หน้าหนังสือทั้งหมด

พระอรหันต์และการหักกำจักร
44
พระอรหันต์และการหักกำจักร
(คือ วาสนา) เพราะเหตุนี้จึงทรงปรากฏพระนามว่า “พระอรหันต์” นัยที่ 2 ทรงหักกำจักร “กำจักร” หมายถึงกิเลสทั้งปวง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรง หักกิเลสเหล่านั้นด้วยศาสตรา คือปัญญา เพราะเหตุนี้จึงทรงปรากฏพระนามว่
บทความนี้กล่าวถึงการตีความคำว่า "พระอรหันต์" และนัยความต่างๆ ของการหักกำจักรในแง่ของกิเลสและสังสาร โดยแบ่งออกเป็นหลายนัย เช่น นัยเกี่ยวกับกิเลส ความเพียร และอวิชชา พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงหักกิเลสด้วยปั
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับการบรรลุธรรมกาย
49
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับการบรรลุธรรมกาย
ทรงบรรลุธรรมกาย ทรงหยั่งรู้ด้วยญาณของธรรมกาย ซึ่งจัดเป็นโลกุตตระ และทรงได้บรรลุ พระสัมมาสัมโพธิญาณ เป็นองค์อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ยิ่งกว่านั้น พระองค์ทรงทราบว่า สิ่งใดเป็นประโยชน์ สิ่งใดไร้ประโยชน์ต่อ
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบรรลุธรรมกายและทรงชื่อว่า 'สุคโต' เพราะพระองค์เสด็จไปดีตามทางอริยมรรค ปฏิบัติแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์แก่สรรพสัตว์ และถ่ายทอดคุณธรรมให้แก่เหล่าสาวก พระองค์ทรงดำเนินตามวิชชาและจรณะอย
มรณานุสติที่เกี่ยวเนื่องด้วยปัญญา
77
มรณานุสติที่เกี่ยวเนื่องด้วยปัญญา
4. มรณานุสติที่เกี่ยวเนื่องด้วยปัญญา เช่น เมื่อระลึกถึงความตายแล้วเห็นว่าเป็น ธรรมชาติของชีวิต เกิดความเบื่อหน่ายในการเวียนว่ายตายเกิด มรณานุสติที่ควรปฏิบัติ คือ มรณานุสติที่เกี่ยวเนื่องด้วยปัญญาเท่าน
เนื้อหาเกี่ยวกับมรณานุสติที่เกี่ยวข้องกับปัญญา โดยอธิบายถึงความสำคัญของการตระหนักถึงความตายและวิธีการเจริญมรณานุสติ ไม่ว่าจะเป็นการพิจารณาว่าความตายเป็นธรรมชาติที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ รวมถึงการระลึกถึงควา
กายคตาสติ: ความสำคัญในพระพุทธศาสนา
94
กายคตาสติ: ความสำคัญในพระพุทธศาสนา
บทที่ 4 กายคตาสติ 4.1 ความเป็นมาของกายคตาสติ ในคัมภีร์วิสุทธิมรรคท่านกล่าวไว้ว่า “การเจริญกายคตาสตินี้จะมีได้ในพระพุทธศาสนา เท่านั้น นอกจากพระพุทธศาสนาแล้ว จะมีไม่ได้เลย” แม้ว่าพวกเดียรถีย์ที่ตั้งตัวเ
กายคตาสติเป็นการปฏิบัติที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ซึ่งช่วยในการสร้างสติและสัมปชัญญะเพื่อความสุขในปัจจุบันและการเข้าถึงญาณทัสสนะ ปฏิบัติเพื่อทำให้จิตสงบ และช่วยในการละอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว โดยให้ผู้ปฏิบ
ความสำคัญของกายคตาสติ
95
ความสำคัญของกายคตาสติ
อกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด ย่อมไม่เกิดขึ้นได้เลยและอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้วย่อมละเสียได้ ฯลฯ” 1 ร่างกายนี้ถือเป็นสิ่งสำคัญที่คอยช่วยเหลือหรือทำให้จิตสามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ แต่หากบุคคลไม่เข้าใจกายนี้อย่
ในธรรมะกล่าวถึงว่าอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดนั้นไม่สามารถเกิดขึ้นได้ และการเปิดเผยความจริงเกี่ยวกับร่างกายมีความสำคัญต่อการปฏิบัติเพื่อให้จิตเป็นอิสระจากการยึดมั่นในร่างกาย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงเสนอแนวทา
การเจริญภาวนาในป่า
138
การเจริญภาวนาในป่า
ต้องเข้าไปอยู่ป่า และมีอิริยาบถดังที่กล่าวไว้นั้นดังนี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแนะนำให้เลือกเสนาะสนะที่เป็น ป่า โคนไม้ หรือเรือนว่าง ว่าเหมาะต่อการเจริญภาวนา เพราะสถานที่เหล่านั้นเป็นที่สงัด ปราศจากสิ่
บทความนี้กล่าวถึงแนวทางการเลือกสถานที่เพื่อการเจริญอานาปานสติ โดยเสนอให้เลือกเสนาะสนะที่เป็นป่า โคนไม้ หรือเรือนว่าง ซึ่งเป็นที่สงัด ปราศจากสิ่งรบกวน ทำให้การฝึกสมาธิง่ายขึ้น เหตุผลที่แนะนำมี 3 ประการ
การพิจารณาสภาพแวดล้อมและซากศพในอสุภกัมมัฏฐาน
17
การพิจารณาสภาพแวดล้อมและซากศพในอสุภกัมมัฏฐาน
2. สังเกตดูสภาพแวดล้อมโดยรวม ร่าง เมื่อเข้าไปถึงยังสุสานแล้ว ควรพิจารณากำหนดทางที่มา ที่ไป สังเกตดูทิศต่าง ๆ และสังเกตดูสภาพแวดล้อมโดยรวม ว่าในที่แห่งนั้นมีอะไรบ้าง ต้นไม้อยู่ตรงนี้ มีลักษณะสูง ต่ำ เล
เมื่อเข้าถึงสุสาน ควรสังเกตสภาพแวดล้อมโดยรวมเพื่อเตรียมตัวสำหรับการปฏิบัติอสุภกัมมัฏฐาน เพื่อหลีกเลี่ยงความกลัวจากการเห็นเงาหรือสิ่งผิดปกติ การพิจารณาซากศพต้องมีระเบียบเพื่อไม่ให้เกิดความกลัวโดยการเลื
การสังเกตสรีระและการบรรลุธรรม
25
การสังเกตสรีระและการบรรลุธรรม
พระเถระรับคำแล้วได้ไปพิจารณาซากศพโดยให้เลิกผ้าห่มออกแล้วพิจารณาตั้งแต่ฝ่าเท้า ถึงปลายผมแล้ว พูดว่า “รูปนี้ประณีตยิ่งนัก มีสีดุจทองคำ นางจึงใส่รูปนั้นในไฟ ในกาลที่รูปนั้น ถูกเปลวไฟลวกแล้ว จึงบอกแก่อาตม
บทนี้เผยถึงการพิจารณาซากศพโดยพระเถระและความเข้าใจในธรรมชาติของสังขาร ว่าทุกอย่างไม่เที่ยง และการบรรลุธรรมของพระยสกุลบุตรที่มีอสุภสัญญาในชาติอดีต ส่งผลให้บรรลุธรรมในปัจจุบัน เมื่อท่านได้เห็นสภาพคนรับใช
พรหมวิหาร 4 และการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา
33
พรหมวิหาร 4 และการปฏิบัติในพระพุทธศาสนา
บทที่ 2 พรหมวิหาร 4 พรหมวิหารเป็นหลักปฏิบัติที่มีการปฏิบัติอย่างแพร่หลายทั้งในอดีตและปัจจุบัน แต่ก็ มีวิธีการปฏิบัติที่แตกต่างกันออกไปบ้าง ดังนั้นในบทเรียนนี้จึงได้นำเอาหลักการปฏิบัติ พรหมวิหารโดยยึดต
บทที่ 2 นี้นำเสนอหลักการปฏิบัติพรหมวิหาร 4 แห่งพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นวิธีที่พระโพธิสัตว์เคยปฏิบัติเพื่อเข้าถึงพรหมโลกและพระนิพพาน การเจริญพรหมวิหารส่งผลให้จิตสงบ และสามารถพัฒนาจิตสู่การบรรลุผลในศาสนา น
โทษของความโกรธและอานิสงส์ของขันติ
40
โทษของความโกรธและอานิสงส์ของขันติ
1. พิจารณาโทษของความโกรธและอานิสงส์ของขันติ การเจริญเมตตา ผู้ปฏิบัติต้องทำใจให้ประกอบด้วยเมตตาปรารถนาดีต่อสรรพสัตว์ ทั้งหลาย ต้องนึกถึงโทษของความโกรธและความขัดเคืองใจ และประโยชน์ของความอดทนว่า เมื่อ เ
เนื้อหาเน้นถึงโทษของความโกรธที่มีผลเสียต่อจิตใจและการกระทำ รวมถึงความสำคัญของขันติในการพัฒนาจิตใจที่ดี ผู้ปฏิบัติเจริญเมตตาต้องระลึกถึงโทษของความโกรธและคุณธรรมของขันติ ซึ่งช่วยให้จิตใจสงบและมีสติในการ
อุเบกขาและความเป็นกลางในจิตใจ
86
อุเบกขาและความเป็นกลางในจิตใจ
ช่วยนำเอาความสุขใจมาให้หรือจะช่วยปลดเปลื้องความทุกข์ใจออกให้แก่คนผู้นี้ด้วยความ พยายามของเรานั้น ไม่ใช่วิสัยที่จะเป็นไปได้ และการที่จะต้องคอยวุ่นวายอยู่กับสัตว์ทั้งหลาย ด้วยการแผ่เมตตาจิตบ้างกรุณาจิตบ
บทความนี้กล่าวถึงการสร้างความเป็นกลางในจิตใจและการเจริญอุเบกขาต่อบุคคลต่างๆ โดยมุ่งเน้นในแนวทางที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงสอน การวางใจให้เป็นกลางนั้นช่วยลดความทุกข์และกิเลสต่างๆ ได้ การภาวนาเป็นเครื่
กิเลสและวงจรชีวิตสรรพสัตว์
30
กิเลสและวงจรชีวิตสรรพสัตว์
บทที่ 2 กิเลส เมื่อพูดถึงวงจรของชีวิตสรรพสัตว์ เป็นธรรมดาที่ว่าสรรพสัตว์ทั้งหลายอยู่ในวังวนของ สังสารวัฏ ยังต้องมีการเวียนว่ายตายเกิดไม่มีวันจบสิ้น ตราบใดที่ยังไม่หมดกิเลส กิเลสก็จะ คอยบังคับให้ทำกรรม
บทนี้กล่าวถึงวงจรชีวิตที่สรรพสัตว์ต้องเวียนว่ายตายเกิด เนื่องจากยังมี 'กิเลส' ที่บังคับให้ทำกรรม ส่งผลให้ต้องประสบวิบากต่างๆ บทเรียนจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เน้นถึงบทบาทของใจในการกระทำ โดยใจเป็นหัวหน้
ลักษณะของกรรมและวิบากกรรม
65
ลักษณะของกรรมและวิบากกรรม
หมู่สัตว์ผู้เกิดเป็นอยู่เหล่านี้ ประกอบด้วยกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต ติเตียนพระ อริยเจ้าเป็นมิจฉาทิฏฐิ ยึดถือการกระทำด้วยอำนาจมิจฉาทิฏฐิหมู่สัตว์ผู้เกิดเป็นอยู่เหล่านั้นเบื้อง หน้าแต่แตกกายตายไป เ
บทความนี้กล่าวถึงลักษณะของกรรมทั้งดีและชั่ว การให้ผลของกรรมที่ไม่สูญหายไปไหนแต่ติดตามบุคคลเสมอ นอกจากนี้ยังมีการแบ่งประเภทของกรรมตามการให้ผล รวมถึงกรรมดำและกรรมขาว โดยอ้างอิงจากคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธ
ภพภูมิและจักรวาลในพระพุทธศาสนา
75
ภพภูมิและจักรวาลในพระพุทธศาสนา
แนวคิด 1. ภพภูมิ คือ โลกหรือสถานที่เป็นที่อยู่ของสรรพสัตว์ผู้ที่ยังไม่เข้าสู่นิพพานมีอยู่ 31 ภูมิ คือ อบายภูมิ 4 กามสุคติภูมิ 7 รูปภูมิ 16 อรูปภูมิ 4 2. ในทางวิทยาศาสตร์ ค้นพบว่าโลกของเราอยู่ในระบบสุร
เนื้อหาเกี่ยวกับภพภูมิในพระพุทธศาสนา ซึ่งประกอบไปด้วย 31 ภูมิ แบ่งเป็น 4 อบายภูมิ, 7 กามสุคติภูมิ, 16 รูปภูมิ และ 4 อรูปภูมิ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายลักษณะของจักรวาลที่มีขนาดแตกต่างกัน ตามคำตรัสของพระส
การเวียนเกิดและกรรมในพระพุทธศาสนา
92
การเวียนเกิดและกรรมในพระพุทธศาสนา
ในภพใหม่ต่อไปอีก ดูก่อนอานนท์ ก็กรรมที่อำนวยผลให้อรูปธาตุจักไม่มีแล้ว อรูปภพจึง ปรากฏบ้างหรือหนอ” พระอานนท์ “ไม่พึงปรากฏเลย พระเจ้าข้า” พระสัมมาสัมพุทธเจ้า “ดูก่อนอานนท์ เหตุนี้แล กรรมจึงชื่อว่าเป็นไร
บทสนทนาระหว่างพระอานนท์และพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในเรื่องกรรมและการเกิดใหม่ การเข้าใจถึงกรรมที่เป็นเหตุในการเกิดในภพใหม่ และการเดินทางในเหล่าจิตวิญญาณที่ไม่มีที่สิ้นสุดนับตั้งแต่การปฏิสนธิจนถึงความตาย รวม
การพิจารณาความไม่เที่ยงของสังขาร
93
การพิจารณาความไม่เที่ยงของสังขาร
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงอย่างนี้ไม่ยั่งยืนอย่างนี้ไม่ ไม่น่าชื่นใจอย่างนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็เหตุเพียงเท่านี้ พอทีเดียวเพื่อจะเบื่อหน่ายในสังขารทั้งปวง พอ เพื่อจะคลายกำหนัด พอเพ
เนื้อหานี้นำเสนอความไม่เที่ยงของสังขารที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงสอนเพื่อให้มนุษย์เห็นถึงความลำบากจากการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ โดยเน้นถึงการหลุดพ้นจากกิเลสและการปฏิบัติในการใช้ชีวิตให้มีสติไม่ปร
ความรู้และวิญญาณในขันธ์ 5
117
ความรู้และวิญญาณในขันธ์ 5
2.4 ความรู้หรือวิญญาณ ใครมีธาตุในตัวบริสุทธิ์มาก อารมณ์จะผ่องใส เบิกบาน เห็น จำ คิด รู้ แต่สิ่งดีๆ มีความคิดสร้างสรรค์ รู้ว่าทำสมาธิทำอย่างไร ถ้าธาตุไม่บริสุทธิ์ เห็น จำ คิด รู้ แต่สิ่งที่ไม่ดี เมื่อน
การมีธาตุในตัวบริสุทธิ์ส่งผลให้จิตใจเบิกบานและคิดสร้างสรรค์ ในการเรียนรู้เรื่องขันธ์ ผู้ศึกษาได้เข้าใจความไม่เที่ยงของสังขารและสามารถประคับประคองตนเองไม่ให้กระทำความชั่ว การทำให้ธาตุบริสุทธิ์นั้นใช้หล
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
130
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสว่า “รูปของสัตว์ทั้งหลายย่อมทรุดโทรม” มีคำอธิบายใน อรรถกถาว่า เมื่อคนเราผ่านชีวิต อายุที่เพิ่มขึ้นย่อมนำมาสู่ความเสื่อมโทรมทางร่างกาย ปรากฏ ความแก่ชรามากขึ้นตามลำดับ จากผมดำเ
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงความเสื่อมโทรมของร่างกายตามอายุที่เพิ่มขึ้น และอธิบายถึงอายตนะ ในที่นี้หมายถึงการสัมผัสและการรับรู้ซึ่งเกิดจากการติดต่อกับสิ่งภายนอก มีการจำแนกอายตนะ 6 ประการ ได้แก่ รูป เสีย
ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
174
ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อใด เรารู้ทั่วถึงความเกิด ความดับ คุณ โทษ และอุบาย เครื่องสลัดออกแห่งอินทรีย์ 6 ประการนี้ ตามความเป็นจริง เมื่อนั้น เราจึงปฏิญาณตนว่า ได้ตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณในโลก พ
บทความนี้กล่าวถึงการเข้าใจอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วยอินทรีย์ 22 ชนิด และอธิบายถึงความสำคัญของอินทรีย์ทั้ง 6, 3 และ 5 ประการ โดยมีเนื้อหาที่สำคัญเกี่ยวกับการตระหนักถึงความเกิดและดับซึ่งนำไปส
อธิบายเรื่องอินทรีย์ทั้ง 5 ในพระพุทธศาสนา
175
อธิบายเรื่องอินทรีย์ทั้ง 5 ในพระพุทธศาสนา
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ทุกขินทรีย์เป็นไฉน ความทุกข์ทางกาย ความไม่สำราญทางกาย เวทนาอันเป็นทุกข์ไม่สำราญ เกิดแต่กายสัมผัสนี้ เรียกว่า ทุกอินทรีย์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็โสมนัสสินทรีย์เป็นไฉน ความสุขทางใจ
เนื้อหานี้อธิบายถึงอินทรีย์ทั้ง 5 ในพระพุทธศาสนา โดยตั้งแต่ทุกขินทรีย์ที่เกิดจากความไม่สบายทางกาย ไปจนถึงโสมนัสสินทรีย์ที่เกิดจากความสบายใจ ปิดท้ายด้วยการอธิบายอุเบกขินทรีย์ซึ่งเป็นการไม่ยึดติดกับทั้ง