หน้าหนังสือทั้งหมด

การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
32
การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
…วยกัน 10 อย่าง คือ สักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา สีลัพพตปรามาส กามราคะ ปฏิฆะ รูปราคะ อรูปราคะ มานะ อุทธัจจะ อวิชชา บ ท ที่ 1 กั ม ม ฏ ฐ า น และ วิธี ป ฏิ บั ติ ใน พระไตรปิฎก DOU 23
ภิกษุในธรรมวินัยที่ให้ความสำคัญต่อการพิจารณาอายตนะทั้งภายในและภายนอก โดยวิเคราะห์ความเกิดขึ้นและดับของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เพื่อให้เข้าถึงความรู้ที่ตั้งอยู่บนสติ การรู้จักต่ออายตนะและสังโยชน์
การละกิเลสและพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
48
การละกิเลสและพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
…อเขา เลวกว่าเขา เป็นต้น 9. อุทธัจจะ คือ ความฟุ้งซ่าน ซัดส่ายไปในอารมณ์ต่างๆ ไม่สงบตั้งมั่นลงได้ 10. อวิชชา คือ ความไม่รู้ในอริยสัจ 4 และผลจากการที่ละกิเลสสังโยชน์ย่อมทำให้ผู้นั้นเปลี่ยนจากปุถุชนเป็นพระอริยบ…
…ตนจากปุถุชนไปสู่พระอริยบุคคล เช่น พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์ การทำความรู้จักกับอวิชชาและเหตุแห่งการละกิเลสถือเป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยในการข้ามพ้นจากกิเลสและเข้าถึงนิพพานได้ โดยใช้วิปัสสน…
ความแตกต่างระหว่างสมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐาน
52
ความแตกต่างระหว่างสมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐาน
…กัมมัฏฐาน มีความรู้แจ้งสภาวธรรมตาม ความเป็นจริงเป็นลักษณะ 2. กิจ กําจัดนิวรณ์ 5 กำจัดความไม่รู้ คือ อวิชชา 3. ผลปรากฏ มีความตั้งมั่นไม่หวั่นไหว มีความเข้าใจถูกต้องในธรรม ไปตามอารมณ์ ทั้งปวง 4. เหตุใกล้ให้เก…
บทความนี้อธิบายความแตกต่างระหว่างสมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐาน โดยแบ่งออกเป็นลักษณะ, กิจ, ผลปรากฏ, เหตุใกล้ที่เกิดความสุขและองค์ธรรมที่เกี่ยวข้อง มีการสนับสนุนการทำสมาธิและวิปัสสนา เพื่อให้เกิดสติปัญญาและค
พระพุทธคุณขององค์สมเด็จพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
42
พระพุทธคุณขององค์สมเด็จพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ป็นผู้ไกลจากกิเลส 2. เป็นผู้กำจัดข้าศึก คือ กิเลสสิ้นแล้ว 3. เป็นผู้หักกรรมแห่งสังสารจักร อันได้แก่ อวิชชา ตัณหา อุปาทาน กรรม 4. เป็นผู้ควรแนะนำสั่งสอน 5. เป็นผู้ที่ควรรับความเคารพ 6. เป็นผู้ควรแก่ทักษิณา แ…
บทความนี้เสนอความหมายและอานุภาพของพระพุทธคุณ 9 ประการ ซึ่งเป็นชื่อที่ตั้งขึ้นตามลักษณะและคุณสมบัติของพระพุทธองค์ เมื่อทรงบรรลุพระโพธิญาณ โดยเฉพาะบทความจำแนกความหมายของคำว่า "อรหัง" และคุณสมบัติของพระอ
พระอรหันต์และการหักกำจักร
44
พระอรหันต์และการหักกำจักร
…ตามนัยที่ 1 อุปมาดัง “จักร” ซึ่งตามธรรมดามีองค์ประกอบสำคัญ 3 อย่าง คือ ดุม กำ และกง ตามนัยที่ 1 นี้ อวิชชาและภวตัณหาเปรียบได้กับ “ดุม” อภิสังขารเปรียบได้ กับ “กำ” ความแก่และความตายเปรียบได้กับ “กง” ดุม กำ แ…
…างๆ ของการหักกำจักรในแง่ของกิเลสและสังสาร โดยแบ่งออกเป็นหลายนัย เช่น นัยเกี่ยวกับกิเลส ความเพียร และอวิชชา พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงหักกิเลสด้วยปัญญา ส่งผลให้หมดสิ้นภพชาติ ความแก่และความตาย นอกจากนี้ ยังกล่าวถ…
ความหมายและคุณสมบัติของพุทโธ
52
ความหมายและคุณสมบัติของพุทโธ
…ญาณเหมือนดอกบัวที่เบ่งบานเมื่อได้รับแสงอาทิตย์ 7. สิ้นจากอาสวะทั้ง 4 คือ กามาสวะ ภวาสวะ ทิฏฐาสวะ และอวิชชาสวะ 8. มีพระบวรพุทธสันดานปราศจากกิเลสทั้งปวง 9. มีพระบวรพุทธสันดานทรงพระคุณ ปราศจากราคะ 10. มีพระบวร…
บทเรียนนี้นำเสนอความหมายของคำว่า 'พุทโธ' ซึ่งถือเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น และผู้เบิกบานที่ตรัสรู้อริยสัจ 4 มีพระบวรพุทธสันดานอันมีคุณสมบัติเช่น ฤทธิ์เอกทางธรรม มีความแจ้งในมรรคผลและสามารถทำให้สัตว์โลกตรัสรู้
ประเภทของกิเลสในพระพุทธศาสนา
37
ประเภทของกิเลสในพระพุทธศาสนา
…ปปะ โกธะ อุปนาหะ มักขะ ปลาสะ อิสสา มัจฉริยะ มายา สาเถยยะ ถัมภะ สารัมภะ มานะ อติมานะ มทะ ปมาทะ ตัณหา อวิชชา, อกุศลมูล 3 ทุจริต 3 สังกิเลส 3 มลทิน 3 วิสมะ 3 สัญญา 3 วิตก 3 ปปัญจะ 3 วิปริเยสะ 4 อาสวะ 4 คัณฐะ 4…
บทความนี้นำเสนอการอธิบายกิเลสที่มีอยู่ในพระพุทธศาสนา โดยพระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงจำนวนและประเภทของกิเลสที่มีอยู่มากมาย เช่น โลภะ โทสะ โมหะ สาเหตุที่ทำให้กิเลสปรากฏแฝงในรูปแบบต่าง ๆ และการจัดแบ่งกิเลส
มิจฉาทิฏฐิ และการทำความเข้าใจเกี่ยวกับกิเลส
44
มิจฉาทิฏฐิ และการทำความเข้าใจเกี่ยวกับกิเลส
…อ) ปมาทะ(เลินเล่อ) 2. วิจิกิจฉา 3. สีลัพพตปรามาส 1. สักกายทิฏฐิ 7. อรูปราคะ 8. มานะ 9. อุทธัจจะ 10. อวิชชา ภาพที่ 2-1 เหง้ากิเลส คําอธิบายภาพ เหง้าซ้ายสุด เป็นพวกความชั่วร้าย ที่มุ่งไปในทางกอบโกยเข้าหาตัว ห…
บทความนี้สำรวจมิจฉาทิฏฐิและผลกระทบที่เกิดจากความเชื่อที่ผิด ทางศาสนาและจิตใจ ด้วยการอธิบายลักษณะของกิเลสต่างๆ เช่น โทสะและโลภะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการบิดเบือนความจริงและผลกระทบที่เกิดขึ้นกับสังคมและบุคคล
Understanding the Roots of Ignorance and Greed in Buddhism
45
Understanding the Roots of Ignorance and Greed in Buddhism
… เป็นกิเลสจำพวกทำให้ จิตโง่เขลา เมื่อเทียบกับเหง้าอื่นๆ แล้ว เหง้านี้ ใหญ่ อ้วน รากก็ลึก ไปสุดเอาที่อวิชชา จากภาพเราจะเห็นได้อีกว่า รากเหง้าของกิเลสก็คืออวิชชา ที่ทำให้เราฟุ้งซ่านอยู่ทุกวัน ทำให้เรามองอะไรไ…
เหง้าขวาสุดของกิเลสเรียกว่าเหง้าโมหะ ทำให้จิตโง่เขลา ยิ่งกว่ากิเลสอื่นๆ รากเหง้าของมันคืออวิชชาซึ่งทำให้เราไม่รู้จักบุญบาป ความไม่รู้นี้ส่งผลให้เกิดอุทธัจจะ ความฟุ้งซ่าน และทำให้เกิดโลภะ โทสะ และ…
กรรมและการให้ผลกรรมในทางปฏิบัติ
68
กรรมและการให้ผลกรรมในทางปฏิบัติ
…วิบากในเบื้องต้นก่อน จากที่ได้ศึกษาเรื่องกิเลสนักศึกษาพอจะทราบแล้วว่า รากเหง้าของกิเลสเริ่มต้นมาจาก อวิชชา แล้วขยายกว้างออกมาเป็นสังโยชน์ร้อยไส้อยู่ตลอดสาย ทั้งกายในภพและภายนอกภพ ตั้งแต่กายธรรมพระโสดาบัน กา…
การศึกษาเรื่องกรรมต้องเริ่มจากการทบทวนกิเลสซึ่งเป็นต้นเหตุของกรรมและวิบาก ภายในประกอบไปด้วยอวิชชาและสังโยชน์ต่างๆ กิเลสสามตระกูล ความโลภ ความโกรธ และความหลงเรียกว่าเป็นอนุสัยกิเลส คำว่า ปริยุฏฐานกิ…
นิพพานและขันธ์ 5
114
นิพพานและขันธ์ 5
…พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้กล่าวถึงสาเหตุที่ทำให้ยังหลงติด อยู่ในขันธ์เหล่านั้นว่า “อวิชชาที่แปลว่า ไม่รู้ คือ ไม่รู้ถูกหรือผิด เพราะว่าเข้าไปยึดมั่นในขันธ์ 5 ว่าเป็นตัว เป็นตน จึงมืดมน ไม่ร…
…ี้กล่าวถึงความสำคัญของขันธ์ 5 ในการทำให้ผู้คนยังคงหลงติดอยู่ในโลก ไม่สามารถเข้าถึงนิพพานได้ เน้นว่า อวิชชาทำให้ไม่รู้ถูกไม่รู้ผิด และอุปาทานในขันธ์ 5 เป็นอุปสรรคที่ทำให้ไม่เห็นความจริงของนิพพาน การตัดอุปาทา…
ธาตุทั้ง 7 และการรับรู้สัมผัส
149
ธาตุทั้ง 7 และการรับรู้สัมผัส
…มุตติ ( ดับขันธ์) ธัมมธาตุนี้ถ้าไม่กำหนดพิจารณาให้เห็นตามที่มีอยู่แล้ว ก็จะทำให้กิเลสกำเริบ เพราะมี อวิชชา ไม่รู้สภาวะของรูปและเจตสิกที่เกิดดับ และไม่รู้นิพพานที่พ้นจากการเกิดดับ 7.4.2 ธาตุรับ 6 ธาตุ 1. จัก…
เนื้อหาว่าด้วยการศึกษาโผฏฐัพพธาตุและธัมมธาตุ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้สัมผัสในร่างกายมนุษย์ อธิบายสภาวะต่างๆ ของธาตุ เช่น ปฐวี เตโช วาโย และความสำคัญของธัมมธาตุในการคิดและรู้ อธิบายถึงการเกิดและดับซึ
ปัจจัยแห่งทุกข์และการดับทุกข์
218
ปัจจัยแห่งทุกข์และการดับทุกข์
เพราะอวิชชาเป็นปัจจัย สังขารจึงมี เพราะสังขารเป็นปัจจัย วิญญาณจึงมี เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย นามรูปจึงมี เพราะนามร…
เนื้อหาเรื่องราวเกี่ยวกับการเชื่อมโยงปัจจัยต่างๆ ที่ก่อให้เกิดทุกข์ ตั้งแต่ความไม่รู้ (อวิชชา) จนถึงการเกิดและการตาย พร้อมทั้งการพูดถึงวิธีการดับทุกข์ โดยการเข้าใจว่าเมื่อปัจจัยหนึ่งดับไป ปัจจั…
ความเป็นเหตุปัจจัยของกันและกัน
219
ความเป็นเหตุปัจจัยของกันและกัน
… การเวียนว่าย ตายเกิดอย่างไม่มีที่สิ้นสุด โดยปฏิจจสมุปบาทแต่ละองค์มีความเกี่ยวข้องกันดังต่อไปนี้ 1. อวิชชาเป็นปัจจัย จึงมีสังขาร อวิชชาเป็นปัจจัยให้เกิดสังขาร หมายความว่า อวิชชาเป็นปัจจัยให้ทำบุญทำบาป คือ อ…
เนื้อหาพูดถึงความเป็นเหตุปัจจัยของกันและกันในวงจรสังสารวัฏ โดยเฉพาะบทบาทของอวิชชาที่เป็นปัจจัยในการทำกรรมทั้งดีและชั่ว เจตนาอันเป็นมูลฐานของกรรมในระดับต่างๆ ตั้งแต่กามาวจรไปจนถึงอรู…
ความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย
225
ความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย
…อยู่ลึกๆ โดยไม่ทราบเหตุชัดเจนหรือแน่ชัดเป็นเวลานานๆ หรือเป็นโรคจิต (โรคทางมโนสังขาร) ก็เพราะอาสวะและอวิชชานี้เอง เพราะทั้งจิตและกายต่างอาศัยพึ่งพา ซึ่งกัน และกัน ซึ่งกายอาศัยจิต และจิตก็อาศัยกาย ดังนั้นบางค…
เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและกาย โดยเฉพาะอาการป่วยที่เกิดจากอวิชชาและอาสวะ และการแสดงปฏิจจสมุปบาทโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่แสดงถึงเหตุและผลเพื่อให้เห็นถึงความทุกข์และ…
ความทุกข์และเหตุแห่งการเกิดขึ้น
226
ความทุกข์และเหตุแห่งการเกิดขึ้น
…เห็นเหตุที่ทำให้กรรมภพเกิด คือ อุปาทาน เมื่อเห็นอุปาทานแล้ว ก็ให้เห็นเหตุสืบเนื่องกันตามลำดับไปจนถึงอวิชชาเมื่อเห็นอวิชชาแล้วก็จะได้รู้ว่า อวิชชา นี้แหละ เป็นหัวหน้าแห่งเหตุทั้งปวง 4. มัชฌอาทิปฏิโลมเทศนา เป…
บทความนี้ศึกษาทุกข์ที่เกิดจากกรรรมและการเข้าใจอวิชชาเป็นหัวหน้าแห่งเหตุทั้งปวง โดยอธิบายการเชื่อมโยงของอาหาร 4 ประเภทและความสัมพันธ์ของตัณหา, เวทนา, ผัส…
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
227
ปฏิจจสมุปบาทและวัฏฏะแห่งชีวิตในพระพุทธศาสนา
…เลส กรรม วิบาก และกิเลสอีก เวียนกันอยู่อย่างนี้ สำหรับปฏิจจสมุปบาท เมื่อจัดลงในวัฏฏะ 3 ได้ดังนี้ 1. อวิชชา ตัณหา อุปาทาน จัดเป็นกิเลสวัฏ 2. สังขาร (กรรม) ภพ (ส่วนที่เป็นกรรมภพ) จัดเป็นกรรมวัฏ 3. วิญญาณ นามร…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการแสดงปฏิจจสมุปบาทซึ่งมีจุดเริ่มที่แตกต่างกัน เพื่อช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าใจและกำจัดทุกข์ได้อย่างตรงจุด โดยเปรียบเทียบเป็นการหาทางออกจากเถาวัลย์ที่มีการตัดและดึงเพื่อใช้งาน นอกจ
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
230
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
…ว่ายตายเกิดอีก จากที่ได้นำเสนอวิธีดับวงจรชีวิตหรือวิธีดับปฏิจจสมุปบาท จะพบว่า เป็นการเริ่มต้นดับ ที่อวิชชาก่อน เมื่ออวิชชาดับไปแล้ว วิชชา (ความรู้แจ้ง) ก็เกิดขึ้นแทน วิธีดับปฏิจจสมุปบาทหรือ ปัจจยาการนี้ เป็…
…มีการเกิดซ้ำอีกผ่านการเข้าใจและปฏิบัติตามหลักการของปฏิจจสมุปบาทนี้ ไม่ว่าจะเป็นความรู้แจ้งหรือการดับอวิชชา
ปฏิจจสมุปบาท: ต้นตอแห่งความทุกข์
231
ปฏิจจสมุปบาท: ต้นตอแห่งความทุกข์
…มุปบาทที่ได้กล่าวมานี้ จะเห็นได้ว่า ต้นตอแห่งความทุกข์ (ทุกขสมุทัย) อยู่ ที่ความไม่รู้แจ้งเห็นจริง (อวิชชา) นั่นเองเพราะความไม่รู้แจ้งเห็นจริงนี้ได้ก่อให้เกิดความเข้าใจผิด และความหลงผิดด้วยประการต่าง ๆ จนกร…
บทเรียนนี้นำเสนอการวิเคราะห์ปฏิจจสมุปบาทซึ่งเป็นต้นตอแห่งความทุกข์ โดยชี้ให้เห็นว่าอวิชชาเป็นความไม่รู้แจ้งเห็นจริงที่ก่อให้เกิดความเข้าใจผิด นอกจากนี้ยังเร่งให้ผู้เรียนรู้จักการทำลายอวิชชา
ปฏิจจสมุปบาทและการพิจารณาอริยสัจ
258
ปฏิจจสมุปบาทและการพิจารณาอริยสัจ
…เป็นเส้นตรงก็ได้ ถูกทั้งสองอย่าง ถ้ามอง เป็นเส้นตรงก็หมายความว่า มองเป็นเรื่องของกาลเวลา เพราะว่าตัวอวิชชาไปจนถึงชรามรณะ ที่ทำให้เกิดอวิชชาตัวใหม่ มันมีการเกิดดับอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นตัวอวิชชาที่เกิดขึ้นมาจึ…
…งและวงกลม เน้นถึงการเชื่อมโยงของการเกิดและดับที่ไม่มีที่สิ้นสุด ในขณะเดียวกันยังได้กล่าวถึงลักษณะของอวิชชา, สังขาร, วิญญาณ, นามรูป, สฬายตนะ และผัสสะ ซึ่งเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกันอย่างลึกซึ้งในกระบวนการเกิด…