โทษของวิหิงสาและอานิสงส์ของกรุณา : หน้า 69/149

1. พิจารณาโทษของวิหิงสาและอานิสงส์ของกรุณา ในการพิจารณาให้เห็นโทษของวิหิงสาให้พิจารณาอย่างนี้ว่า คนบางคนในโลกนี้เป็น ผู้ชอบเบียดเบียนสัตว์ทั้งหลายมีทั้งการทำร้ายทุบตีด้วยมือ ด้วยการใช้อาวุธประหัตประหาร หรือด้วยวิธีการอื่น ๆ อย่างใดอย่างหนึ่ง เมื่อเป็นอย่างนั้น วิบากกรรมอันเผ็ดร้อนรุนแรงย่อม ตามสนองเขาทั้งในโลกนี้และในโลกหน้าอย่างไม่ต้องสงสัย เป็นความจริงที่ว่า ผู้ใดเบียดเบียนสัตว์ทั้งหลายด้วยการทำให้สิ้นชีวิ ทำให้สิ้นชีวิตบ้าง ด้วยการตัด อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งให้ได้รับความทุกข์ทรมานบ้าง ด้วยการทำให้เสียทรัพย์บ้าง ด้วยการทำให้ เสื่อมลาภบ้าง ด้วยการทำให้พลัดพรากจากคน สัตว์ สิ่งของ อันเป็นที่รักบ้าง ด้วยการทำให้ เสื่อมจากยศบ้าง ด้วยการทำให้เก้อเขินในที่ประชุมบ้าง แม้ที่สุดด้วยการคอยจ้องจับผิดตาม ความจริงในความประมาทพลาดพลั้งของผู้อื่น การกระทำทั้งหลายดังที่กล่าวมานี้ ย่อมส่งผลให้ ไม่ได้ลาภที่ยังไม่ได้ ลาภที่ได้มาแล้วก็เสื่อมไป ชื่อเสียงอันเลวทรามอันเกิดจากการเบียดเบียน คนอื่น สัตว์อื่น ย่อมแพร่สะพัดไปทั่ว เมื่อเข้าสู่สมาคมจะไม่แกล้วกล้า ไม่สง่าผ่าเผย ครั้นเมื่อ ถึงคราวตายเขาจะเป็นคนหลงตาย หลังจากตายไปแล้วก็มีทุคติภูมิเป็นที่ไป ภายหลังเมื่อพ้น จากการเสวยวิบากกรรมได้กลับมาเกิดเป็นมนุษย์ เขาจะได้เกิดในตระกูลคนชั้นต่ำ จะเป็นคนมี ผิวพรรณทรามน่าเกลียดน่าชัง จะเป็นคนมีโรคมาก ตกทุกข์ได้ยากมีข้าวปลาอาหารบกพร่อง เขาจะเป็นคนมีอายุสั้น มีชีวิตอยู่ในโลกนี้ได้ไม่นาน ผู้ปฏิบัติเมื่อได้พิจารณาอย่างนี้ ก็จะเห็นโทษของวิหิงสา คือ การเบียดเบียนคนอื่น สัตว์อื่นอย่างปราศจากความกรุณา ครั้นแล้วก็จงพิจารณาให้เห็นอานิสงส์ของกรุณา คือ ความสงสาร โดยประการที่ตรงกันข้ามกับโทษของวิหิงสาตามที่ได้พรรณนามาแล้ว เมื่อเห็น โทษและคุณชัดเจนแล้วจึงเริ่มลงมือเจริญกรุณากัมมัฏฐานด้วยวิธีการดังจะได้แสดงต่อไปนี้ 2. บุคคลที่ควรเว้นในการเจริญเป็นอันดับแรก เมื่อจะเริ่มเจริญกรุณากัมมัฏฐานนั้น อย่าได้เจริญไปในบุคคล 5 จำพวกนี้ เป็นอันดับ แรก คือ คนที่รัก เพื่อนที่รักมาก คนที่รู้สึกเฉยๆ คนที่เกลียดชัง คนคู่เวร เพราะว่าคนเป็นที่รัก ก็ย่อมตั้งอยู่ในฐานะคนเป็นที่รักเพื่อนที่รักมากก็ย่อมตั้งอยู่ในฐานะเพื่อนที่รักมากคนที่รู้สึกเฉยๆ ก็ตั้งอยู่ในฐานะคนที่รู้สึกเฉยๆ คนที่เกลียดชังก็ตั้งอยู่ในฐานะคนที่เกลียดชัง และคนที่เป็นคู่เวร ก็ตั้งอยู่ในฐานะคนที่เป็นคู่เวรอยู่อย่างเดิม ไม่อยู่ในวิสัยจะทำให้เกิดความกรุณาเป็นอันดับแรก ได้นั่นก็คือ เมื่อเจริญกรุณาไปในคนที่รักนั้น ภาวะแห่งความรักยังไม่ได้พรากออกไปจากใจ เมื่อ ความรักยังไม่พรากออกไป กรุณาก็ไม่สามารถแทรกเข้ามาในใจได้แม้บุคคลจำพวกอื่นนอกจากนี้ 60 DOU สมาธิ 7 : ส ม า ก ม ม ฏ ฐ า น 4 0 วิธี