บัญญัติ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 5 / 10

…ซึ่งมี ๓ กาล และแห่งธรรม ๑๕ อย่างนอกนี้ ซึ่งมีกาลเป็นปัจจุบัน กับที่พ้นจากกาล ด้วยอำนาจแห่งนิพพานและบัญญัติ ทั้งที่เป็นภายใน ด้วยอำนาจปสาท รูปมีจักษุเป็นต้นและธรรมมีราคะและศรัทธาเป็นต้น ทั้งที่เป็นภายนอก จาก…

…จจุบัน และอนาคต รวมถึงการแสดงถึงปัจจัยที่สำคัญต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับกรรมและธรรม นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงบัญญัติและการแยกแยะนามและรูป รวมถึงการเข้าใจอรรถคำและความหมายที่สำคัญในการศึกษาอภิธรรม ท่านอาจารย์ยังได้ยกต…

…มัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 389 ด้วยคำอันเป็นกัมมสาธนะนี้ ท่านอาจารย์กล่าวอรรถบัญญัติ กล่าวคือ อุปาทาบัญญัติ อันเป็นสมมติสัจจะ ซึ่งต่างโดยเป็นความประชุมและ ความสืบต่อเป็นต้น แห่งธรรมทั้…

ในเนื้อหาท่านอาจารย์ได้กล่าวถึงความสำคัญของอรรถบัญญัติและสมมติสัจจะในทางอภิธรรม โดยนำเสนอความรู้เกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงและความสืบต่อของธรรม ด้วยการใช้ตัว…

…สังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 390 เวียนขวารอบเขาสิเนรุ ฯ บทว่า ทิศากาลาฬิกา ความว่า บัญญัติ ทิศมีทิศตะวันออกเป็นต้น ชื่อว่าที่สาบัญญัติ, บัญญัติเวลามีเวลาเช้า เป็นต้น ชื่อว่ากาลบัญญัติ, และบั…

เนื้อหาพูดถึงการบัญญัติทางพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับทิศต่างๆ และกาลเวลาที่สัมพันธ์กับสิ่งต่างๆ เช่น เดือนและฤดู โดยมีการอธิบายคว…

…ี่ 392 ของที่มีกับของที่มีอยู่ด้วยกัน) เพราะจักขุประสาท และจักขุวิญญาณ อาศัยจักษุประสาทนั้นมีอยู่ ฯ บัญญัติว่าพระโอรสของพระราชา ชื่อว่า อวิชชามาเนนาวิชชมานบัญญัติ (บัญญัติของที่ไม่มีกับของที่ไม่มีด้วยกัน) เพ…

…โดยเน้นถึงความสำคัญของจักษุประสาทและจักขุวิญญาณ รวมถึงการแสดงอาการแห่งวิญญาณผ่านความหมายของคำ และการบัญญัติภาษาที่สอดคล้องกับสภาพความเป็นจริง โดยมีนิยามและความเข้าใจจากบัณฑิตเกี่ยวกับอารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น…

…๒๒ มีปฐวีกสิณเป็นต้น ด้วยประการดังที่กล่าวมานี้ ฯ 0 ก็ในกรรมบานที่เหลือ (๑๘) อัปปมัญญา ๔ ย่อมเป็นไป บัญญัติว่าสัตว์ฯ ก็บรรดากสิณซึ่งเว้นอากาสกสิณเสีย กสิณอย่างใด อย่างหนึ่ง เมื่อพระโยคาวจรพิจารณาเพิกถอนเสียแ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการฝึกปฐมฌานและการพัฒนาจิตผ่านอรูปฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยสามารถเข้าใจการตั้งมั่น การวิเคราะห์ และการทำบริกรรมที่นำไปสู่อรูปฌานที่แตกต่างกัน โดยมีการพิจารณาเชิงลึกเพื่อเข้าถึงองค

… ขวบหลัง ตั้งแต่กันยายน ศก ๑๒๐ ถึง สิงหาคม ศก ๑๒๑ โดยเอกเทศเท่านั้น ฝ่ายพระพุทธจักร ได้ทรงตั้งพระราชบัญญัติปกครองคณะสงฆ์เพื่อวางแบบลงให้เป็น หลักฐาน พระราชทานอำนาจแก่เจ้าอาวาส ตลอดขึ้นไปถึงเจ้าคณะใหญ่ เพื่อเ…

…หตุการณ์จลาจลในมณฑลอีสานและพายัพ ที่พระองค์ได้ระงับไว้ได้อย่างทันท่วงที. นอกจากนี้ยังมีการตั้งพระราชบัญญัติปกครองคณะสงฆ์เพื่อเป็นหลักประกันในด้านพระศาสนาให้สามารถดำรงอยู่ได้อย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย ซึ่งจะช่…

(สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๔๐ บัญญัติไว้แล้วอย่างไร และให้พวกวัชซีเคารพนับถือท่านที่เป็นผู้ใหญ่กว่า อย่าฉุดคร่าภรรยาและ กุมารีในตระกูลของ…

บทความนี้นำเสนอคำสอนของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส เกี่ยวกับการเคารพผู้อาวุโสและความสามัคคีในชุมชน โดยยกตัวอย่างจากพุทธภาษิตและอปริหานิยธรรมสูตร เพื่อแสดงให้เห็นว่าความรักและการช่วยเหลือก

…ยความเปลี่ยนแปลงอันเป็นไปตาม กาลฉะนี้ จึงได้ทรงเลิกถอนแก้ไขพระราชกำหนดขนบธรรมเนียมของเก่าที่ล่วงกาล บัญญัติเพิ่มเติมของใหม่ที่ถึงคราวขึ้นในสมแก่เวลา และทรง และทรงจัดการป้องกันรักษาทำนุบำรุงพระ ราชอาณาจักรให้…

บทความนี้เสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงตามกาลในสังคม และการรู้จักประยุกต์ใช้เวลาของบุคคลที่มีความสามารถ ซึ่งพระมหาสมณเจ้าได้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการปรับตัวในสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง และพระร

…ราะพระผู้มีพระภาคเจ้า ต พระองค์นี้ เพื่อแสดงธรรมโดยพิสดารแก่สาวกทั้งหลายสุตตะ เคยยะ เป็นต้นมี มากทรงบัญญัติสกขาบทแก่สาวกทั้งหลายทรงแสดงปาฏิโมกข์ โดยอันตรธานแห่งพระพุทธเจ้า เหล่านั้นโดยอันตรธานแห่งสาวกพุทธานุ…

บทความนี้ได้กล่าวถึงความสำคัญของสิกขาบทในพระพุทธศาสนา ซึ่งพระพุทธเจ้าทรงบัญญัติสิกขาบทเพื่อรักษาเอกลักษณ์และความเป็นระเบียบของสงฆ์ โดยมีการแสดงปาฏิโมกข์ให้กับสาวกและการบัญญัติศีลส…

…นผู้เป็นมหาบุรุษลง มาถึงสามัญชน, ด้วยพระพุทธอัธยาศัยประกอบด้วยพระคุณสมบัตินี้ พระองค์ทรงตั้งพระพุทธ บัญญัติสกัดกั้นความประพฤติผิดของภิกษุสงฆ์ วางโทษปรับอาบัติผู้ละเมิด แลประทานพระพุทธา นุญาตให้สงฆ์ทำกรรมลงโท…

ในปี พ.ศ. 2471, สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้เลือกธรรมมารับพระราชทานถวายวิสัชนา 4 ประการ โดยอัตถกามตา สอนให้ผู้อื่นสนใจประโยชน์แก่สังคม และมีแนวทางในการประพฤติปฏิบัติที่เหมาะสม สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าตรั

…อำนาจ เมื่อถึงเวลา สมควร ทรงพระอนุญาติให้สงฆ์เป็นใหญ่ในอันอำนวยการพระศาสนา ในส่วนพระวินัยทรงตั้งพระ บัญญัติขึ้นตามอำนาจแห่งเหตุแล้ว ทรงแก้ไขดัดแปลงเข้าหาความดี โดยสมควรแก่กาลเทศะ ลางสิกขาบทต้องมีอนุบัญญัติถึ…

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) ได้กล่าวถึงการประหยัดทรัพย์เป็นสิ่งสำคัญต่อประเทศและบุคคล การกระทำตามอำนาจแห่งเหตุสามารถนำไปสู่ความเจริญรุ่งเรือง สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงแสดงให้เห็นความ

…ญาแก่ผู้นั้น เช่นเดียวกับหนายอกเอาหนามบ่ง การลงอาชญานั้น ไม่ใช่ธรรมแท้ ก็จริงแต่ทำตามหลักแห่งนิติที่บัญญัติล่วงหน้าไว้ เพื่อกำจัดธรรม นับว่ายุติธรรม คือธรรมโดย บัญญัติ เป็นรัฏฐาภิบาลโนบายประการหนึ่ง เป็นกรณี…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิรูปการปกครองที่เน้นการปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่อให้สังคมอยู่เย็นเป็นสุข ผู้ปกครองควรยึดมั่นในธรรมเพื่อกำจัดอธรรมและส่งเสริมความเป็นธรรมในสังคม โดยอ้างอิงถึงคำสอนของพระพุทธเจ้าและการ

…หวาน ควรดื่มไว้ในใจทำความเป็นที่รักให้เกิด ๑ สังคหวัตถุนี้ เป็นอุบายวิธีให้เกิดรัฐสมบัติ ซึ่งได้นาม บัญญัติว่า นิรคคล สถานที่ราบคาบปราศจากโจรภัย จนถึงมีทวารเรือนไม่ต้องลงกลอนเป็นคำรบ ๕. กสิกรรมการทำนาเป็นกำล…

เนื้อหานี้กล่าวถึงบทบาทของพระเจ้าแผ่นดินในการดูแลประชาชน และการพัฒนาประเทศ โดยเฉพาะการบำรุงกสิกรรมและพาณิชกรรม รวมถึงการสื่อสารด้วยพระวาจาอ่อนหวานที่จะสร้างความสัมพันธ์ที่ดีให้เกิดขึ้นในสังคม พระเจ้าแ

…างสูง ชื่ออภิสมาจาร อภิ สมาจารนั่นแล เรียกว่าอภิสมาจาร ชื่ออภิสมาจาริกะ อีกอย่างหนึ่ง สิกขาบทที่ทรง บัญญัติปรารภอภิสมาจาร ชื่ออภิสมาจาริก คำว่าอภิสมาจารึกนี้ เป็นคำเรียกศีลที่นอกไปจากอาชีวัฏฐมกศีล ศีลชื่อว่า…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการสำรวจศีลในแง่มุมต่างๆ โดยเน้นที่จาริตศีลและวาริตศีล ซึ่งเป็นเครื่องมือในการรักษาหมายและเป็นข้อปฏิบัติที่สำคัญในทางพระพุทธศาสนา ศีลแบ่งเป็น ๒ ประเภท คือ จาริตศีลที่สำเร็จด้วยศรัทธา

…ม วิธียังหวนควัน" ดังนี้เป็นต้นด้วย ทพฺพิ- มิจฉาชีวะที่เป็นไปด้วยอำนาจแห่งการละเมิดสิกขาบท ๖ ที่ทรง บัญญัติเพราะอาชีพเป็นเหตุเหล่านี้ก็ดี ด้วยอำนาจแห่งบาปธรรมทั้ง หลายมีอาทิอย่างนี้ คือการลวง การป้อยอ การขู่…

ในส่วนนี้ของวิสุทธิมรรค กล่าวถึงมิจฉาชีพที่ใช้ติรัจฉานวิชาเช่น การทำนายต่าง ๆ รวมถึงการลวง การขู่เข็ญ และการแสวงหาลาภจากการกระทำผิดศีล การเว้นจากมิจฉาชีพเรียกว่า อาชีวปาริสุทธิศีล อาชีวะหมายถึงสิ่งที่

…นกับที่อาศัย ( ของมัน คือนึกเสียว่า สีนั้นเป็นอันเดียวกันกับน้ำซึ่งเป็นที่อาศัยของมัน) ตั้งจิตไว้ใน บัญญัติธรรม ( คือโลกโวหาร )ตามที่เป็นคำใช้กันมาก ภาวนาไปว่า อาโป อาโป โดยที่เป็นนามเด่นในบรรดานามของน้ำทั้ง…

ในบทนี้กล่าวถึงการปฏิบัติต่ออาโปกสิณ โดยให้หลีกเลี่ยงการใช้น้ำที่มีสีและใช้ผ้าสะอาดในการนำเสนอน้ำเพื่อให้เกิดวิธีการภาวนาที่ถูกต้อง ซึ่งจะนำไปสู่การเข้าถึงญาณต่างๆ เช่น อุปจารฌาน, จตุกฌาน และปัญจกฌาน

… พร้อมกับความได้พระสัพพัญญุตญาณ ณ โคนโพธิ พฤกษ์แห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งหลาย พระนามนั่นเป็นสัจฉิกา บัญญัติ (ตั้งโดยที่รู้แจ้งธรรม ) พระนามนี้คืออะไร พระนามนี้ คือ ภควา " ดังนี้ ก็แลพระนามนั้นมีคุณอันใดเป็นน…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงประเภทของชื่อที่ใช้ในพุทธศาสนา ได้แก่ อาวัตถิกนาม คือลักษณะของการตั้งชื่อที่เกี่ยวข้องกับสิ่งที่มีอยู่จริง, ลิงคิกนาม ที่แสดงถึงลักษณะหรือความสามารถเฉพาะ และ เนมิตติกนาม ซึ่งมักถูก

…กเทวราชทรงกล่าว ( ในมหาโควินทสูตร ) ว่า " ก็แลปฏิปทาอันให้ ถึงพระนิพพาน พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นได้ทรงบัญญัติไว้ดีแล้วแก่สาวก ทั้งหลาย พระนิพพานและปฏิปทาย่อมเข้ากันได้ อุปมาเหมือนน้ำใน แม่น้ำคงคา ย่อมเข้ากันย่…

เนื้อหาแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่างธรรมที่เป็นอันตรายิกธรรมและนิยยานิกธรรม รวมถึงความสำคัญของปริยัติธรรมและโลกุตตรธรรมที่สอดคล้องกับการปฏิบัติที่นำไปสู่พระนิพพาน พระผู้มีพระภาคเจ้าได้สอนให้สาวกยึด

…อว่าไม่เกิด เพราะจิตไม่เกิด ชื่อว่าเป็นอยู่ เพราะจิตเกิดขึ้น จำเพาะหน้า ชื่อว่าตายเพราะจิตดับ (นี้) บัญญัติ ทางปรมัตถ์ พระโยคาวจร พึงระลึกถึงความตาย โดยชีวิตมีขณะสั้น โดยนัยดัง กล่าวมาฉะนี้ [มรณสติฌาน] ៨ เมื…

เนื้อหาพูดถึงการระลึกถึงความตายและการฝึกฌานในชีวิตประจำวัน อธิบายลักษณะของจิตที่เกิดขึ้นและดับไป การพิจารณาอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความตายจะช่วยให้จิตตั้งมั่นและลดนิวรณ์ได้ ฌานที่เกิดขึ้นในกระบวนการนี้จะ

…กาย เรียกอัตภาพ อีกนัยหนึ่ง อัตภาพ ก็คือขันธ์ ๕ นั่นเอง คำว่าอัตภาพนี้ ก็เป็นแต่คำที่หมายเอาขันธ์ ๕ บัญญัติขึ้นโดยสภาวะ สัตว์ทั้งหลายนับเนื่องอยู่ในอัตภาพนั้น เหตุนั้นจึงชื่อ อตฺตภาวปริยา ปนฺน คำ ปริยาปนฺน -…

ในเนื้อหานี้ได้มีการวิเคราะห์คำว่าอัตภาพซึ่งหมายถึงขันธ์ ๕ และการทำความเข้าใจสัตว์ทั้งหลายในแง่มุมต่าง ๆ คำเหล่านี้ช่วยชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของคำในปรัชญาและการปฏิบัติในแนวทางแห่งการทำจิตให้บริสุทธ