เตโชธาตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

…่าง ๆ อันขัดแย้ง ๆ ในเกวัฏฏสูตรและอรรถกถาติตถายตนสูตรกล่าวไว้ว่า “รูป” ประกอบด้วย ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ และอากาศธาตุ ธาตุ แปลว่า ทรงไว้” หมายถึง สิ่งที่ทรงสภาวะของมันอยู่เองตามธรรมดาของเหตุปัจจั…

…กนี้ยังมีการอธิบายถึงองค์ประกอบต่าง ๆ ของรูปขันธ์ที่ประกอบด้วยธาตุต่าง ๆ ได้แก่ ปฐวีธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ, วาโยธาตุ, และอากาศธาตุ จึงทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงความสำคัญของสุขภาพจิตและร่างกาย และความสัมพันธ์ระหว…

… ที่มีอยู่ภายในตน ธาตุ 4 ที่มีอยู่ภายในตนนี้ เมื่อนับโดยพิสดารแล้วมี 42 คือ ปฐวีธาตุ 20 อาโปธาตุ 12 เตโชธาตุ 4 วาโยธาตุ 6 ปฐวีธาตุ ได้แก่ ปฐวีธาตุที่มีอยู่ในโกฏฐาสที่มีลักษณะเป็นก้อนเป็นแท่ง มี 20 คือ เกสา (ผ…

…ี่การเห็นเป็นกองแห่งธาตุ การพิจารณานี้แบ่งธาตุออกเป็น 42 ประเภท รวมถึงปฐวีธาตุ (20), อาโปธาตุ (12), เตโชธาตุ (4) และวาโยธาตุ (6). ธาตุแต่ละประเภทมีความสำคัญและหน้าที่ที่แตกต่างกันในร่างกาย โดยปฐวีธาตุรวมถึงอง…

…ด้ อาโปธาตุ คือ ธาตุน้ำมีคุณสมบัติทำให้วัตถุหรือสิ่งต่างๆ เกาะกุมรวมตัวเข้าเป็นกลุ่มก้อน หรือไหลได้ เตโชธาตุ คือ ธาตุไฟ มีลักษณะร้อนและเย็น มีหน้าที่ ทำให้วัตถุต่างๆ สุก และละเอียดนุ่มนวล ให้ความอบอุ่น ฯลฯ วา…

แนวคิดเกี่ยวกับธาตุในธรรมชาติมีความสำคัญในการศึกษา สรรพสิ่งทั้งหลายไม่ว่าจะเป็นชีวิตหรือไม่มีชีวิตล้วนเกิดจากธาตุ ธาตุทั้ง 4 ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ และธาตุลม ในขณะที่ธาตุ 6 เพิ่มธาตุอากาศและธาต

…ๆ ของพืชผักและผลไม้ สิ่งต่างๆ นมสด นมส้ม เนยใส เนยข้น น้ำที่อยู่ในพื้นดิน น้ำที่ อยู่ในอากาศ ฯลฯ 3. เตโชธาตุ เตโชธาตุ คือ ธาตุไฟ มีลักษณะร้อนและเย็น ลักษณะร้อนชื่อว่า อุณหเตโช ลักษณะเย็นชื่อว่า สีตเตโช เตโชธา…

เนื้อหานี้อธิบายถึงบทบาทของธาตุน้ำและธาตุไฟในร่างกาย โดยธาตุน้ำมีทั้งที่อยู่ภายในและภายนอก ส่งผลให้วัตถุดูอ่อนเหลวและสามารถไหลได้ ขณะที่ธาตุไฟช่วยในการย่อยอาหารและทำให้วัตถุต่างๆ สุก การทำงานของธาตุทั

…้สุก โดยอาการให้ร่างกายเจริญเติบโตเป็นหนุ่มสาวหนังเหี่ยวย่นแก่หง่อมลงและความเย็นร้อนในกาย ทั่วไปเป็นเตโชธาตุ (ธาตุไฟ) สิ่งที่ทำให้อิริยาบถใหญ่น้อยเคร่งตึงตั้งมั่นและเคลื่อนไหวไปมา ได้เป็น วาโยธาตุ (ธาตุลม) จา…

…นำให้รู้ว่า ที่อาศัยของคนคือสิ่งที่ดูดีนั้น แท้จริงแล้วประกอบขึ้นจากธาตุต่างๆ ทั้งปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และวาโยธาตุ การพิจารณาด้วยการทำความเข้าใจสิ่งต่างๆ โดยการวิเคราะห์ตามลักษณะและคุณสมบัติของธาตุสามาร…

…ที่เกิดร่วมด้วยมีความเจริญ เป็นกิจ มีความเกาะกุมรูปที่เกิดร่วมกันให้เป็นกลุ่มเป็นก้อนเป็นอาการปรากฏ เตโชธาตุ หรือ เตโชรูป มีความอบอุ่นเป็นลักษณะ ทำให้รูปเกิดร่วม สุกงอม เป็นกิจ ทำให้รูปที่เกิดร่วมด้วย ให้อ่อน…

…รระบุธาตุในธรรมชาติ ตามปัจจุบัน อธิบายถึงธาตุต่างๆ เช่น ปฐวีธาตุที่มีความแข็ง, อาโปธาตุที่มีการไหล, เตโชธาตุที่อบอุ่น, และวาโยธาตุที่มีความเคร่งตึง รวมถึงการกำเนิดและความแตกต่างของธาตุแต่ละชนิดในรูปแบบที่ไม่เ…

…าภูตรูป 4 คือ ธาตุ 4 ได้แก่ ปฐวีธาตุ คือ ธาตุดิน มีลักษณะแข้นแข็ง อาโปธาตุ คือ ธาตุน้ำ มีลักษณะเหลว เตโชธาตุ คือ ธาตุไฟ มีลักษณะร้อน วาโยธาตุ คือ ธาตุลม มีลักษณะพัดไปมา 5. สฬายตนะ คือ แดนติดต่อ 6 แดน ดังนี้ 1…

… ผัสสะ และ มนสิการ มีการจำแนกเป็นนามขันธ์ 3 ส่วนรูปเรียกว่ามหาภูตรูป 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ นอกจากนี้ยังมีสฬายตนะซึ่งประกอบด้วย 6 แดนติดต่อกัน ได้แก่ จักขวายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ…

…ุฆรมานา อปริสฺสว มานา ปิณิตปีณิตภาว์ ทสฺเสติ ฯ อสิตปีตาที่ปริปาจกา เจตุถ อุสุมาการภูตา อุณหตุตลกขณา เตโชธาตุ ปฐวีปติฏฐิตา อาโป- สงฺคหิตา วาโยวิตถมภิตา อิม กาย ปริปาเจติ วณฺณสมฺปตฺติญจสุส อาวหติ ฯ ตาย จ ปน ปริ…

เนื้อหาเกี่ยวกับความหมายและลักษณะของสมาธิในด้านต่างๆ เช่น การทำงานของธาตุทั้งสี่ และการพิจารณาสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในตัวตน บทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการมีสมาธิในการดำเนินชีวิต โดยหยิบยกตัวอย่างการให

…จย์ อุตุปัจจยอุตุสมุฎฐาน อุตุปจฺจยอาหารสมุฏฐานนฺติ เอส วิภาโค เวทิตพฺโพ ฯ ตตฺถ อุตุ นาม จตุสมุฏฐานา เตโชธาตุ ฯ อุณหอุตุ สีตอุตติ เอว์ ปเนส ทุพพิโธ โหติ ฯ อุตุสมุฎฐาน นาม จตุสมุฎฐาโน อุตุ อุปาทินนท์ ปจฺจย์ สภิ…

เนื้อหานี้วิเคราะห์เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสส และการอธิบายเกี่ยวกับอาหารสมุฏฐาน ทั้งยังชี้ให้เห็นถึงพื้นฐานของอุตุสมุฎฐาน โอชฎฐม ซึ่งสัมพันธ์กับการทำความเข้าใจในการเปลี่ยนแปลงของธาตุทั้ง 4

… ธาตุ ๔ เป็นอันท่านให้พิสดารแล้ว ด้วยอาการ ๔๒ คือ ปฐวีธาตุ... ด้วยอาการ ๒๐ อาโปธาตุ... ด้วยอาการ ๑๒ เตโชธาตุ... ด้วยอาการ ๔ วาโยธาตุ....ด้วยอาการ ๖ ดังนี้แล นี่เป็นพรรณนาความแห่งบาลีในธาตุววัฏฐาน (วิตถารนัย) …

…าสะและปัสสาสะมีบทบาทสำคัญต่อจิตและสรีระทั้งยังเชื่อมโยงกับธาตุทั้ง 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ อธิบายถึงการพิจารณาและความเข้าใจในธาตุผ่านทางสูญญากาศและการหายใจ

…ลได้เป็นลักษณะ มีความช่วยเพิ่มพูน (ธาตุอื่น) เป็นรส มีความยึดเอา (ธาตุอื่น) ไว้ได้ เป็นเครื่องปรากฏ เตโชธาตุ มีความร้อนเป็นลักษณะ มีความทำให้ย่อยเป็นรส มี การให้ความอ่อน (แก่ร่างกาย) ไว้เรื่อย เป็นเครื่องปราก…

…ของแต่ละธาตุ ได้แก่ ปฐวีธาตุ แสดงถึงคุณสมบัติที่หยาบและเป็นที่อาศัย, อาโปธาตุ ที่มีคุณสมบัติไหลได้, เตโชธาตุ ที่มีความร้อน, และ วาโยธาตุ ที่มีการเคลื่อนไหว และการแสดงท่าทางต่าง ๆ ซึ่งใช้เป็นตัวอย่างในการเข้าใ…

… ๒ - แหละ) เป็นปัจจัย โดยเป็นที่ตั้งแห่งมหาภูต ๓ (นั้น) - หน้าที่ 72 อาโปธาตุ อันตั้งอยู่ในปฐวีธาตุ เตโชธาตุช่วยรักษาไว้ วาโย ธาตุช่วยพะยุงไว้ (นั่นแหละ) เป็นปัจจัย โดยเป็นเครื่องยึดให้ติดกัน แห่งมหาภูต ๓ (นั…

เนื้อหานี้กล่าวถึงธาตุทั้ง ๔ และบทบาทของมหาภูต ๓ ที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะการช่วยยึดและรักษาของธาตุต่างๆ โดยไม่มีความคิดคำนึงว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของธาตุ แสดงถึงความเชื่อมโยงกันระหว่างธาตุเพื่อทำให้ร่างกายค

…ุช่วยแล้วก็เป็นปัจจัย แห่งการทรงตัว ส่วนอาโปรธาตุอันปฐวีช่วยแล้ว เป็นปัจจัยแห่งความ ไม่กระจัดกระจาย เตโชธาตุอันวาโยธาตุช่วยแล้ว เป็นปัจจัยแห่งการ ยกขึ้น วาโยธาตุอันเตโชธาตุช่วยแล้ว เป็นปัจจัยแห่งการแกว่งไกว๒ …

…ิบายถึงปัจจัยที่สนับสนุนฟังก์ชันต่าง ๆ อย่างละเอียด โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างปฐวี ธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ, และวาโยธาตุ รวมถึงการใช้อำนาจญาณในการกำหนดธาตุเพื่อให้เกิดอาการสมาธิ ช่วยให้เข้าใจถึงบทบาทและอิทธิ…

…้ เกิดการเกาะกุมจับรวมตัวเข้าด้วยกัน ทำให้มีลักษณะเอิบอาบและเคลื่อนที่หรือไหลไปมาได้ เรียกธาตุไฟว่า เตโชธาตุ เป็นธาตุที่ทำให้ร้อนหรือเย็น และทำให้เกิดการย่อย และเรียกธาตุลมว่า วาโยธาตุ เป็นธาตุที่ทำ หน้าที่ค้…

บทความนี้สรุปความหมายของธาตุตามพระพุทธศาสนา เนื้อหาแบ่งธาตุออกเป็น 2 กลุ่ม คือ ธาตุ 4 (ดิน, น้ำ, ไฟ, ลม) และ ธาตุ 6 พร้อมอธิบายบทบาทและความหมายของแต่ละธาตุในจักรวาล ทั้งในการทำกรรมฐานและการศึกษา ฐานข้

…าสธาตุ อากาศธาตุ หรือ ธาตุอากาศ คือ ช่องว่าง ที่ว่าง ความว่างเปล่า สถานที่ที่ไม่มีปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ หรือช่องว่างที่อยู่ระหว่างธาตุต่างๆ ซึ่งอากาสธาตุนี้มีทั้งอากาศธาตุที่อยู่ภายในและ ภายนอกร…

อากาสธาตุเป็นช่องว่างในร่างกายและภายนอก มีอากาสธาตุภายในและภายนอก เช่น ช่องต่างๆ ในร่างกายและสถานที่ที่ไม่มีธาตุ ส่วนวิญญาณธาตุทำให้มีชีวิต มีการรับรู้จาก 6 ธาตุที่สำคัญ เช่น ตา หู จมูก ซึ่งเชื่อมโยงก

…ด คือ ถ้าเป็นมนุษย์หรือสัตว์ หากแยกออกแล้วก็เป็นเพียงการประชุมรวมกันของธาตุ 6 คือ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ อากาสธาตุ และวิญญาณธาตุ สิ่งอื่นก็เช่นกันเมื่อแยกออกแล้วล้วนประกอบขึ้นด้วยธาตุทั้งหลาย เว้…

บทความนี้กล่าวถึงไตรลักษณ์ของธาตุทั้งหลายในพระพุทธศาสนา โดยระบุว่า ทุกสิ่งในโลกเกิดจากการรวมตัวของธาตุหก ได้แก่ ปฐวี อาโป เตโช วาโย อากาส และวิญญาณ ธาตุเหล่านี้ไม่สามารถถือเป็นตัวตนที่มั่นคงได้ เมื่อส

…รกาย โดยมากเป็นผู้ที่มีราคจริต ผู้ที่มีราคจริต ธาตุทั้ง 4 คือ ปฐวีธาตุ (ธาตุดิน) อาโปธาตุ (ธาตุน้ำ) เตโชธาตุ (ธาตุไฟ) และ วาโยธาตุ (ธาตุลม) มีกำลังเสมอทัดเทียมกัน 2. ถ้าในขณะที่บำเพ็ญบุญกุศลนั้น เกิดมีความขุ่…

เนื้อหานี้กล่าวถึงจริตในมนุษย์ที่แบ่งออกเป็นสามประเภท คือ สัทธาจริต, พุทธจริต, และราคจริต โดยแต่ละประเภทมีลักษณะและพฤติกรรมที่แตกต่างกัน โดยมีสาเหตุที่มาจากการบำเพ็ญบุญกุศล รวมถึงภพภูมิก่อนเกิดที่มีผล

…ท่องบ่นโดยความเป็นปฏิกูลต่อไป ถ้าธาตุนิมิตปรากฏ ก็บอกว่าผู้เจริญเคยพิจารณาความเป็นปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ มาแต่ภพก่อน ๆ ฉะนั้นธาตุนิมิตจึงปรากฏ เป็นอันได้ชื่อว่า ธาตุกัมมัฏฐาน เป็นกัมมัฏฐาน เหมาะส…

บทความนี้นำเสนอการพิจารณาอาการทางกายเพื่อการปฏิบัติกัมมัฏฐาน โดยกล่าวถึงทั้งวัณณนิมิต ปฏิกูลนิมิต และธาตุนิมิต ซึ่งอาจารย์จะให้ความเข้าใจแก่ผู้เจริญในการพิจารณาในแต่ละประเภท อธิบายถึงวิธีการและความหมา

…็นกายอันนี้นี่แล ตามที่ ตั้งอยู่ ตามที่ดำรงอยู่ โดยความเป็นธาตุว่า มีอยู่ในกายนี้ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนคนฆ่าโค หรือลูกมือของคนฆ่าโคผู้ขยัน ฯลฯ วาโยธาตุ ดังนี้ ฉั…

ธาตุทั้ง 4 ประกอบขึ้นเป็นร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นหญิง ชาย สัตว์ หรือบุคคล เมื่อพิจารณาถึงธาตุดังกล่าว เราจะเห็นว่าเป็นเพียงรูปแบบที่เกิดจากกรรม การพิจารณาโดยย่อและพิสดารเป็นหนทางในการเข้าใจ โดยอุปมาคล้ายก

…โดยอาการเจริญเติบโตเป็นหนุ่มสาว หนังเหี่ยวย่นแก่หง่อมลงก็ดี ความเย็นร้อนในกายทั่วไปก็ดี เหล่านี้เป็นเตโชธาตุ สิ่งใดทำให้ อิริยาบถใหญ่น้อยเคร่งตึงตั้งมั่นก็ดี ทำให้เคลื่อนไหวไปมาได้ก็ดี เหล่านี้เป็น วาโยธาตุ 5…

…ยมนุษย์แบ่งออกเป็นธาตุ 4 ประเภท ได้แก่ ปฐวีธาตุซึ่งเป็นส่วนที่แข็งหรือกระด้าง, อาโปธาตุซึ่งเป็นน้ำ, เตโชธาตุซึ่งเกี่ยวข้องกับความร้อน, และ วาโยธาตุซึ่งเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหว. การพิจารณาธาตุมีการแบ่งออกเป็…