มาน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 31 / 115

…แห่งสังขาร อย่างนี้วิญญาณ อย่างนี้ความเกิดขึ้นแห่งวิญญาณ อย่างนี้ความดับแห่งวิญญาณ ด้วยเหตุดังพรรณนามานี้ ภิกษุย่อมพิจารณา เห็นธรรมในธรรมภายในบ้าง พิจารณาเห็นธรรมในธรรมภายนอกบ้าง พิจารณา เห็นธรรมทั้งภายใ…

ภิกษุในธรรมวินัยที่ให้ความสำคัญต่อการพิจารณาอายตนะทั้งภายในและภายนอก โดยวิเคราะห์ความเกิดขึ้นและดับของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เพื่อให้เข้าถึงความรู้ที่ตั้งอยู่บนสติ การรู้จักต่ออายตนะและสังโยชน์

…น อันเป็นตัวตัณหา ราคะ ครุ่นคิดไปในการถือว่าเป็นตัวตนเราเขา อันเป็นตัวทิฏฐิ กุศล ที่เจือไปด้วยตัณหา มานะ ทิฏฐิ เช่นนี้ ย่อมเป็นเหตุให้ผู้ที่เกิดมานั้นมีราคจริต อีกนัยหนึ่งแสดงว่า ผู้ที่จุติมาจากสวรรค์ เส…

เนื้อหานี้กล่าวถึงจริตในมนุษย์ที่แบ่งออกเป็นสามประเภท คือ สัทธาจริต, พุทธจริต, และราคจริต โดยแต่ละประเภทมีลักษณะและพฤติกรรมที่แตกต่างกัน โดยมีสาเหตุที่มาจากการบำเพ็ญบุญกุศล รวมถึงภพภูมิก่อนเกิดที่มีผล

…่อมมีจิตใจประกอบไปด้วยอกุศลธรรม คือ ธรรมอันทรามดังต่อไปนี้ มายา เป็นคนเจ้าเล่ห์ สาเจยย เป็นคนโอ้อวด มาน เป็นคนถือตัว ปาปิจฉา เป็นคนมีความปรารถนาลามก มหิจฉา เป็นคนที่มีความปรารถนาใหญ่ ต้องการให้คนทั้งหลาย…

เนื้อหาพูดถึงความเฉยชาของมนุษย์ที่ไม่สนใจสิ่งรอบข้างและอิงความคิดเห็นจากผู้อื่น ขยายความถึงจิตที่ประกอบด้วยกิเลสและคุณธรรมที่มีอยู่ในกระบวนการคิด การรับรู้ และปฏิบัติของบุคคล รวมถึงอธิบายลักษณะต่างๆ ข

…น คนนี้ เป็นชาย เป็นหญิง งาม ไม่งาม อยู่อย่างนี้เสมอไป จิตใจก็เศร้าหมองไปด้วย กิเลสมีราคะ โทสะ โมหะ มานะ ทิฏฐิ เป็นต้น อยู่ตลอดเวลา ครั้นทำการพิจารณาโกฏฐาสะ โดยความเป็นสี โดยสัณฐานเป็นต้นแล้ว ความสำคัญผิ…

การพิจารณาโกฏฐาสะตามความเป็นสีและสัณฐานช่วยลดความทุกข์ของจิตใจโดยการทำให้เห็นความจริงแท้ของร่างกาย ทำให้ผู้ปฏิบัติหลุดพ้นจากการยึดมั่นถือมั่นในขันธ์ทั้งหลาย และสามารถเข้าถึงอรหัตมรรค อรหัตผลได้ นอกจาก

…ือเรือนว่าง ย่อมเหมาะสมต่อการเจริญอานาปานสติ เพราะ จิตนั้นคุ้นอยู่กับการแล่นไปสู่อารมณ์ต่าง ๆ ภายนอกมานาน เมื่อมาเจริญภาวนา จึงไม่รวม หยุดนิ่งได้โดยง่าย เหมือนเกวียนที่เทียมด้วยวัวดื้อ มักแล่นออกนอกทางอย…

บทความนี้กล่าวถึงแนวทางการเลือกสถานที่เพื่อการเจริญอานาปานสติ โดยเสนอให้เลือกเสนาะสนะที่เป็นป่า โคนไม้ หรือเรือนว่าง ซึ่งเป็นที่สงัด ปราศจากสิ่งรบกวน ทำให้การฝึกสมาธิง่ายขึ้น เหตุผลที่แนะนำมี 3 ประการ

…, 4, 5- 10 นักปฏิบัติก็เช่นเดียวกันช่วงหลังเมื่อลมชัดเจนแล้ว เห็นลมหายใจเข้าออกถี่ขึ้น ก็ให้เปลี่ยน มานับเร็วขึ้นตามลมหายใจ ไม่ต้องเอาสติตามลมหายใจเข้าออก ให้เอาสติกำหนดเอาเฉพาะ การกระทบของลมที่ปลายจมูกห…

การนับหายใจเป็นเทคนิคหนึ่งในการปฏิบัติอานาปานสติ โดยมีการนับเร็วเพื่อเสริมสร้างความแน่วแน่ของจิต โดยนับจาก 1 ถึง 10 และย้อนกลับ โดยไม่ต้องคำนึงถึงลมที่เข้าออกเมื่อมีการนับอย่างรวดเร็วนี้ช่วยทำให้มีควา

5.10 คุณลักษณะของพระนิพพาน ในการเจริญอุปสมานุสตินี้ ผู้เจริญควรมีความรู้ความเข้าใจในศัพท์ที่พรรณาถึง คุณของพระนิพพาน ทั้ง 29 ประการให้ดีเสียก่อน…

บทความนี้นำเสนอคุณลักษณะและธรรมของพระนิพพาน โดยอธิบายถึง 29 ประการที่ผู้เจริญอุปสมานุสติต้องมีความเข้าใจ เพื่อให้สามารถเข้าถึงพระนิพพานได้อย่างมีประสิทธิภาพ พระนิพพานเป็นธรรมที่หยุดยั้…

…ขารขันธ์ หรือว่า วิญญาณขันธ์ ในอายตนะ 12 นั้น เราโกรธจักขวายตนะ รูปายตนะหรือ โกรธโสตายตนะ สัททายตนะ มานายตนะ คันธายตนะ ชิวหายตนะ รสายตนะ กายายตนะ โผฏฐัพพายตนะ มนายตนะ ธัมมายตนะ หรือ ในธาตุ 18 นั้น เราโกร…

การแผ่เมตตาเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เกิดความสุขและสามารถเข้าถึงพรหมโลกรวมทั้งวิธีการบรรเทาความโกรธโดยการพิจารณาและแยกธาตุต่าง ๆ ให้เห็นว่า ธาตุเป็นสิ่งที่ไม่ควรนำมาสู่ความโกรธอย่างแน่นอน หากเรามีการพิจา

…พิจารณาความเป็นปฏิกูลของอาหารจนจิตสงบเป็นอุปจารสมาธิแล้ว ให้เรา น้อมเอาอาหารใหม่หรืออาหารเก่า (คูณ) มาน้อมเป็น “บริกรรมนิมิต” ที่ศูนย์กลางกาย จนภาพ ติดแน่นเป็น “อุคคหนิมิต” จนกลั่นตัวใสเป็น “ปฏิภาคนิมิต”…

ในคัมภีร์วิสุทธิมรรคได้อธิบายวิธีการเจริญอาหาเรปฏิกูลสัญญาเพื่อให้เข้าถึงพระธรรมกาย โดยเริ่มจากการพิจารณาความเป็นปฏิกูลของอาหารจนจิตสงบไปยังอุปจารสมาธิ จากนั้นน้อมอาหารเป็นบริกรรมนิมิตเพื่อเข้าถึงอัปป

…ดานที่ชอบใจในอัตภาพของตนและชอบใจในรูปภพ อรูปภพ 3. ปฏิฆานุสัย สันดานที่โกรธเคือง ไม่ชอบใจในอารมณ์ 4. มานานุสัย สันดานที่ทะนงตน ถือตัว ไม่ยอมลงให้แก่ใคร 5. ทิฏฐานุสัย สันดานที่มีความเห็นผิด 6. วิจิกิจฉานุส…

บทความนี้วิเคราะห์ถึงอวิชชาและอุปสรรคทางจิตที่มีผลต่อการเกิดทุกข์ในสัตว์ ทั้งนี้รวมถึงการจำแนกอนุสัยที่นำไปสู่อารมณ์ต่างๆ และการผูกพันของสังโยชน์ที่จะทำให้สัตว์ไม่หลุดพ้นจากวัฏทุกข์ อวิชชาเป็นอุปสรรคส

…่ติดอยู่ในรูปภพ อรูปภพ หรือ รูปฌาน อรูปฌาน 3. ปฏิฆสังโยชน์ ธรรมชาติที่ผูกสัตว์ไว้โดยอาการที่โกรธ 4. มานสังโยชน์ ธรรมชาติที่ผูกสัตว์ไว้โดยอาการที่เย่อหยิ่งถือตัว 5. ทิฏฐิสังโยชน์ ธรรมชาติที่ผูกสัตว์ไว้โดย…

…หานี้พูดถึงการจําแนกตามในพระอภิธรรมมี 10 ประการ ได้แก่ กามราคสังโยชน์, ภวราคสังโยชน์, ปฏิฆสังโยชน์, มานสังโยชน์, ทิฏฐิสังโยชน์, สีลัพพตปรามาสสังโยชน์, วิจิกิจฉาสังโยชน์, อิสสาสังโยชน์, มัจฉริยสังโยชน์, แ…

… วิปริตมนสิการ อหิริกะ อโนตตัปปะ โกธะ อุปนาหะ มักขะ ปลาสะ อิสสา มัจฉริยะ มายา สาเถยยะ ถัมภะ สารัมภะ มานะ อติมานะ มทะ ปมาทะ ตัณหา อวิชชา, อกุศลมูล 3 ทุจริต 3 สังกิเลส 3 มลทิน 3 วิสมะ 3 สัญญา 3 วิตก 3 ปปัญ…

บทความนี้นำเสนอการอธิบายกิเลสที่มีอยู่ในพระพุทธศาสนา โดยพระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงจำนวนและประเภทของกิเลสที่มีอยู่มากมาย เช่น โลภะ โทสะ โมหะ สาเหตุที่ทำให้กิเลสปรากฏแฝงในรูปแบบต่าง ๆ และการจัดแบ่งกิเลส

…ะ(อวดดี) ถัมภะ(หัวดื้อ) ปมาทะ(เลินเล่อ) 2. วิจิกิจฉา 3. สีลัพพตปรามาส 1. สักกายทิฏฐิ 7. อรูปราคะ 8. มานะ 9. อุทธัจจะ 10. อวิชชา ภาพที่ 2-1 เหง้ากิเลส คําอธิบายภาพ เหง้าซ้ายสุด เป็นพวกความชั่วร้าย ที่มุ่ง…

บทความนี้สำรวจมิจฉาทิฏฐิและผลกระทบที่เกิดจากความเชื่อที่ผิด ทางศาสนาและจิตใจ ด้วยการอธิบายลักษณะของกิเลสต่างๆ เช่น โทสะและโลภะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการบิดเบือนความจริงและผลกระทบที่เกิดขึ้นกับสังคมและบุคคล

…ทาคาไปไม่ได้ติดอยู่เพียงแค่พระสกทาคานี้ เมื่อเข้าถึงพระอนาคา ทั้งหยาบทั้งละเอียด ก็รูปราคะ อรูปราคะ มานะ อุทธัจจะ อวิชชา สังโยชน์ เบื้องบนนี่เอง นี่เป็นปัจจัยคุ้มครองป้องกันไม่ให้เป็นพระอรหัตได้” 2.7 ลัก…

บทความนี้สำรวจลักษณะของกิเลสในกายต่างๆ ผ่านการสอนของพระมงคลเทพมุนี โดยแบ่งแยกประเภทกิเลสตามระดับของกาย ทั้งกายมนุษย์ที่มีการแสดงตัวเป็นกิเลสหยาบที่สุด จนถึงกายนอกภพที่มีรายละเอียดในการครอบงำและอุปสรรค

…นทรีย์ การละนิวรณ์ อโลภะ อโทสะ หิริ โอตตัปปะ ปัสสัทธิ ฉันทะ อธิโมกข์ อุเบกขา มนสิการ โลภะ โทสะ โมหะ มานะ ทิฏฐิ อุทธัจจะ กุกกุจจะ วิจิกิจฉา โกสัชชะ อหิริกะ อโนตตัปปะ และเจตสิกธรรมอื่น ๆ ยกเว้นเวทนาและสัญญ…

สังขารขันธ์หมายถึงความคิดปรุงแต่ง โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ กุศลสังขาร (ความคิดดี), อกุศลสังขาร (ความคิดชั่ว), และอัพยากตสังขาร (เป็นกลาง) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์ ในขณะที่

… 13. จักขุวิญญาณธาตุ 1. รูปธาตุ 7. จักขุธาตุ 2. สัททธาตุ 8. โสตธาตุ 14. โสตวิญญาณธาตุ 3. คันธธาตุ 9.มานธาตุ 15. ฆานวิญญาณธาตุ 4. รสธาตุ 10. ชิวหาธาตุ 16. ชิวหาวิญญาณธาตุ 5. โผฏฐัพพธาตุ 11. กายธาตุ 17. กา…

เบื้องต้นของการศึกษาในเรื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง 6 ซึ่งส่งผลต่อการสร้างบาปและบุญในชีวิตประจำว

…ิพพาน หมายถึง การดับกิเลสหมดแล้ว และดับเบญจขันธ์แล้วด้วย เช่น พระอรหันต์ที่สิ้นชีวิตแล้ว ที่ได้กล่าวมานี้ เป็นนัยที่ 1 ส่วนนัยที่ 2 มีว่า สอุปาทิเสสนิพพาน หมายถึง ดับกิเลสได้แล้ว เป็นบางส่วน ยังเหลืออยู่…

นิพพานแบ่งออกเป็น 2 นัย คือ สอุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับกิเลสแต่เบญจขันธ์ยังคงอยู่ เช่น พระอรหันต์ที่ยังมีชีวิต และอนุปาทิเสสนิพพาน ที่ดับทั้งกิเลสและเบญจขันธ์ เช่น พระอรหันต์ที่สิ้นชีวิตแล้ว สอุปาทิเสสนิพ

…าไปตามลำดับชั้นของอินทรีย์ที่กลางกำเนิด ธาตุธรรมเดิม ทั้ง 6 ดวงนี้จะคุมเกี่ยวกับเรื่องของจักขุ โสตะ มานะ ชิวหา กายะใจ ทำให้ตา หู ลิ้น กาย ใจ ทำหน้าที่เป็นใหญ่ในตัวของมันได้ ถ้าหากไม่มีโปรแกรมส่วนละเอียดจ…

บทความนี้เจาะลึกถึงดวงอินทรีย์ 6 ดวง และ 3 ดวงในมนุษย์ที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมประสาทสัมผัสต่าง ๆ เช่น ตา หู ลิ้น กาย และใจ โดยอธิบายลักษณะของดวงอินทรีย์ที่แสดงถึงเพศชายและเพศหญิง รวมถึงบทบาทของชีวิต

สำหรับพระอริยบุคคลที่สามารถละสัญโญชน์ สังโยชน์เบื้องสูงอีก 5 ประการ คือ รูปราคะ อรูปราคะ มานะ อุทธัจจะ และอวิชชาได้โดยเด็ดขาดแล้ว ก็บรรลุมรรคผลเป็นพระ อรหันต์ขีณาสพ และจะเห็นธรรมกายพระอรหัตของ…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุพระอรหัตขีณาสพโดยการละสัญญาณ ห้าอย่างและการเห็นธรรมกายอันบริสุทธิ์ นอกจากนี้ยังมีการพิจารณาถึงอริยสัจ 4 และความสำคัญของปฏิจจสมุปบาทซึ่งเป็นธรรมที่ลึกซึ้งที่สุดในทางปฏิบัติ โดย

ธรรมะเพื่อประชา แนวคิดการบำเพ็ญบารมี (๒) *การที่จะได้พระนามนี้มา พระองค์ต้องสั่งสมบุญบารมี มานับภพนับชาติไม่ถ้วน ประวัติการสร้างบารมีของพระองค์ ยาวนานเป็นอสงไขย คือ นับกันไม่หวาดไม่ไหว พวกเราคงจ…

เรื่องราวเกี่ยวกับการสร้างบารมีของพระสุเมธดาบส ซึ่งเป็นต้นแบบของนักบำเพ็ญบารมีที่มีใจสูงส่งและการสร้างฐานะเพื่อเตรียมความพร้อมในการเป็นพระพุทธเจ้า ในอดีต พระสุเมธดาบสยอมให้พระทีปังกรพุทธเจ้าและพระอรหั