺติ ทารุมาติกาตนฺตุอาทีน ๑. สหตาติปิ อตฺถิ ฯ สี, ม. สงฺคหตาทิ... ฯ ๒. สี.....ถมาทีน ฯ