ความแตกต่างระหว่างสมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐาน : หน้า 52/114

ความแตกต่าง 1. ลักษณะ สมถกัมมัฏฐาน มีความฟุ้งซ่านเป็นลักษณะ วิปัสสนาสมถกัมมัฏฐาน มีความรู้แจ้งสภาวธรรมตาม ความเป็นจริงเป็นลักษณะ 2. กิจ กําจัดนิวรณ์ 5 กำจัดความไม่รู้ คือ อวิชชา 3. ผลปรากฏ มีความตั้งมั่นไม่หวั่นไหว มีความเข้าใจถูกต้องในธรรม ไปตามอารมณ์ ทั้งปวง 4. เหตุใกล้ให้เกิด (เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิด) ความสุข สมาธิ 5. องค์ธรรม 6. อารมณ์ 7. จิต 8. ผล 9. อานิสงส์ เอกัคคตาเจตสิก กสิณ อสุภะ อนุสติ พรหมวิหาร อรูป กัมมัฏฐาน อาหาเรปฏิกูลสัญญา จตุธาตุววัตถาน มหัคคตจิต รูปฌาณ 4, อรูปฌาณ 4 ปัจจุบันทำให้จิตเป็นสุข เยือกเย็น ได้อภิญญา 5 แสดงฤทธิ์ได้ ปัญญาเจตสิก ขันธ์ อายตนะ ธาตุ อินทรีย์ อริยสัจ, ปฏิจจสมุปบาท โลกุตตระ มรรค 4, ผล 4, นิพพาน 1 ได้อภิญญา 6 คือ ถึงขั้นสุดท้าย ได้อาสวักขยญาณ หมดกิเลส ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีก อนาคต-เกิดในสุคติพรหมโลก 10. ปหาน วิกขัมภนปหานด้วยอ้านาจฌานจิต สมุจเฉทปหาน ด้วยมัคคจิต ปฏิปัสสัทธิปหาน ด้วยผลจิต นิสสรณปหาน ด้วยนิพพาน 11. ที่มาของคำสอน มีทั้งนอกและในพระพุทธศาสนา มีอยู่ในเฉพาะพระพุทธศาสนา เท่านั้น บทที่ 2 สมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐานในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา DOU 43