ธรรมชาติ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 248 / 26

…กขเวทนา ในกรณีเช่นนี้ ก็จะเห็น“ใจ” ทั้งดวงมีลักษณะขุ่นมัวไม่แจ่มใส ถ้าหากไม่รู้เท่าทันในสภาวะจริงตามธรรมชาติที่เป็นจริงของเวทนา ไม่รู้ข้อดี ข้อเสีย ของเวทนา และไม่รู้ทางออกจากเวทนาทั้งหลายเหล่านั้นแล้วปล่อยให…

บทความนี้พูดถึงการทำงานของมโนธาตุและอารมณ์ภายในจิตใจ โดยเฉพาะการรู้เท่าทันอารมณ์และการปล่อยวางจากความทุกข์และความสุขที่เกิดขึ้นจากการกระทบของสิ่งต่างๆ จากภายนอก ผู้เขียนชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเข้

ธรรมชาติทั้ง 4 อย่างนี้มีอุปมาดั่งข่ายของใยแมงมุม ซึ่งไม่ว่าจะมีอะไรมากระทบส่วนหนึ่ง ส่วนใดของข่ายนั้นให้กระ…

เนื้อหาพูดถึงธรรมชาติทั้ง 4 ที่สัมพันธ์กันเหมือนข่ายใยแมงมุม โดยเฉพาะการทำหน้าที่ของจิตซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของขันธ์ 5 ที่แสด…

…้อง ลมหายใจเข้าออก เป็นต้น ธาตุไฟคือความร้อน จากไออุ่นในร่างกาย เป็นต้น นาม คือ ส่วนของใจ ประกอบด้วยธรรมชาติ 4 อย่าง ซึ่งต่างก็ทำหน้าที่ต่าง ๆ กัน ดังนี้ 1. ธรรมชาติที่ทำหน้าที่เสวยอารมณ์ เรียกว่า เวทนา 2. ธร…

…์เป็นเพียงผลผลิตของการรับรู้เท่านั้น ขันธ์ 5 ประกอบด้วย รูป (ร่างกาย) และนาม (ใจ) ซึ่งแบ่งออกเป็น 4 ธรรมชาติ ได้แก่ เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ที่ทำหน้าที่เชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิด ผลงานของพระมงคลเทพมุนี (หล…

ป่วยเป็นโรคต่าง ๆ โดยไม่ทราบหรือไม่มีสาเหตุ (เป็นทางกายสังขาร) หรือ ขุ่นมัวกราดเกรี้ยว ด่าว่าไปทั่ว โดยไม่มีเหตุอันควร (เป็นทางวจีสังขาร) หรือแสดงผลทางจิต เช่น อาการฟุ้งซ่าน หดหู่ใจ ใจเหี่ยวแห้งอยู่ลึ

…ห้เห็นถึงความทุกข์และสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตมนุษย์ รวมถึงวิธีการแสดงต่างๆ ที่มีประโยชน์ต่อการเข้าใจในธรรมชาติของการเกิดและดับ.

…สื่อกับสิ่งต่าง ๆ ซึ่งมี ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทั้ง 6 หรือเรียกว่า อายตนะภายใน อันเกิดร่วมมาด้วยโดยธรรมชาติ มีการเริ่มทำหน้าที่ของตน ของตน พระพุทธองค์จึงตรัสว่า นามรูปเป็นปัจจัยให้เกิดหรือมีสฬายตนะ หรือ ก็คื…

…ะทบต่ออารมณ์และความทุกข์ที่เกิดจากความต้องการต่างๆ อันมีต้นกำเนิดมาจากเวทนา เป็นกระบวนการที่ล้วนเป็นธรรมชาติ ผู้เขียนตั้งคำถามเกี่ยวกับความจริงของความรู้สึกที่ต่อเนื่องในจิต ซึ่งส่งผลให้เกิดทุกข์หรือความไม่พอ…

…10.2 ความสำคัญของปฏิจจสมุปบาท ปฏิจจสมุปบาทเป็นหลักธรรมสำคัญที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงเกี่ยวกับ กฎธรรมชาติหรือหลักความจริงที่มีอยู่ตามกฎธรรมชาติ ที่ไม่มีใครสร้างหรือดลบันดาลขึ้น หากแต่มีอยู่ตามธรรมชาติอย่าง…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของปฏิจจสมุปบาท ซึ่งเป็นหลักธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แสดงถึงกฎธรรมชาติที่มีอยู่ตามธรรมชาติอย่างแท้จริง การเข้าใจปฏิจจสมุปบาทช่วยให้บุคคลเข้าถึงความหลุดพ้นจากทุกข์ โดยในมห…

จากนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสถึงผลที่เกิดจากการที่ธรรมทั้งหลายได้อาศัยกันเกิดขึ้น “โสกปริเทวทุกขโทมนัสและอุปายาส ความเกิดขึ้นแห่งกองทุกข์ทั้งมวลนี้ ย่อมมีด้วย” ในปัจจยสูตร พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตร

…ตุผล ในการศึกษาธรรมนี้มีการอ้างอิงจากทั้งกัจจานโคตตสูตรและพุทธดำรัส เพื่อให้เกิดความเข้าใจในชีวิตและธรรมชาติของทุกข์

บทที่ 10 ปฏิจจสมุปบาท นักศึกษาได้ศึกษาวิปัสสนาภูมิมา 5 อย่างแล้ว ในบทเรียนนี้นักศึกษาจะได้เรียนรู้ วิปัสสนาภูมิประการสุดท้าย ซึ่งมีความเชื่อมโยงเกี่ยวพันกับวิปัสสนาภูมิประการอื่น ๆ อยู่ด้วย และเป็นหลั

…ี้สำรวจหลักธรรมปฏิจจสมุปบาท ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของวิปัสสนาภูมิ โดยอธิบายเกี่ยวกับการเกิดขึ้นร่วมกันของธรรมชาติทั้ง 12 ประการที่สัมพันธ์กัน โดยเน้นถึงการที่อวิชชาเป็นปัจจัยเริ่มต้นของกระบวนการดังกล่าว รวมถึงการท…

เหตุผลสำคัญในการแทงตลอดอริยสัจ 4 คือ การละตัณหาได้ การที่จะละตัณหาได้ต้อง อาศัยการเดินตามมรรคมีองค์ 8 เมื่อมรรคมีองค์ 8 บริบูรณ์ เป็นมรรคสมังคี คือ การรวมตัว กันอย่างสมส่วน ทำหน้าที่ทำลายตัณหา อุปาทาน

…กำจัดความทุกข์ในสังสารวัฏ อริยสัจ 4 เป็นความจริงที่ยืนยาวตลอดประวัติศาสตร์มนุษย์และสำคัญต่อการเข้าใจธรรมชาติของทุกข์และการหลุดพ้น.

…นงตน อุทธัจจะ ความฟุ้งซ่าน และอวิชชา ความไม่รู้ตามจริง นิพพาน หรือความดับทุกข์นั้นเป็นความต้องการโดยธรรมชาติของมนุษย์ ใครบ้าง ไม่ต้องการดับทุกข์ เมื่อความทุกข์เกิดขึ้น คนเราก็ทุรนทุราย ถ้าดำเนินการให้ถูกวิธีก…

นิพพานแบ่งออกเป็น 2 นัย คือ สอุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับกิเลสแต่เบญจขันธ์ยังคงอยู่ เช่น พระอรหันต์ที่ยังมีชีวิต และอนุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับทั้งกิเลสและเบญจขันธ์ เช่น พระอรหันต์ที่สิ้นชีวิตแล้ว สอุปาทิเสสนิพ

11. ยัมปิจฉัง น ลภติทุกข์ คือ ความปรารถนาสิ่งใดแล้ว ไม่ได้สิ่งนั้นสมปรารถนา ความทุกข์นี้แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ทุกข์ประกอบในกาย ได้แก่ การที่บุคคลซึ่งประกอบอาชีพ ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นกสิกรรม หรือ พาณิชยก

…์ ขันธ์ 5 เป็นภาระหนักที่ต้องดูแลและรักษา ในขณะที่กิเลสนำไปสู่ความร้อนรุ่มและทุกข์ทรมาน ความเข้าใจในธรรมชาติของทุกข์นี้สำคัญต่อการปฏิบัติวิปัสสนาเพื่อให้เห็นถึงความเป็นจริงของการมีชีวิตและความทุกข์.

ในธัมมจักกัปปวัตนสูตร พระพุทธองค์ทรงแสดงความทุกข์ไว้ 11 หัวข้อ คือ 1. ชาติทุกข์ คือ ความเกิดเป็นทุกข์ เหตุที่ว่าความเกิดเป็นทุกข์นั้น เราพอมองเห็นได้ ด้วยการพิจารณาว่าสำหรับสัตว์ผู้เกิดในครรภ์ (ชลาพุช

…กับความตายและการละทิ้งร่างกายเมื่อถึงวาระสุดท้าย แนวทางการแสดงความทุกข์นี้ช่วยให้ผู้ปฏิบัติเข้าใจถึงธรรมชาติของชีวิต และวิธีการเข้าถึงการพ้นทุกข์ผ่านการปฏิบัติธรรม และการเข้าถึงอริยสัจ 4 ซึ่งเป็นหลักสำคัญในพร…

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ทุกขินทรีย์เป็นไฉน ความทุกข์ทางกาย ความไม่สำราญทางกาย เวทนาอันเป็นทุกข์ไม่สำราญ เกิดแต่กายสัมผัสนี้ เรียกว่า ทุกอินทรีย์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็โสมนัสสินทรีย์เป็นไฉน ความสุขทางใจ

…ัสสะเป็นที่ตั้ง ในที่สุดเราจะเห็นถึงธรรมทั้งหลายที่เกิดขึ้นและดับไปตามเหตุปัจจัยที่อาศัยกันอย่างเป็นธรรมชาติ

10. สจจาภิสมย ได้ตรัสรู้อริยสัจ 4 11. • ปติฏฺฐาปน ยังใจให้เข้าถึงพระนิพพาน 19. ปัญญินทรีย์ มีหน้าที่คือ กิริยาที่รู้ชัด ความวิจัย ความเลือกสรร ฯลฯ ความไม่หลง ความวิจัยธรรม สัมมาทิฏฐิ ได้แก่ ปัญญาเจตสิ

…นื้อหาเกี่ยวกับสัมมาทิฏฐิ 6 ประการในพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นหลักการสำคัญในการช่วยให้ปัญญาและการเข้าใจในธรรมชาติของการกระทำและผลรวมทั้งทำให้สามารถเข้าถึงความธรรมรู้แจ้งในพระนิพพาน โดยแต่ละประเภทมีรายละเอียดและวิธ…

1. อาตาปี มีความเพียรเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐานจนสามารถเผากิเลสให้ร้อนและ ให้ไหม้ได้ คือ ให้หมดสิ้นไปจากขันธสันดาน 2. สัมปชาโน มีสัมปชัญญะ คือ กำหนดรู้รูปนามอยู่ทุก ๆ ขณะ 3. สติมา มีสติระลึกอยู่กับกาย เวท

…สงบ ผลของการฝึกสมาธิที่ถูกต้องนำไปสู่มรรคญาณ ทำให้บุคคลสามารถเข้าถึงความรู้แจ้งอย่างแท้จริงเกี่ยวกับธรรมชาติของจิตและสรรพสิ่ง รวมถึงการสร้างจิตที่มั่นคงและไม่หวั่นไหว ซึ่งส่งผลอย่างมากต่อการพัฒนาทางจิตวิญญาณ

… ธรรม ที่เป็นเจ้าของในการทำหน้าที่อย่างหนึ่ง เช่น ตาเป็นใหญ่ในการเห็น หูเป็นใหญ่ในการฟัง เป็นต้น คือธรรมชาติที่เป็นใหญ่ในหน้าที่ของตนๆ สิ่งอื่นๆ จะทำหน้าที่แทนไม่ได้ หรืออาจกล่าว ได้ว่าอินทรีย์เป็นชื่อของความ…

ในบทนี้ได้ศึกษาอินทรีย์ 22 ซึ่งหมายถึงธรรมชาติที่เป็นใหญ่ในแต่ละหน้าที่ที่แตกต่างกัน เช่น ตาเป็นใหญ่ในการเห็น, หูในการฟัง, และอื่นๆ โดยอินทรีย์ทั้…

… คือ ดวงบุญและดวงบาป มีลักษณะรู้รูปารมณ์ คือ รู้สีเท่านั้น มีสภาพน้อมไปหารูปารมณ์ รู้สีแล้วดับไป ตามธรรมชาติ เมื่อมีแสงสว่างไปกระทบสี สีก็สะท้อนไปกระทบประสาทตา เมื่อมีมนสิการ คือ เอาใจใส่ จักขุวิญญาณก็จะเห็นร…

มโนธาตุเป็นนามธรรมที่น้อมไปหาอารมณ์ทั้ง 5 รับและพิจารณาอารมณ์ทางทวารทั้งห้า โดยมีองค์ธรรมประกอบด้วย อเหตุกจิต 3 ดวงและ ปัญจทวาราวัชชนจิต 1 ดวง ซึ่งแต่ละดวงมีหน้าที่พิจารณาอารมณ์ของรูป เสียง กลิ่น รส แ

…ส่ใจอุปาทานก็เกิดไม่ได้ 3. ฆานธาตุ เป็นรูปธรรม มีหน้าที่รับกลิ่น องค์ธรรมได้แก่ ฆานปสาท ประสาทจมูกมีธรรมชาติใส สำหรับรับกลิ่นมีสัณฐานคล้ายกีบเท้าแพะเรียงกันอยู่ในรูจมูกทำหน้าที่รับให้ฆานวิญญาณ รู้กลิ่น ได้ ฆา…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับองค์ธาตุทั้งห้าของประสาทสัมผัส ได้แก่ จักขุธาตุ (ตา), โสตธาตุ (หู), ฆานธาตุ (จมูก), ชิวหาธาตุ (ลิ้น), และกายธาตุ (กาย) ซึ่งแต่ละองค์ธาตุมีลักษณะแตกสลายอยู่เสมอและทำหน้าที่ในการ

5. โผฏฐัพพธาตุ เป็นรูปธรรม มีหน้าที่กระทบสัมผัสกาย องค์ธรรมได้แก่ ปฐวี เตโช วาโย อาโป หมายถึง สภาวะของดิน ไฟ ลม สภาวะของดินได้แก่ แข็งกับอ่อน สภาวะของไฟได้แก่ ร้อนกับเย็น สภาวะของลมได้แก่ หย่อนกับตึง

…างๆ ของธาตุ เช่น ปฐวี เตโช วาโย และความสำคัญของธัมมธาตุในการคิดและรู้ อธิบายถึงการเกิดและดับซึ่งเป็นธรรมชาติของธาตุ พร้อมทั้งการเกิดกิเลสจากการไม่เข้าใจสภาวะ นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงจักขุธาตุซึ่งเป็นธาตุแรกที่…

…ณะเหมือน น้ำมันระเหย ล่องลอยไปตามสายลมมาปะทะจมูกเข้าแล้วทำให้เกิดฆานวิญญาณรู้กลิ่นขึ้นได้ คันธธาตุมีธรรมชาติแตกดับเป็นธรรมดาโดยผ่านมากับสายลมกระทบกับจมูกแล้วก็ผ่านไปเช่นนี้ อยู่เนือง ๆ 4. รสธาตุ เป็นรูปธรรม ม…

บทความนี้กล่าวถึงสัททธาตุ คันธธาตุ และรสธาตุซึ่งเป็นรูปธรรมในการกระทบโสตธาตุ จมูก และลิ้นตามลำดับ โดยมีความสำคัญต่อการรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ สัททธาตุเป็นคลื่นที่กระทบโสตธาตุทำให้เกิดการรับรู้เสีย