การบรรลุพระอรหัตและปฏิจจสมุปบาท : หน้า 257/265

สำหรับพระอริยบุคคลที่สามารถละสัญโญชน์ สังโยชน์เบื้องสูงอีก 5 ประการ คือ รูปราคะ อรูปราคะ มานะ อุทธัจจะ และอวิชชาได้โดยเด็ดขาดแล้ว ก็บรรลุมรรคผลเป็นพระ อรหันต์ขีณาสพ และจะเห็นธรรมกายพระอรหัตของท่านใสละเอียด และมีรัศมีสว่างอยู่ตลอดเวลา ไม่กลับมัวหมอง หรือเล็กลงอีก และก็จะมีญาณหยั่งรู้ว่าท่านได้บรรลุพระอรหัตผลแล้ว.... ในการเจริญสมาบัติพิจารณาพระอริยสัจทั้ง 4 นี้ เมื่อกำหนดรู้ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และ มรรค ทั้งในแง่สัจจญาณ กิจจญาณ และกตญาณแล้ว ญาณทั้งสามกลุ่มนี้เองที่เป็นปัญญาที่ผุด ขึ้นมาเองในระหว่างการปฏิบัติ เป็นปัญญาที่ทำให้รู้ว่าสัจธรรมนั้นมีจริง ถ้าเพียรปฏิบัติอย่าง ถูกทางไม่ท้อถอย ก็จะพ้นจากทุกข์ได้ การพิจารณาอริยสัจ 4 นี้ พระเดชพระคุณ พระมงคลเทพมุนีเรียกว่า “เสร็จกิจสิบหก ไม่ตกกันดาร เรียกว่า นิพพานก็ได้” 11.6 ปฏิจจสมุปบาท ดังเคยกล่าวไปแล้วถึงปฏิจจสมุปบาทในส่วนของทฤษฎี ในภาคปฏิบัตินี้จะได้อธิบาย เพิ่มเติมดังต่อไปนี้ 11.6.1 ความสำคัญของปฏิจจสมุปบาท ปฏิจจสมุปบาทเป็นธรรมที่ละเอียดลึกซึ้งที่สุดในบรรดาธรรมะทั้งปวงที่เป็นใบไม้ใน กำมือ ธรรมทั้ง 84,000 พระธรรมขันธ์ สรุปรวบยอดอยู่ที่ปฏิจจสมุปบาทนี้ แม้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้บรรลุธรรมแล้ว แต่ยังต้องพิจารณาปฏิจจสมุปบาทไปอีกถึง 5 สัปดาห์ จึงจะสามารถแทงตลอดในปฏิจจสมุปบาทได้พระพุทธองค์ทรงพิจารณาปฏิจจสมุปบาท ด้วยวิตถารนัย คือนัยอันพิสดารซึ่งเกี่ยวข้องกับปัจจัย 24 ประการ ที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์ มหาปัฏฐาน คือเหตุที่ทำให้ปัจจัยทั้ง 24 ประการนี้หมุนไป จึงแทงตลอด เมื่อแทงตลอดแล้ว พระพุทธองค์จึงเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างบริบูรณ์ โดยมีพระฉัพพรรณรังสีออกจาก พระวรกาย ดังนั้นปฏิจจสมุปบาทจะเห็นได้ด้วยตาของพระธรรมกายอรหัตเท่านั้น กายธรรมอื่น ไม่สามารถเห็นได้เลย 1 พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (หลวงพ่อวัดปากน้ำ) และคณะศิษย์, ทางมรรค ผล นิพพาน (ธรรมปฏิบัติ ตามแนววิชชาธรรมกาย), กรุงเทพฯ: ชวนพิมพ์, 2523 หน้า 537-539 บ ท ที่ 11 วิ ปั ส ส น า ภู มิ ใ น ภ า ค ป ฏิ บั ติ DOU 247