อธิบาย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 25 / 173

บทที่ 5 ขันธ์ 5 ในบทเรียนนี้นักศึกษาจะได้เข้าสู่อารมณ์ของวิปัสสนาประการแรกคือ ขันธ์ 5 โดย การ ศึกษานี้จะเป็นการศึกษาในเชิงปริยัติ เพื่อให้เห็นและเข้าใจความหมาย ลักษณะของขันธ์ ว่าเป็นเช่นไร 5.1 ความหมา

…และนามเป็นองค์ประกอบหลักที่นักศึกษาได้เรียนรู้ว่ายังไงมีส่วนร่วมในวงจรการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร อธิบายถึงความละเอียดและความประณีตของรูปและนามที่ส่งผลต่อชีวิตของสัตว์ในแต่ละภพ ทั้งนี้ขันธ์ 5 ยังปรากฏอยู่…

…าทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ มีอยู่ 6 อย่าง เรียกชื่อตามช่องทางที่ผ่านเข้ามาดังนี้ 1 วศิน อินทสระ, อธิบายมิลินทปัญหา, กรุงเทพฯ : เจริญกิจ, 2528, หน้า 8. 94 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน

สังขารขันธ์หมายถึงความคิดปรุงแต่ง โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ กุศลสังขาร (ความคิดดี), อกุศลสังขาร (ความคิดชั่ว), และอัพยากตสังขาร (เป็นกลาง) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์ ในขณะที่

1. รู้รูปโดยอาศัยตา เรียกว่า 2. รู้เสียงโดยอาศัยหู เรียกว่า จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ 3. รู้กลิ่นโดยอาศัยจมูก เรียกว่า ฆานวิญญาณ 4. รู้รสโดยอาศัยลิ้น เรียกว่า ชิวหาวิญญาณ 5. รู้สัมผัสโดยอาศัยกาย เรียกว่า

…้พูดถึงการรู้ว่าสิ่งต่างๆ ในโลกสามารถรับรู้ได้ด้วยอวัยวะต่างๆ เช่น ตา, หู, จมูก, ลิ้น และกาย และยัง อธิบายถึงขันธ์ 5 ที่ประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ โดยแบ่งขันธ์ออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ขันธ์ท…

5. โผฏฐัพพธาตุ เป็นรูปธรรม มีหน้าที่กระทบสัมผัสกาย องค์ธรรมได้แก่ ปฐวี เตโช วาโย อาโป หมายถึง สภาวะของดิน ไฟ ลม สภาวะของดินได้แก่ แข็งกับอ่อน สภาวะของไฟได้แก่ ร้อนกับเย็น สภาวะของลมได้แก่ หย่อนกับตึง

เนื้อหาว่าด้วยการศึกษาโผฏฐัพพธาตุและธัมมธาตุ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้สัมผัสในร่างกายมนุษย์ อธิบายสภาวะต่างๆ ของธาตุ เช่น ปฐวี เตโช วาโย และความสำคัญของธัมมธาตุในการคิดและรู้ อธิบายถึงการเกิดและดับซ…

บทที่ 8 อินทรีย์ 22 ในบทเรียนที่ผ่านมา เราได้ศึกษาเกี่ยวกับขันธ์ อายตนะ และธาตุมาแล้ว ซึ่งเป็นส่วน ที่ทำให้เราเห็นภูมิของวิปัสสนาว่ามีเพียง 2 ประการ คือ รูป และนาม สำหรับในบทเรียนนี้เรา จะได้ศึกษาอินท

…กัน เช่น ตาเป็นใหญ่ในการเห็น, หูในการฟัง, และอื่นๆ โดยอินทรีย์ทั้งหมดมีหน้าที่เฉพาะที่ไม่แทรกแซงกัน อธิบายองค์ประกอบของอินทรีย์ 22 ได้แก่ จักขุนทรีย์, โสตินทรีย์, ฆานินทรีย์, และชิวหินทรีย์ ที่รับรู้ได้ทั้ง…

วิริยะ มีลักษณะคือ เครื่องหมายเป็นต้นอย่างนี้คือ 1. อุตสาหลักขณ์ วิริยคือความเพียรนั้น มีความอุตสาหะเป็นเครื่องหมาย ได้แก่ มีความขยันเป็นที่สุด ทำอะไรตั้งใจทำจริงๆ ไม่อ้างเลศ ไม่แก้ตัว ไม่เป็นไปตามอำน

…ถุปทฏฺฐานํ ที่เกี่ยวข้องกับสังเวควัตถุ 8 เพื่อการกระตุ้นใจให้มีความขยันหมั่นเพียรในการเจริญวิปัสสนา อธิบายถึงการที่ความเพียรช่วยให้เกิดผลการปฏิบัติ เป็นที่น่าสนใจสำหรับผู้ที่สนใจในการปฏิบัติธรรมและการพัฒนาต…

ของพระอริยเจ้า คือ ท่านผู้ห่างไกลจากกิเลส แล้วลงมือเจริญวิปัสสนากรรมฐาน จนได้บรรลุมรรค 4 ผล 4 ปัจจเวกขณญาณ 19 20. อนัญญาตัญญัสสามีตินทรีย์ มีหน้าที่ คือ กิริยาที่รู้ชัด ฯลฯ ความไม่หลง ความวิจัยธรรม สั

…ญวิปัสสนากรรมฐาน โดยเน้นที่การพัฒนาปัญญาและการรู้ธรรมเพื่อให้ได้บรรลุถึงมรรคและผลเฉกเช่นพระอริยเจ้า อธิบายถึงกิริยาและคุณลักษณะของการระลึกรู้อย่างชัดเจน รวมถึงบทบาทขององค์ต่างๆ ในกระบวนการในการหลุดพ้นจากกิเ…

…ุปาทาน โสกะ กิเลสวัฏ สังขาร ชรามรณะ ชาติ \ วิปากวัฏ กัมมวัฏ อุปปัตติภพ สฬายตนะ นามรูป วิญญาณ กรรมภพ อธิบายว่า ปุถุชน มีกิเลสด้วยกันทุกคน กิเลสคือ อวิชชา ตัณหา อุปาทาน ความหลง ความอยาก ความยึดมั่น เป็นสาเหตุ…

…หมายถึงการเข้าใจความจริงและความรู้แจ้ง ซึ่งจะนำไปสู่การหลุดพ้นจากความยึดมั่นและกิเลสต่างๆ และจะมีการอธิบายถึงขั้นตอนในการดับอวิชชาแบบละเอียด การทำความเข้าใจนี้มีความสำคัญต่อการพัฒนาจิตให้เข้าถึงธรรมะที่แท้จ…

… สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ ก็มี เห็น จำ คิด รู้ ทังสี ทั้งสี่อย่าง เจืออยู่ด้วยทุกขันธ์ อธิบายว่า ขันธ์ในส่วนหยาบแต่ละขันธ์ก็จะมีขันธ์ ในส่วนกลางทุกขันธ์อยู่ด้วย ที่กล่าวมานี้เป็นขันธ์ 5 ในส่วนล…

เนื้อหาพูดถึงธรรมชาติทั้ง 4 ที่สัมพันธ์กันเหมือนข่ายใยแมงมุม โดยเฉพาะการทำหน้าที่ของจิตซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของขันธ์ 5 ที่แสดงถึงอารมณ์ที่ส่งผลต่อจิตใจ การเปลี่ยนแปลงของจิตตามอารมณ์ต่างๆ เช่น โลภะ โทสะ แล

ธรรมะเพื่อประชา เดินตามทางของบัณฑิต(๓) ๒๓๖ บุคคลตั้งวาจาและใจไว้โดยชอบ มิได้ทำบาปด้วยกาย อยู่ครอบครองเรือน ที่มีข้าว และน้ำมาก เป็นผู้มีศรัทธา เป็นผู้อ่อนโยน มีปกติเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ รู้ถ้อยคำของผู้ขอ

บทความนี้เสนอวิธีการดำรงชีวิตตามหลักธรรมที่สำคัญ อธิบายถึงคุณธรรม 4 ประการที่ช่วยให้บุคคลมีศรัทธาและประพฤติตนอยู่ในธรรม ได้แก่ ความเชื่อมั่นในผลของการกระทำ…

ธรระพี ประช พจนานุกรม สำหรับ หนังสือธรรมะเพื่อประชาชน ๕๒๕ สุขเจืออามิส, สุขที่ต้องอาศัยเหยื่อล่อ ได้แก่สุขที่เกิดจาก สามิสสุข กามคุณ โสดาบัน ผู้ถึงกระแสพระนิพพาน, พระอริยบุคคลผู้ได้บรรลุโสดาปัตติผล โส

บทนี้ครอบคลุมคำศัพท์สำคัญในธรรมะ เช่น สุขเจืออามิสที่เป็นสุขที่ต้องอาศัยเหยื่อล่อ อธิบายการบรรลุโสดาปัตติผลที่เป็นหนทางเพื่อเข้าสู่พระนิพพาน รวมถึงคำที่เกี่ยวข้องกับความรู้ในอนาคตและการละส…

คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘ (๒๐) ความจำเริญ ย่อมมีแก่ผู้มีศีลทั้งหลาย ผู้ประพฤติปฏิสันถาร ท่านจงดูเนื้อชื่อลักขณะ อันหมู่ญาติแวดล้อมมาอยู่, อนึ่ง ท่านจงดู เนื้อชื่อกาละนี้ ที่เสื่อมจากญาติทั้งหลายเทียว อปิ วีร

คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘ อธิบายถึงความจำเริญที่เกิดขึ้นแก่ผู้มีศีลและการประพฤติปฏิสันถาร โดยมีการเปรียบเปรยเกี่ยวกับนกและเหตุการณ์ต…

คาถาธรรมบท JHMIAO-๘ (๕๑) เมื่อเราทั้งหลาย ถูกไฟไหม้อยู่ในนรกครบ 5 หมื่นปี โดยประการ ทั้งปวง, เมื่อไร ที่สุดจักปรากฏ? ผู้นิรทุกข์ทั้งหลาย ที่สุดย่อมไม่มี ที่สุดนักมีแต่ที่ไหน? ที่สุดจะไม่ปรากฏ เพราะว่า

บทนี้กล่าวถึงประเด็นของกรรมที่ส่งผลต่อชีวิตหลังความตาย อธิบายว่าบุคคลที่ทำกรรมชั่วจะต้องเผชิญทุกข์และอยู่ในนรกเป็นเวลานาน จนกระทั่งจะได้เกิดใหม่ การกระทำที่ดีและ…

คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘ (bo) น้ำในมหาสมุทรทั้งสี่นิดหน่อย, น้ำคือน้ำตาของพระผู้อันทุกข์ถูก ต้องแล้ว เศร้าโศกอยู่ มีประมาณไม่น้อย มากกว่าน้ำในมหาสมุทรทั้งสี่ นั้น, สหาย เพราะเหตุไร ท่านจึงยังประมาทอยู่ ? อุ

คาถาธรรมบท ภาค ๑-๘ อธิบายถึงความทุกข์และน้ำตาของผู้ที่ต้องการเข้าถึงพระนิพพาน โดยมีเนื้อหาที่ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการฝึกฝ…

คาถาธรรมบท TIA๑-๔ น สนฺติ ปุตตา ตาณาย อนตเกนาธิปนนสุส เอตมตฺถวส์ ญฺตฺวา นิพฺพานคมน์ มคฺนํ (๗๙) น ปิตา, นปิ พนฺธวา, นตฺถิ ญาติสุ ตาณตา ปณฺฑิโต สีลสํวโต ขิปฺปเมว วิโสธเยติ บุตรทั้งหลาย ไม่มีเพื่อต้านทาน

ในคาถาธรรมบท TIA๑-๔ กล่าวถึงความสำคัญของการรู้ถึงความตายและอารมณ์ต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อจิตใจ อธิบายว่าบุตรหรือญาติไม่ได้ช่วยให้รอดพ้นจากความตาย ข้อคิดนี้นำไปสู่การสำรวมในศีลและการพุทธนาค นำไปสู่การเข…

៣៤ ก็คนเจ้าราคะ พึงมีรอยเท้ากระหย่ง (เว้ากลาง) คนเจ้าโทสะ ย่อมมีรอยเท้าอันสั้นบีบ (หนักส้น) คนเจ้าโมหะ ย่อมมีรอยเท้าจิกลง (หนักทางปลาย เท้า) คนมีกิเลสเครื่องมุงบังอันเปิดแล้ว มีรอย เท้าเช่นนี้ นี้. ยส

บทความนี้กล่าวถึงรอยเท้าสัญลักษณ์แทนกิเลสในพระพุทธศาสนา โดยเชื่อมโยงกับอาการและนิสัยของบุคคล อธิบายถึงรอยเท้าของผู้ที่มีราคะ โทสะ และโมหะ รวมถึงการชนะกิเลสโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ที่ชนะกิเลสจะไม่กล…

๖๕ เรื่องนางวิสาขาอุบาสิกา เปมโต ชายเต โสโก เปมโต ชายเต ภย์ เปมโต วิปปมุตฺตสฺส นตฺถิ โสโก กุโต ภยนฺติ ความโศกย่อมเกิดแต่ความรัก ภัยย่อมเกิดแต่ ความรัก ความโศกย่อมไม่มีแก่ผู้พ้นวิเศษจาก ความรัก ภัยจักม

ในเรื่องนางวิสาขาอุบาสิกา ได้กล่าวถึงความโศกที่เกิดจากความรักและภัยที่เกิดจากความรัก อธิบายว่าผู้ที่พ้นจากความรักจะไม่มีโศกและภัยอันใดตามมา เช่นเดียวกับในเรื่องเจ้าลิจฉวี ที่ชี้ให้เห็นว่า ควา…

១៧៦ เราเรียกผู้มีปัญญาลึกซึ้ง เป็นปราชญ์ ฉลาดใน ทางและมิใช่ทาง บรรลุประโยชน์สูงสุดนั้นว่า เป็นพราหมณ์. เรื่องพระติสสเถระผู้อยู่ในเงื้อมเขา วิสุทฺโธ วต เม วาโส นิมมล ม ตปสฺสิน มา ตว์ วิสุทธิ์ ทเสสิ นิก

…ตที่เรียกว่าพราหมณ์ นอกจากนี้ยังพูดถึงความบริสุทธิ์ของการดำรงชีวิต และความสำคัญในการหลีกเลี่ยงมลทิน อธิบายถึงการดำรงอยู่ของผู้ที่ไม่เกี่ยวข้องกับชนกลุ่มใดในสังคม ซึ่งสะท้อนถึงคุณค่าของการปฏิบัติและการมีปัญญ…

๖๙ เรื่องอุตตราอุบาสิกา อกโกเธน ชิเน โกธ อสาธุ สาธุนา ชิเน ชิเน กทริย์ ทาเนน สจฺเจนาลิกวาทินนฺติ พึงชนะคนโกรธ ด้วยความไม่โกรธ พึงชนะคนไม่ดี ด้วยความดี พึงชนะคนตระหนี่ ด้วยการให้ จึง ชนะคนพูดเหลวไหล ด้

ในเอกสารนี้กล่าวถึงอุตตราอุบาสิกา ซึ่งเสนอวิธีการชนะคนโกรธและคนที่ไม่ดีด้วยความดีและคำจริง อธิบายว่าการเป็นผู้สัตย์ซื่อและไม่โกรธนั้นช่วยให้เข้าถึงสำนักของเทพ และเน้นถึงความสำคัญของการให้และการพูดค…

๑๐๖ เอกโก ตฺวํ อรญฺเญ วิหร อปวิทฺธ์ว วนสฺมึ ทารุก ตสฺส เต พหุกา ปิหยนฺติ เนรยิกา วิย สคุกคามินนฺติ ท่านผู้เดียว อยู่ในป่า เหมือนไม้ที่เขาทิ้งไว้ในป่า ชนเป็นอันมากย่อมกระหยิ่มต่อท่านนั้น ราวกะว่า พวกสั

บทความนี้กล่าวถึงแนวคิดทางธรรมะเกี่ยวกับการใช้ชีวิตในป่าเปรียบเทียบกับการเผชิญกับความทุกข์ในชีวิต อธิบายว่าการเป็นนักบวช การยินดีกับโชคชะตา และการอยู่ร่วมกับผู้คนอาจนำมาซึ่งทุกข์มากมาย การแสวงหาวิถีทางพ้น…