ธมฺม : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 79 / 134

…นดัสกรทั่วทุกทิศ บันดาลความสงบให้เป็นไปเป็นนิตย์นิรันดร อรห์ สมฺมาสมฺพุทฺโธ มหาสงฆ์ ปโพเธสิ อุตฺตม์ ธมฺมมชุฌคา อิจฺเจต์ รตนตฺตย์ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้พระธรรมอันสูงสุดแล้ว ยังสงฆ์หมู่ใหญ่ให้ต…

บทสวดนี้เป็นการขอพรเพื่อขอให้สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าทรงพระเกษมสุขตลอดทุกทิพาราตรีกาล และทรงมีอายุยืนยาว ปราศจากอันตรายใด ๆ ขอให้เทวดารักษาและปกป้องตามพระราชกุศล จงตั้งไมตรีจิตอภิบาลรักษาให้ราชอา

…ุภาษิตประพันธ์ว่า ๑ เย วุฑฒิ ปจายนฺติ ทิฏฺเฐ ธมฺเม จ ปาสา ความว่า ชนทั้งหลายเหล่าใดฉลาดในธรรม ๓ นรา ธมฺมสฺส โกวิทา สมปราโย จ สุคติ ฯ ย่อมคำนับนบนอบผู้เจริญเป็นอาจิณปฏิบัติชน เหล่านั้น อันบัณฑิตพึงสรรเสริญ…

บทความนี้เสนอแนวทางเกี่ยวกับวุฒิบุคคลตามหลักพระพุทธศาสนา โดยกล่าวถึงการเคารพผู้มีคุณความดีทั้ง 3 ประเภท ได้แก่ ชาติวุฑโฒ วยวุฑโฒ และคุณวุฑโฒ ที่ถูกชูไว้ว่าสมควรได้รับการนบนอบและระลึกถึงการปฏิบัติที่เป

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) อภิวาทนสีลิสฺส ๔ นิจจ์ วุฑฒาปจายิโน ๒๖๑ จตุตาโร ธมฺมา วฑฺฒนฺติ อายุ วัณโณ สุข พล ฯ ความว่า ธรรมสิ่งชอบเป็นคุณที่สัตว์ต้องประสงค์ ๔ ประการ คือ อายุ พรรณ …

เนื้อหานี้กล่าวถึงคุณลักษณะของธรรมที่มนุษย์ปรารถนาเพื่อความมีสุขและความเจริญในชีวิต อธิบายถึงการกราบไหว้และเคารพในความเป็นธรรมที่ช่วยเสริมสร้างความสมบูรณ์ให้แก่ชีวิต ทั้งนี้เนื้อเริ่มต้นด้วยการชี้ให้เ

…ครองเป็นที่ตั้ง สมจริงดัง พระพุทธภาษิตในจตุกกนิบาต อังคุตตนิกายว่า สพฺพ์ รฏฐ์ สุข เสติ ราชา เจ โหติ ธมฺมิโก ถ้าพระราชาทรงตั้งอยู่ในธรรม รัฐจังหวัดทั้งปวงก็อยู่เย็นเป็นสุขดังนี้ พระคุณคืออุบายโกศลนี้ เป็นม…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชอำนาจและภารกิจของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ซึ่งทรงมุ่งมั่นจัดการราชกิจให้เป็นไปตามกาลเทศะ และป้องกันภัยพิบัติเพื่อความผาสุกของประชาชน การจัดตั้งกองทหารและตำรวจแสดงถึงความรับผิดชอบใ

…โภเค บุคคลใดปฏิบัติโภคสมบัติ ดำรงฆราวาสวิสัย เกื้อกูลให้เป็นประโยชน์แก่ชนเป็นอันมาก ติ เทวตา รกฺขติ ธมฺมคุตต์ เทวดาย่อมรักษาบุคคลนั้น อันธรรมคุ้มครองรักษา พหุสฺสต์ สีลวตูปปนน ธมฺเม ฐิติ น วิชหาติ กิตฺติ เ…

เนื้อหาในบทความนี้พูดถึงบทบาทของพระอานนท์เถรเจ้าในพระพุทธศาสนา เขามีคุณสมบัติเป็นพหุสุตหรือผู้รู้มาก และได้รับความเคารพจากสัมพันธวงศ์และผู้คนทั่วไป พระองค์มีบทบาทสำคัญในการทำสังคายนาพระธรรมหลังจากพระศ

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ธมฺมฏฺฐ์ สีลสมฺปนฺน เนกข์ ชมโพนทสุเสว สัจจวาที หิรีมน โก ต์ นินทิตมรห ២៨៤ ใครเล่าควรจะนินทาบุคคลนั้น ผู้…

บทความนี้พูดถึงการปกครองตามหลักพระธรรม ซึ่งเน้นที่ความยุติธรรมและคุณธรรมในตัวบุคคล ผู้ปกครองนักปกครองควรเป็นแบบอย่างที่ดีในการบริหารงาน ด้วยความรักและความปรารถนาดีต่อประชาชน การรักษาความยุติธรรมเป็นพื

…ห็นผิดของผู้อื่นมากหรือน้อย โดยประการทั้ง ปวง อย่าเพิ่งลงอาณา ข้อหนึ่งตรัสไว้ในธรรมบทว่า น เตน โหติ ธมฺมฏฺโฐ เยนตถ์ สหสา นเย เหมือนถือ เป็นต้น ความว่า บุคคลไม่ชื่อว่า เป็นผู้ตั้งอยู่ในธรรม เพราะเหตุพิจารณ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักการพิจารณาธรรมตามพระพุทธศาสนา โดยเน้นความสำคัญของการไม่ลงความเห็นอย่างเร่งรีบ และการรักษาธรรมชาติของผู้ดำเนินชีวิต อีกทั้งยังมีการชี้แจงถึงความเสื่อมและความเจริญของยศในสังคมตามกา

…ว่า เมื่อโคทั้งหลายข้ามฟากอยู่ ถ้าโคผู้นำฝูกไปตรง โคทั้งฝูงนั้นก็ไปตรงตามกัน เอวเมว มนุสฺเสสุ โย เจ ธมฺม จรติ อุช คจฺฉติ ปุงฺคโว เนตเต อุชิ คเต สติ โย โหติ เสฏฐสมุมโต ปเคว อิตรา ปชา ในหมู่มนุษย์ก็อย่างเดี…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของพระบรมโพธิสมภาคในการรวมใจคนต่างประเทศและส่งเสริมความมั่นคงของประเทศผ่านการประกอบอาชีพต่างๆ พร้อมทั้งเน้นถึงบทบาทของพระราชาในการปกครองที่ต้องอยู่ในหลักธรรม ทำให้สังคมมีควา

…่วไป สรรเสริญว่าเป็นทานที่ยอดเยี่ยมไม่มีทานอื่นจะเทียมทัดดังพระพุทธภาษิตตรัสไว้ในธรรมบทว่า สพฺพทานํ ธมฺมทานํ ชินาติ ธรรมทานย่อมชนะทานทั้งปวง ดังนี้ ทวยราษฎร์เหล่านั้นได้รับ ราชูปถัมภ์แล้ว ย่อมตั้งใจสวามิภ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเผยแผ่พระพุทธศาสนาโดยสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ พร้อมการสนับสนุน พระราชปรารภจากพระมหากษัตริย์ โดยมุ่งหวังให้ประชาชนเข้าถึงความรู้เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ใช้หลักพระไตรปิฎกเป็นแนวทางในการเข

…ำนึงถึงธรรมภาษิตว่า ทรงอุปถัมภ์ธรรมในระหว่างมิตรแลข้าราชการเมื่อ องค์ ธนญชีวิตญฺจาปิ สพพ์ อปเปว ชเห ธมฺมมนุสสรนโต ฯ ที่แปลว่า เมื่อระลึกถึงธรรม ถึงคราวเข้า ทรัพย์อวัยวะแม้ชีวิตก็ควรสละเสียทั้งนั้นเพื่อป้อ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการรักษาความสามัคคีระหว่างมิตรและข้าราชการ โดยการตักเตือนกันเมื่อมีการประพฤติผิด รวมถึงการนำเสนอความสำคัญของธรรมในหมู่สงฆ์และการคำนึงถึงความทุกข์ยากของประชาชน การปราบอธรร

…ู้มีพระภาคตรัสสรรเสริญไว้ในอาฬ วกสูตร โดยชื่อว่า ธิติ คือ ความหยุดใจไว้ได้ดังนี้ว่า ๑ ยสุเสเต จตุโร ธมฺมา สัจจ์ ทโม ธิติ จาโค สทฺธสฺส ฆรเมริโส ส เว เปาจ น โสจติ ฯ ความว่า ธรรม ๔ ประการ นี้ คือ ความสัตว์ ๑…

ในการศึกษาเกี่ยวกับขันติในปี พ.ศ. 2476 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้กล่าวถึงความสำคัญของขันติในการรักษาความสามัคคีในหมู่คฤหัสถ์ และการควบคุมอารมณ์เพื่อไม่ให้เกิดความขัดแย้ง โดยพระองค์ได้ยกตัวอย่างธรรม 4 ป

…ก่ผู้อื่น ทั้งสองฝ่าย นิจจ์ ขมติ ทุพฺพโล สงฺคาม เชติ ทุชฺชย์ อตฺตโต จ ปราส จ ชนา มญฺญญัติ พาโลติ เย ธมฺมสฺส อโกวิทา แต่พวกชนผู้เขลาในธรรม ย่อมสำคัญเห็นว่า เป็นคนอ่อนแอไป. ท้าวโกสีย์เทวราชตรัสสรรเสริญ ขันต…

บทความนี้นำเสนอเกี่ยวกับขันติซึ่งเป็นราชธรรมที่สำคัญสำหรับผู้ปกครอง โดยยกตัวอย่างคำสอนจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์และท่านโกสีราช โดยเน้นความสำคัญของการมีความอดทนในการบริหารจัดการที่สุภาพและไม่ใช้ความรุนแ

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ๓๔๘ องค์ ธนชีวิตญฺจาปิ สพพ์ อปเปว ชเห ธมฺมมนุสสรนฺโต เมื่อระลึกถึงธรรมถึงคราวเข้า ทรัพย์ อวัยวะ แม้ชีวิต ก็ควรสละเสียทั้งนั้น อธิบายว่า ทรัพย์…

ในบทความนี้มีการพูดถึงแนวคิดเกี่ยวกับการสละทรัพย์และอวัยวะเมื่อถึงเวลาที่จำเป็น โดยยกตัวอย่างถึงความสำคัญในการรักษาชีวิตและการปฏิบัติตนที่ถูกต้องตามหลักธรรม การเล่าเรื่องนี้เน้นถึงความสำคัญของการมีคุณ

…ทรงเปิดเผ็ด ความรู้สิ้นเชิง หาทรงอำพรางอย่างคนหวง วิทยาไม่ จึงได้รับสรรเสริญว่า อภิญฺญาย โข โส ภควา ธมฺม เทเสติ โน อนภิญฺญาย แปลว่า พระผู้มีพระภาคเจ้า นั้น ทรงแสดงธรรมเพื่อรู้ยิ่ง หาทรงแสดงธรรมเพื่อฉงนไม่…

บทนี้นำเสนอคุณสมบัติที่สำคัญของพระสาวกและการปฏิบัติธรรมของพระพุทธเจ้า โดยเน้นถึงการต้องมีความตรงไปตรงมาในการเผยแผ่ธรรมและการสอนพระสาวก รวมถึงการแสดงธรรมในสถานที่สำคัญต่าง ๆ จังหวัดพาราณสี อธิบายถึงการ

…ของผู้อื่นมาก หรือน้อย ด้วยประการทั้งปวงแล้ว อย่าเพิ่งลงอาชญา ข้อหนึ่งตรัสไว้ในธรรมบทว่า น เตน โหติ ธมฺมฏฺโฐ เยนตถ์ สหสา นเย เป็นต้น ความว่า บุคคลไม่ชื่อว่า เป็นผู้ตั้งอยู่ในธรรม เพราะเหตุพิจารณาอรรถคดีโด…

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาธรรมและอรรถคดีที่สมดุล ไม่ผลุนผลัน โดยยกตัวอย่างตรรกะอันสำคัญที่สอนไว้ในศาสนา และเสนอแนวทางการควบคุมความขัดแย้งในสังคมไทย โดยอรรถบทจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์และวินัยในสงฆ์ แสด

… แลขออันตรายทั้งมวลจงถึงความพินาศ ธมฺโม ธโช โย วัย ตสฺส สตฺถุ ทสฺเสสิ โลกสฺส วิสุทธิมคฺค์ นิยยานิโก ธมฺมธรสุส ธารี สาตาวโห สนฺติกโร สุจิณโณ สำแดงทางแห่งความบริสุทธิ์ แก่โลก เป็นคุณอันนำออกมาโอฆยุคเข็ญ คุ้…

บทความนี้พุทธโฆษาจารย์ได้กราบทูลถึงความสำคัญของพระพุทธเจ้าและพระธรรมซึ่งช่วยปกป้องผู้คนและนำความสุขและสงบมาสู่ชีวิตของพวกเขา พระธรรมเป็นเครื่องมือที่ช่วยทำลายโมหะและลดความเดือดร้อนในโลก เมื่อมีการปฏิบ

…บุญเจริญขึ้น ย่อมให้เกิดสุข ดังนี้ ประสงค์ กุศลฉันทะ ฉันทะในกุศล เช่นนี้ จัดเป็นข้างดี ฉันทะในคำว่า ธมฺมนิชฌานกฺขนฺติยา สติ ฉนฺโท ชายติ ความว่า เมื่อความทนต่อความเพ่งโดยธรรมปรากฏ ฉันทะ ย่อมเกิด ฉนฺทชาโต อ…

ในปีพ.ศ. ๒๔๘๗ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้เสนอแนวคิดสองประการเกี่ยวกับธรรมะ คือ กัตตุกัมยตา และฉันทะ ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับความพอใจและการทำความดี การมีฉันทะสามารถนำไปสู่การเจริญในบุญและความสุข หรือกล่าว

…ิหิที่แสดงมานี้ เป็นแต่ชั้นเดียว พหุพพิหิบางอย่าง มี สมาสอื่นเป็นท้อง อุ. อย่างนี้ " ธมฺโม เอว จกฺก ธมฺมจกุก จักรคือธรรม กัม, อว. ปวร์ ธมฺม จาก= ปวรธมฺมจกฺก ธรรมจักรบวร กัม, วิ. ปวตฺตติ ปวรธมมจักก ด ๒ เยน…

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาบาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาส และตัทธิต โดยกล่าวถึงการวิเคราะห์และแยกอนุบทของสมาสให้ชัดเจนขึ้น เช่น การอธิบายสมาสต่าง ๆ ที่มีความหมายเหมือนกันและการตีความต่าง ๆ ที่เกิดจากสมาส รวมถ

… ๘ หมู่ที่กล่าวแล้ว อย่างนี้ :- บอกปัจจุบันนกาล. ๑. วตฺตมานา ๑) ปัจจุบันแท้ แปลว่า "อยู่ อุ. ภิกฺขุ ธมฺม เทเสติ ภิกษุ แสดงอยู่ ซึ่งธรรม ด ๒ အာ 0 ๒) ใกล้อดีต แปลว่า 'ย่อม' ๒ อุ. กุโต นุ ตว์ อาคารสิ ? ท่าน …

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการจัดแบ่งกาลทั้งสาม ได้แก่ อดีต ปัจจุบัน และอนาคต โดยเฉพาะการแยกปัจจุบันออกเป็น ๓ ชนิด และอดีตออกเป็น ๓ ชนิด การอธิบายนี้มีความสำคัญในการศึกษาและเข้าใจถึงวิธีการใช้ในภาษาบาลี อี

…ได้ทำแล้ว ๒ ซึ่งกรรม มีอย่างนี้เป็นรูป ๒ o ด ๓. ภวิสฺสนฺติ บอกอนาคตกาลแห่งปัจจุบัน แปลว่า 'จัก' อุ, ธมฺม สุนิสสาม, ข้า ท. จักฟัง ซึ่งธรรม ๒ ๒ ๘. กาลาติปตฺติ บอกอนาคตกาลแห่งอดีต แปลว่า 'จัก - แล้ว ถ้ามี 'อ…

บทนี้อธิบายเกี่ยวกับการใช้บาลีไวยากรณ์ในส่วนของ วจีวิภาค โดยเฉพาะในเรื่องของอนาคตกาล และวิธีการบอกอนาคตกาลในปัจจุบันและอดีต โดยมีตัวอย่างการใช้คำในบาลี เช่น 'จัก' ในการบอกอนาคตกาล นอกจากนี้ยังพูดถึงกา