ข้อควรรู้ในเมตตาพรหมวิหาร : หน้า 66/149

2.3.6 ข้อควรรู้ในเมตตาพรหมวิหาร 1. ลักษณะ : 2. กิจ : เป็นผู้มีลักษณะความเป็นไปทางกาย วาจา ใจ พร้อม ที่จะทำประโยชน์ให้แก่สัตว์ทั้งหลายเ ทั้งหลายเป็นลักษณะ มีการทำประโยชน์ให้แก่สัตว์ทั้งหลายอย่างใกล้ชิด เป็นกิจ ทำการเจริญเมตตา 3. ปัจจุปัฏฐาน อาการปรากฏ) : มีการบำบัดความแค้นเคืองเป็นอาการปรากฏแก่ผู้ที่ 4. ปทัฏฐาน(เหตุใกล้) : 5. สัมปัตติ(ความสมบูรณ์) : 6. วิปัตติ(ความเสื่อมเสีย) : มีการพิจารณาเห็นแต่ความดีงามที่น่าพึงพอใจของ สัตว์ทั้งหลาย มองโลกในแง่ดี) โดยไม่มีการนึกถึง สิ่งที่ไม่ดีไม่งาม เป็นเหตุใกล้ มีความสงบจากความพยาบาทได้เป็นเวลานานเป็น ความสมบูรณ์ สิ่งที่ทำให้เมตตาเสียหายได้ คือ ตัณหาที่เกิดขึ้น อย่างเหนียวแน่น 7. อาสันนปัจจัตถิก (ข้าศึกใกล้) : ราคะ เป็นสิ่งที่สามารถเป็นข้าศึกได้โดยง่าย คือ เกิด 8. ทูรปัจจัตถะ ข้าศึกไกล) : ได้ง่าย สิ่งที่เป็นข้าศึกตรงข้าม คือ อยู่ไกล ไม่เกิดได้โดยง่าย ในขณะแผ่เมตตา คือ พยาบาท ในข้อที่ว่า การเจริญเมตตานั้นมีราคะ เป็นข้าศึกใกล้ ก็ด้วยเหตุที่ว่า ในการแผ่เมตตา ผู้ปฏิบัติมักจะมองเห็นแต่ส่วนที่ดีงามของคนที่ตนระลึกแผ่เมตตาให้ เมื่อนึกถึงแต่ส่วนดีแล้ว ความพอใจย่อมเกิดขึ้น ความพึงพอใจต่อผู้ใดนั้น หากมีปัญญาและมีสติเป็นตัวควบคุมอยู่อย่าง สม่ำเสมอ อกุศลธรรม คือ ราคะ ย่อมไม่อาจเกิดขึ้นได้ แต่ถ้าขาดสติและปัญญาเมื่อใด ความ พอใจจะชักจูงจิตใจให้รักใคร่ยินดีไปในทางกามคุณได้โดยง่าย โดยเฉพาะเพศตรงข้าม) ผู้เจริญ เมตตาจึงควรระวังเรื่องนี้ให้ดี พ ร ห ม วิ ห า ร 4 DOU 57