มรณานุสติที่เกี่ยวเนื่องด้วยปัญญา : หน้า 77/156

4. มรณานุสติที่เกี่ยวเนื่องด้วยปัญญา เช่น เมื่อระลึกถึงความตายแล้วเห็นว่าเป็น ธรรมชาติของชีวิต เกิดความเบื่อหน่ายในการเวียนว่ายตายเกิด มรณานุสติที่ควรปฏิบัติ คือ มรณานุสติที่เกี่ยวเนื่องด้วยปัญญาเท่านั้น เพราะ มรณานุสติ อย่างอื่นไม่สามารถกำจัดทุกข์ได้ เนื่องจากมีแต่ความเกรงกลัว กังวลใจ ทุกข์ใจ หรือ เห็นความตายแล้ววางเฉย ไม่ปลงธรรมสังเวช จึงไม่ควรนำมาพิจารณา วิธีการเจริญมรณานุสติ ไม่ใช่เพียงบริกรรมภาวนาว่า “ตาย ๆ ๆ ๆ” โดยไม่ได้กำหนด พิจารณา แต่ต้องพิจารณาว่า ความตายเป็นสิ่งที่ต้องประสบอย่างแน่นอน หลีกเลี่ยงไม่ได้ ตัวเราก็จะต้องตาย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้ประกอบด้วย วิชชาและจรณะ หรือพระโมคคัลลาน เถระผู้ทรงฤทธิ์ พระมหาจักรพรรดิผู้ทรงอำนาจ ก็ยังไม่มีใครรอดพ้นความตายไปได้ เราเองก็ ไม่รอดพ้นไปได้เช่นกัน ชีวิตนั้นไม่มีนิมิตหมายว่าจะตายเมื่อไร เป็นโรคอะไรตาย ตายในเวลาใด ตายในสถานที่ใด ไม่มีใครรู้ได้ คนที่จะอายุยืนถึง 100 ปี มีน้อยนัก จึงไม่ควรจะประมาทมัวเมา ในชีวิต ควรจะขวนขวายหาทางดับทุกข์ให้สำเร็จพระนิพพาน เหมือนคนที่ไฟไหม้ศีรษะต้อง หาทางดับไปให้ได้โดยเร็ว ซึ่งรายละเอียดเหล่านี้จะได้กล่าวถึงในลำดับต่อไป ผู้ที่เจริญมรณานุสติบางท่านเมื่อได้พิจาร จารณาไปดังที่กล่าวมา นิวรณ์ย่อมระงับ สติที่มี มรณะเป็นอารมณ์ย่อมตั้งมั่น สมาธิย่อมได้ถึงระดับอุปจารสมาธิ 3.4 การระลึกถึงความตาย 8 อย่าง สำหรับผู้ที่ไม่สามารถทำให้อุปจารสมาธิเกิดได้ด้วยการพิจารณาเพียงเท่านี้ให้ระลึกถึง ความตายโดยอาการ 8 อย่าง คือ 1. วธกปจฺจุปฏฐานโต โดยปรากฏดุจเพชฌฆาต 2. สมฺปตฺติวิปตฺติโต โดยวิบัติแห่งสมบัติ 3. อุปสำหรณโต โดยเปรียบเทียบ 4. กายพหุสาธารณโต โดยร่างกายเป็นสาธารณแก่สัตว์และปัจจัยแห่งความตายมากชนิด 5. อายุทุพพลโต โดยอายุเป็นของอ่อนแอ 6. อนิมิตฺตโต โดยชีวิตไม่มีนิมิต 7. อทฺธานปริจเฉทโต โดยชีวิตมีกำหนดกาล 8. ขณปริตฺตโต โดยชีวิตมีขณะสั้น บ ท ที่ 3 ม ร ณ า นุ สติ DOU 67