DOU : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 257 / 271

…ว่า เป็นธรรมที่มีสภาพคล้ายๆ กับพยายามเพื่อ ให้เกิดผลตามคุณสมบัติของตน เช่น บ ท ที่ 6 อ า ย ต น ะ 12 DOU 121

การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์ที่รับรู้ ซึ่งสามารถแยกออกเป็นระดับต่างๆ ซึ่งรวมถึงสุข ทุกข์ และ

…ี้เรียกว่า จิต เจตสิกมีความเจริญกว้างขวางเพราะอาศัยการกระทบเชื่อมต่อของอายตนะภายใน ภายนอกนี้เอง 122 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทความนี้พูดถึงการเชื่อมต่อระหว่างอายตนะที่เรียกว่า ตา หู จมูก และอื่น ๆ กับผลที่เกิดขึ้น เช่น การเห็น สี การได้ยิน เสียง และการรู้กลิ่น นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของอายตนะภายในและภายนอกในการกระตุ้

…วบรวมพระธรรมเทศนา (พระมงคลเทพมุนี), กรุงเทพฯ : อาคารทวีสินคอมเพล็กซ์, 2539 บ ท ที่ 6 อ า ย ต น ะ 12 DOU 123

บทความนี้เสนอความหมายของอายตนะตามทัศนะของพระมงคลเทพมุนี โดยแบ่งอายตนะออกเป็น 2 ประเภท คือ โลกายตนะที่ดึงดูดสรรพสัตว์ไปตามภพภูมิ และธัมมายตนะที่ดึงดูดสรรพสัตว์ที่หมดกิเลส โดยอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่า

…ะฆ่ากันแหละ แต่ว่า ไม่ถึงกับฆ่า ไม่ถึงตาย เมื่อแตกกายทำลายขันธ์จากมนุษย์โลก ไปอยู่มหาตาปนรกโน้น 124 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

เนื้อหาตำราอธิบายถึงอายตนะในโลกที่มีการดึงดูดรูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัสซึ่งส่งผลต่อจิตใจมนุษย์ นอกจากนี้ยังสนทนาเกี่ยวกับผลของบาปที่ก่อให้เกิดกรรมต่างๆ โดยเฉพาะเรื่องอเวจีและอนันตริยกรรมที่ส่งผลต่อก

…ม่ได้ทำ ทำแต่ดี ทำแต่ดีก็อายตนะฝ่ายดีดึงดูด บริสุทธิ์ด้วยกาย บริสุทธิ์วาจา บ ท ที่ 6 อ า ย ต น ะ 12 DOU 125

บทความนี้ศึกษาระดับต่าง ๆ ของนรกในความเชื่อของศาสนาพุทธ โดยแบ่งประเภทของนรกออกเป็น 8 ขุม และบริวารนรก รวมเป็น 456 ขุม ความชั่วที่กระทำจะดึงดูดให้ไปเกิดในอายตนะที่แตกต่างกัน เช่น นรก สัตว์เดรัจฉาน หรือ

…าโลกายตนะที่กล่าว แล้วนี้โลกายตนะทั้งนั้น โลกันต์โน่น โน่นก็เป็นโลกายตนะ อเวจีตลอดถึง เนวสัญญาน 126 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทความนี้พูดถึงอายตนะและการดึงดูดในมนุษย์ ว่ามีการดึงดูดเกิดขึ้นอย่างไร อายตนะมนุษย์ที่จะดึงดูดเข้าสู่มดลูกได้เกิดจากความบริสุทธิ์ของกาย วาจา ใจ รวมถึงการเห็นภาพจิตในรูปฌานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเกิ

… พริ้นติ้ง แอนด์พับลิชชิ่ง, 2537 หน้า 503-506. 2 เล่มเดียวกัน หน้า 358-359 บ ท ที่ 6 อ า ย ต น ะ 12 DOU 127

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับอายตนะ 12 ที่มีโทษและสามารถดึงดูดสรรพสัตว์ให้ถูกขังไว้ในสังสารวัฏ โดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แนะนำให้ค้นหาธัมมายตนะที่พาเราพ้นจากความทุกข์ พระมงคลเทพมุนีได้แนะนำให้สละความยินดีใ

…รดทำแบบประเมินตนเองหลังเรียนบทที่ 6 และกิจกรรม ในแบบฝึกปฏิบัติบทที่ 6 แล้วจึงศึกษาบทที่ 7 ต่อไป 128 DOU ส ม า ชิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

สิ้น กาย กล่าวถึงการหยุดใจและการแยกชีวิตออกเป็นอายตนะ 12 เพื่อเห็นว่าชีวิตปราศจากตัวตน โดยเสนอให้ทำใจหยุด ณ ศูนย์กลางกาย เพื่อไปสู่ความรู้ที่แท้จริงและการเข้าใจถึงความหมายของชีวิต. นักศึกษาได้รับการกร

บทที่ 7 ธาตุ 18 บ ท ที่ 7 ธ า ตุ 18 DOU 129

…กษณะอาการ 7.4 ลักษณะของธาตุ 18 7.4.1 ธาตุกระทบ 6 ธาตุ 7.4.2 ธาตุรับ 6 ธาตุ 7.4.3 ธาตุรู้ 6 ธาตุ 130 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

…ตุ 18 ได้ 2. เพื่อให้นักศึกษาเข้าใจและสามารถอธิบายลักษณะของธาตุทั้ง 18 อย่างได้ บ บ ท ที่ 7 ธาตุ 18 DOU 131

เนื้อหานี้ชี้แจงเกี่ยวกับธาตุในสิ่งมีชีวิต โดยธาตุเป็นองค์ประกอบที่ประกอบไปด้วย 18 ประการ ซึ่งแบ่งออกได้เป็น 2 พวกหลัก ได้แก่ ธาตุกระทบ ธาตุรับ และธาตุรู้ ซึ่งแต่ละกลุ่มมีลักษณะและการทำงานที่แตกต่างกั

…พฯ : 2535, หน้า 139. 2 พันเอก ปิ่น มุทุกันต์, ประมวลศัพท์ศาสนา, กรุงเทพฯ : คลังวิทยา, หน้า 218. 132 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทที่ 7 นี้กล่าวถึงความหมายและลักษณะของธาตุในวิปัสสนาภูมิ ซึ่งแตกต่างจากธาตุที่เข้าใจทั่วไป โดยธาตุหมายถึงสิ่งที่อยู่ตามธรรมชาติ ไม่มีผู้สร้างและไม่มีอัตตา รวมถึงการสำรวจถึงธาตุต่าง ๆ อาทิเช่น ธาตุ 4,

…, คู่มือการศึกษาหลักสูตรจูฬอาภิธรรมิกะโท, กรุงเทพฯ : ทิพยวิสุทธิ์, 2540, หน้า 76. บ ท ที่ 7 ธาตุ 18 DOU 133

ธาตุทั้ง 18 มีบทบาทสำคัญในการเข้าสัมผัสโลกผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ อาทิเช่น จักขุธาตุที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นและโสตธาตุที่เกี่ยวข้องกับการได้ยิน โดยแต่ละธาตุมีองค์ธรรมที่สัมพันธ์และให้ความเข้าใจในธรรมช

…งตามหน้าที่ ธาตุทั้ง 18 นี้เมื่อจำแนกเข้าในชุดเดียวกัน ทำหน้าที่ด้วยกัน จำแนกออกเป็น 6 หมวด คือ 134 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

เนื้อหานี้อธิบายถึงธาตุวิญญาณในพระพุทธศาสนา แบ่งเป็นการได้ยิน (โสตวิญญาณ), การรู้กลิ่น (ฆานวิญญาณ), การรู้รส (ชิวหาวิญญาณ), การสัมผัส (กายวิญญาณ) และการรู้อารมณ์ (มโนธาตุ) ทั้งหมดนี้มีบทบาทสำคัญในการศ

…งคล เทพมุนี), กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง, 2539 หน้า 156-159. บ ท ที่ 7 ธ า ตุ 18 DOU 135

เนื้อหานี้สำรวจธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา ประกอบไปด้วย จักขุธาตุ, โสตธาตุ, ฆานธาตุ, ชิวหาธาตุ, กายธาตุ, และมโนธาตุ ซึ่งแบ่งออกเป็นพวกใหญ่ๆ สี่สิบเจ็ดพวกตามลักษณะอาการ ธาตุเหล่านี้ช่วยในการรับรู้สิ่งต่า

…่รู้รส 5. กายวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่รู้กายสัมผัส 6. มโนวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่รู้ความรู้สึกนึกคิด 136 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทความนี้นำเสนอเกี่ยวกับธาตุกระทบ 6 ประเภท ได้แก่ รูปธาตุ, สัททธาตุ, คันธธาตุ, รสธาตุ, โผฏฐัพพธาตุ และ ธัมมธาตุ ซึ่งช่วยให้เข้าใจการสัมผัสโลก สิ่งที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ถูกจำแนกเป็นธาตุรับ 6 ประเภท

…นรูปสีอย่างใดอย่างหนึ่งแล้วมีสติระลึกทันปัจจุบันอยู่ กิเลสไม่เกิดเช่นนี้เป็นบุญ บ ท ที่ 7 ธ า ตุ 18 DOU 137

เบื้องต้นของการศึกษาในเรื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง 6 ซึ่งส่งผลต่อการสร้างบาปและบุญในชีวิตประจำว

…ปแล้วย่อมหายไปสิ้น ถ้าไปเห็นรสตาม ความเป็นจริงว่า กระทบลิ้นแล้วดับไปก็จะเกิดความทุกข์ไม่สิ้นสุด 138 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทความนี้กล่าวถึงสัททธาตุ คันธธาตุ และรสธาตุซึ่งเป็นรูปธรรมในการกระทบโสตธาตุ จมูก และลิ้นตามลำดับ โดยมีความสำคัญต่อการรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ สัททธาตุเป็นคลื่นที่กระทบโสตธาตุทำให้เกิดการรับรู้เสีย

…าสามารถรับสีต่าง ๆ ได้ เมื่อแสงสว่างสะท้อนจากสีส่งมา กระทบทำให้สำเร็จการเห็นได้ บ ท ที่ 7 ธ า ตุ 18 DOU 139

เนื้อหาว่าด้วยการศึกษาโผฏฐัพพธาตุและธัมมธาตุ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้สัมผัสในร่างกายมนุษย์ อธิบายสภาวะต่างๆ ของธาตุ เช่น ปฐวี เตโช วาโย และความสำคัญของธัมมธาตุในการคิดและรู้ อธิบายถึงการเกิดและดับซึ

…เป็นจริงแล้ว ก็จะมีอุปาทานยึดถือว่า กายของเรา เป็นเช่นนี้ย่อมทำให้เกิดทุกข์อย่างไม่มีที่สิ้นสุด 140 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับองค์ธาตุทั้งห้าของประสาทสัมผัส ได้แก่ จักขุธาตุ (ตา), โสตธาตุ (หู), ฆานธาตุ (จมูก), ชิวหาธาตุ (ลิ้น), และกายธาตุ (กาย) ซึ่งแต่ละองค์ธาตุมีลักษณะแตกสลายอยู่เสมอและทำหน้าที่ในการ