การถือกำเนิดและลมห่อไฟ: คำอธิบายตามธรรมะ : หน้า 248/374

คั่มภิรย์บัวระพันธ์กล่าวถึงการปฐมณิวิว่า เมื่อเรามาเกิดนั้นผิวผู้หญิงเข้าสูมุมแม่เบื้องซ้าย อยู่ใน ท้องแม่ก็เบื้องซ้ายแล้ว ผิวผู้ชายเข้าก็จุมมุแม่เบื้องขวา และอยู่ ในท้องแม่ก็เบื้องขวาแล... อันว่าน้ำน่ารจะฝายแม่นัน มันเอาให้ บังเกิดเป็นธาตุน้ำสิบสองประการแล อันว่าน้ำน่ารจะฝายพ่อนั้น ขุน เป็นประดุจดังน้ำทิอันนอนในแม่คืนนันแล ให้หงิดเกิดเป็น ธาตุอยู่สิบเอ็ดประการแล113 คั่มภิรย์บัวระพันกล่าวถึงการถือกำเนิดนี้ลักษณะทีคล้ายกันมาก กล่าวคือเมื่อนุษย์แตกกายไม่เหลือรูปแล้วจะเหลือแต่ “ลมห่อไฟ” และจิต สำหรับ “ลมห่อไฟ” คือสภาวะของจิตที่ติดหรือหมดจากการรับรู้จากสิ่งกระทบ ภายนอกทั้งปวง ซึ่งก็เป็นเรื่องที่สมเหตุผลเพราะเมื่อปราศจากรูปเป็นที่ ตั้งของ จักขุ โสต มานะ ชิวหา และกายแล้ว ก็ไม่สามารถรับรู้สิ่งกระทบจาก ภายนอกได้114 เหลือแต่จิตที่พร้อมที่จะไปสู่ภายใหม่โดยการชำบำของกรรมที ตนได้เคยกระทำไว้ กล่าวคือจิตที่จุติจก็จะไปเกิดใน “ที่โสโรค” วนเวียน เช่นนี้ไม่จริง สำหรับช่องทางเข้าสู่สมรมาเพื่อถือกำเนิดนั้น ผู้หญิงจะเข้าทางจรุงมุ ข้างและอยู่ในครรภ์มรดาเบื้องซ้าย ในขณะที่ผู้ชายจะเข้าทางรรุงมขาวและ อยู่ในครรภ์เบื้องขาวของมรดาว ส่วนวิชชาธรรมกายะว่าช่องจรุงมเป็นทาง เข้าเช่นกัน ต่างกันตรงที่เป็นช่องจมกของขิดาไมใช่มรดา และเวลาที่ออก