ธรรมธารา: ความหมายของทุกข์และพระนิพพาน : หน้า 17/24

ธรรมธารา วาสนาวิชา วิชชามาชาฉาขพระพุทธเจ้า ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 (ฉบับรวมที่ 10) ปี 2563 นิทกฤษฎี คำคม คำสอนในพระพุทธศาสนา นี้ทุกข์ ดังนี้แห นั่นเป็นของแท้จริง นั่นเป็นของไม่ผิด นั่นไม่เป็นไป โดยประกาศอื่น" อีกอย่างหนึ่ง เพราะทุกข์ที่ไม่เป็นสภาพเบียดเบียน ย่อมไม่มีสภาพเบียดเบียนยิ่งไม่มีก็ไม่มีสภาพเบียดเบียน ย่อมไม่มีจากทุกข์มีไม่ซ่าน ทุกข์นี้จึงเรียกกว่า สักจะ โดยกำหนดความเป็นสภาพเบียดเบียน เว้นจากตันหา ทุกข์ย่อมไม่มีจากเหตุอื่น และทุกข์นั้นย่อมไม่มีจากตันหา นั่นก็ไม่ เพราะฉะนั้น ตันหา ตัวซัดสายไปในอารมณ์ต่างๆ นั้น จึงเรียกว่า สักจะ โดยกำหนดว่าเป็นเหตุแห่งทุกข์ ความสงบอื่นยอจากพระนิพพาน ย่อมไม่มี และพระนิพพานนี้จะไม่สงบก็หาไม่ เพราะฉะนั้นพระนิพพานนี้จึงเรียกว่าสักจะโดยกำหนดว่าเป็นความสงบ. นอกจากมรรคแล้ว เครื่องนำนอกจากพออย่างอื่น ย่อมไม่มี แม้มรรคันนั้นไม่เป็นเครื่องนำนอกจากพิก(that)มิ เพราะฉะนั้น มรรคันนี้ จึงเรียกว่าสักจะ เพราะเป็นเครื่องนำจากทุกอย่างแท้จริง บัณฑิตทั้งหลายกล่าววะอธาไม่เปรัยฝัน เป็นของจริงในสัจจะทั้ง 4 มีทุกข์เป็นต้นโดยไม่เปลกนว่ เป็นอรรถแห่งสัจจะ ด้วยประกาศนี้แล 15 15 อภิวิชอ 77/268-269 (ไทย.มมร)