อุเบกขาและความเป็นกลางในจิตใจ : หน้า 86/149

ช่วยนำเอาความสุขใจมาให้หรือจะช่วยปลดเปลื้องความทุกข์ใจออกให้แก่คนผู้นี้ด้วยความ พยายามของเรานั้น ไม่ใช่วิสัยที่จะเป็นไปได้ และการที่จะต้องคอยวุ่นวายอยู่กับสัตว์ทั้งหลาย ด้วยการแผ่เมตตาจิตบ้างกรุณาจิตบ้างมุทิตาจิตบ้างไปถึงเขาผู้นี้ไม่ใช่เป็นการกระทำที่ถูกต้องตรง ตามความมุ่งหมายที่แท้จริง แต่ว่าการวางใจเป็นกลาง ๆ ในสัตว์ทั้งหลายต่างหาก เป็นหนทางที่ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพระอริยเจ้าทั้งหลายดำเนินมาแล้ว และเป็นปฏิปทาที่ตรงเป้าหมาย ในการปฏิบัติ ผู้ปฏิบัติจึงส่งใจไปในบุคคลนั้น ด้วยบทภาวนาว่า อยู๋ สตฺโต กมฺมสฺสโก โหติ สัตว์ผู้นี้เป็นผู้มีกรรมเป็นของของตน ตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปใช้ว่า หรือว่า เอเต สตฺตา กมฺมสฺสกา โหนฺติ สัตว์ทั้งหลายเป็นผู้มีกรรมเป็นของของตน สพฺเพ สตฺตา กมฺมสฺสกา โหนฺติ สัตว์ทั้งปวงเป็นผู้มีกรรมเป็นของของตน ภาวนาในใจไปอย่างนี้บ่อยๆ หลายครั้ง จนกว่าความเป็นกลาง ๆ ในบุคคลนั้นจะปรากฏ ขึ้นในใจอย่างชัดเจน เมื่อพยายามปฏิบัติอยู่อย่างนี้ ความวางใจเป็นกลาง ๆ อย่างเป็นปกติใน บุคคลนั้นก็จะตั้งขึ้นอย่างแน่วแน่ กิเลสทั้งหลายก็สงบลงไปชั่วขณะ ต่อจากนั้นให้เจริญอุเบกขา ไปยังคนอื่นๆ ต่อไป มีคนที่รัก เป็นต้น 3. บุคคลที่ควรเจริญอุเบกขาเป็นอันดับต่อไป เมื่อได้เจริญอุเบกขาให้เกิดขึ้นในคนเป็นกลาง ๆ จนสมาธิแน่วแน่ดีแล้ว ให้เจริญไปยัง บุคคลอื่นๆ มีคนเป็นที่รัก ฯลฯ ต่อไป ดังที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงไว้เป็นแบบอย่าง มีปรากฏอยู่ในคัมภีร์วิภังค์ว่า ผู้มีอุเบกขาจิตแผ่ไปในบุคคลทั้งปวง เหมือนอย่างได้เห็นบุคคล ที่พอใจก็ไม่ใช่ ไม่พอใจก็ไม่ใช่ แล้ววางเฉยอยู่อย่างนั้น 1 อภิธรรม วิภังค์, มก. เล่ม78 ข้อ 748 หน้า 446. พ ร ห ม วิ ห า ร 4 DOU 77