ลวดลายมัยอุษยา: ความงามและความหมาย : หน้า 68/128

ลวดลายมัยอุษยามีความอ่อนช้อย ปลายพลังแสดงถึงความมีระของช่างไทยที่แสดงฝีมือได้อย่างเต็มที่โดยมุ่งจำกัดด้วยรูปแบบต้นร่าง ลวดลายและองค์ประกอบบันดุพระไตรปิฎกซึ่งที่เป็นรูปแบบเดียวกันและแตกต่างกัน แต่สดใสลงตัวอย่างพอเหมาะงดงาม ถ้าเป็นมัยอุษยาธาตุนครครูช่างจะมีช่องไฟเว้นไว้พองาม ส่วนมัยอุษยาธาตุนปลายนัน ศิลปินนิยมเมียนลายเต็มพื้นที่ ความงามงดงามดังกล่าวบอกเล่าสะท้อนถึงสังคมที่อยู่มีสุข และจิตใจอ่อนโยนของผู้คนในมัยอุษยาธิบเป็นอย่างดี แต่เมื่อบ้านเมืองเข้าสภาวะที่เสดสงครามยืดยาวนานช่างปลายจุดรู้แกร่ง ดุจปลายงดงามและความพลัดพรากสูญเสียได้นั่นเทอความสนุกในจิตใจของผู้คน ลวดลายศิลปในมัยอุษยาจึงขาดอิสระในปลายเส้น และความพิถีพิถันในการเขียนลายก็็น้อยกว่าสมัยอยุธยา ส่วนในมัยอุษยาธิบดีรณโกสินทร์ช่างมักยึดติดกับต้นแบบที่ร่างไว้ ทำให้ลวดลายมักเป็นลายเดียวกันตลอดทั้งดุ้น ปลายเส้นก็ดูแก่งกระด้าง ขาดอิสระ ไม่อ่อนช้อยพลิ้วไหวเหมือนยุคที่ผ่านมา ถึงกระนั้นก็ยังคงความงามงามวิจิตรบรรจงได้อย่างน่าชื่นชม