เตโชธาตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

… ที่มีอยู่ภายในตน ธาตุ 4 ที่มีอยู่ภายในตนนี้ เมื่อนับโดยพิสดารแล้วมี 42 คือ ปฐวีธาตุ 20 อาโปธาตุ 12 เตโชธาตุ 4 วาโยธาตุ 6 ปฐวีธาตุ ได้แก่ ปฐวีธาตุที่มีอยู่ในโกฏฐาสที่มีลักษณะเป็นก้อนเป็นแท่ง มี 20 คือ เกสา (ผ…

…ี่การเห็นเป็นกองแห่งธาตุ การพิจารณานี้แบ่งธาตุออกเป็น 42 ประเภท รวมถึงปฐวีธาตุ (20), อาโปธาตุ (12), เตโชธาตุ (4) และวาโยธาตุ (6). ธาตุแต่ละประเภทมีความสำคัญและหน้าที่ที่แตกต่างกันในร่างกาย โดยปฐวีธาตุรวมถึงอง…

…่าง ๆ อันขัดแย้ง ๆ ในเกวัฏฏสูตรและอรรถกถาติตถายตนสูตรกล่าวไว้ว่า “รูป” ประกอบด้วย ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ และอากาศธาตุ ธาตุ แปลว่า ทรงไว้” หมายถึง สิ่งที่ทรงสภาวะของมันอยู่เองตามธรรมดาของเหตุปัจจั…

…กนี้ยังมีการอธิบายถึงองค์ประกอบต่าง ๆ ของรูปขันธ์ที่ประกอบด้วยธาตุต่าง ๆ ได้แก่ ปฐวีธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ, วาโยธาตุ, และอากาศธาตุ จึงทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงความสำคัญของสุขภาพจิตและร่างกาย และความสัมพันธ์ระหว…

…ลได้เป็นลักษณะ มีความช่วยเพิ่มพูน (ธาตุอื่น) เป็นรส มีความยึดเอา (ธาตุอื่น) ไว้ได้ เป็นเครื่องปรากฏ เตโชธาตุ มีความร้อนเป็นลักษณะ มีความทำให้ย่อยเป็นรส มี การให้ความอ่อน (แก่ร่างกาย) ไว้เรื่อย เป็นเครื่องปราก…

…ของแต่ละธาตุ ได้แก่ ปฐวีธาตุ แสดงถึงคุณสมบัติที่หยาบและเป็นที่อาศัย, อาโปธาตุ ที่มีคุณสมบัติไหลได้, เตโชธาตุ ที่มีความร้อน, และ วาโยธาตุ ที่มีการเคลื่อนไหว และการแสดงท่าทางต่าง ๆ ซึ่งใช้เป็นตัวอย่างในการเข้าใ…

…ุช่วยแล้วก็เป็นปัจจัย แห่งการทรงตัว ส่วนอาโปรธาตุอันปฐวีช่วยแล้ว เป็นปัจจัยแห่งความ ไม่กระจัดกระจาย เตโชธาตุอันวาโยธาตุช่วยแล้ว เป็นปัจจัยแห่งการ ยกขึ้น วาโยธาตุอันเตโชธาตุช่วยแล้ว เป็นปัจจัยแห่งการแกว่งไกว๒ …

…ิบายถึงปัจจัยที่สนับสนุนฟังก์ชันต่าง ๆ อย่างละเอียด โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างปฐวี ธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ, และวาโยธาตุ รวมถึงการใช้อำนาจญาณในการกำหนดธาตุเพื่อให้เกิดอาการสมาธิ ช่วยให้เข้าใจถึงบทบาทและอิทธิ…

… ๒ - แหละ) เป็นปัจจัย โดยเป็นที่ตั้งแห่งมหาภูต ๓ (นั้น) - หน้าที่ 72 อาโปธาตุ อันตั้งอยู่ในปฐวีธาตุ เตโชธาตุช่วยรักษาไว้ วาโย ธาตุช่วยพะยุงไว้ (นั่นแหละ) เป็นปัจจัย โดยเป็นเครื่องยึดให้ติดกัน แห่งมหาภูต ๓ (นั…

เนื้อหานี้กล่าวถึงธาตุทั้ง ๔ และบทบาทของมหาภูต ๓ ที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะการช่วยยึดและรักษาของธาตุต่างๆ โดยไม่มีความคิดคำนึงว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของธาตุ แสดงถึงความเชื่อมโยงกันระหว่างธาตุเพื่อทำให้ร่างกายค

… ธาตุ ๔ เป็นอันท่านให้พิสดารแล้ว ด้วยอาการ ๔๒ คือ ปฐวีธาตุ... ด้วยอาการ ๒๐ อาโปธาตุ... ด้วยอาการ ๑๒ เตโชธาตุ... ด้วยอาการ ๔ วาโยธาตุ....ด้วยอาการ ๖ ดังนี้แล นี่เป็นพรรณนาความแห่งบาลีในธาตุววัฏฐาน (วิตถารนัย) …

…าสะและปัสสาสะมีบทบาทสำคัญต่อจิตและสรีระทั้งยังเชื่อมโยงกับธาตุทั้ง 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ อธิบายถึงการพิจารณาและความเข้าใจในธาตุผ่านทางสูญญากาศและการหายใจ

…จย์ อุตุปัจจยอุตุสมุฎฐาน อุตุปจฺจยอาหารสมุฏฐานนฺติ เอส วิภาโค เวทิตพฺโพ ฯ ตตฺถ อุตุ นาม จตุสมุฏฐานา เตโชธาตุ ฯ อุณหอุตุ สีตอุตติ เอว์ ปเนส ทุพพิโธ โหติ ฯ อุตุสมุฎฐาน นาม จตุสมุฎฐาโน อุตุ อุปาทินนท์ ปจฺจย์ สภิ…

เนื้อหานี้วิเคราะห์เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสส และการอธิบายเกี่ยวกับอาหารสมุฏฐาน ทั้งยังชี้ให้เห็นถึงพื้นฐานของอุตุสมุฎฐาน โอชฎฐม ซึ่งสัมพันธ์กับการทำความเข้าใจในการเปลี่ยนแปลงของธาตุทั้ง 4

…ุฆรมานา อปริสฺสว มานา ปิณิตปีณิตภาว์ ทสฺเสติ ฯ อสิตปีตาที่ปริปาจกา เจตุถ อุสุมาการภูตา อุณหตุตลกขณา เตโชธาตุ ปฐวีปติฏฐิตา อาโป- สงฺคหิตา วาโยวิตถมภิตา อิม กาย ปริปาเจติ วณฺณสมฺปตฺติญจสุส อาวหติ ฯ ตาย จ ปน ปริ…

เนื้อหาเกี่ยวกับความหมายและลักษณะของสมาธิในด้านต่างๆ เช่น การทำงานของธาตุทั้งสี่ และการพิจารณาสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในตัวตน บทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการมีสมาธิในการดำเนินชีวิต โดยหยิบยกตัวอย่างการให

…าภูตรูป 4 คือ ธาตุ 4 ได้แก่ ปฐวีธาตุ คือ ธาตุดิน มีลักษณะแข้นแข็ง อาโปธาตุ คือ ธาตุน้ำ มีลักษณะเหลว เตโชธาตุ คือ ธาตุไฟ มีลักษณะร้อน วาโยธาตุ คือ ธาตุลม มีลักษณะพัดไปมา 5. สฬายตนะ คือ แดนติดต่อ 6 แดน ดังนี้ 1…

… ผัสสะ และ มนสิการ มีการจำแนกเป็นนามขันธ์ 3 ส่วนรูปเรียกว่ามหาภูตรูป 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ นอกจากนี้ยังมีสฬายตนะซึ่งประกอบด้วย 6 แดนติดต่อกัน ได้แก่ จักขวายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ…

…ที่เกิดร่วมด้วยมีความเจริญ เป็นกิจ มีความเกาะกุมรูปที่เกิดร่วมกันให้เป็นกลุ่มเป็นก้อนเป็นอาการปรากฏ เตโชธาตุ หรือ เตโชรูป มีความอบอุ่นเป็นลักษณะ ทำให้รูปเกิดร่วม สุกงอม เป็นกิจ ทำให้รูปที่เกิดร่วมด้วย ให้อ่อน…

…รระบุธาตุในธรรมชาติ ตามปัจจุบัน อธิบายถึงธาตุต่างๆ เช่น ปฐวีธาตุที่มีความแข็ง, อาโปธาตุที่มีการไหล, เตโชธาตุที่อบอุ่น, และวาโยธาตุที่มีความเคร่งตึง รวมถึงการกำเนิดและความแตกต่างของธาตุแต่ละชนิดในรูปแบบที่ไม่เ…

…้สุก โดยอาการให้ร่างกายเจริญเติบโตเป็นหนุ่มสาวหนังเหี่ยวย่นแก่หง่อมลงและความเย็นร้อนในกาย ทั่วไปเป็นเตโชธาตุ (ธาตุไฟ) สิ่งที่ทำให้อิริยาบถใหญ่น้อยเคร่งตึงตั้งมั่นและเคลื่อนไหวไปมา ได้เป็น วาโยธาตุ (ธาตุลม) จา…

…นำให้รู้ว่า ที่อาศัยของคนคือสิ่งที่ดูดีนั้น แท้จริงแล้วประกอบขึ้นจากธาตุต่างๆ ทั้งปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และวาโยธาตุ การพิจารณาด้วยการทำความเข้าใจสิ่งต่างๆ โดยการวิเคราะห์ตามลักษณะและคุณสมบัติของธาตุสามาร…

…ๆ ของพืชผักและผลไม้ สิ่งต่างๆ นมสด นมส้ม เนยใส เนยข้น น้ำที่อยู่ในพื้นดิน น้ำที่ อยู่ในอากาศ ฯลฯ 3. เตโชธาตุ เตโชธาตุ คือ ธาตุไฟ มีลักษณะร้อนและเย็น ลักษณะร้อนชื่อว่า อุณหเตโช ลักษณะเย็นชื่อว่า สีตเตโช เตโชธา…

เนื้อหานี้อธิบายถึงบทบาทของธาตุน้ำและธาตุไฟในร่างกาย โดยธาตุน้ำมีทั้งที่อยู่ภายในและภายนอก ส่งผลให้วัตถุดูอ่อนเหลวและสามารถไหลได้ ขณะที่ธาตุไฟช่วยในการย่อยอาหารและทำให้วัตถุต่างๆ สุก การทำงานของธาตุทั

…ด้ อาโปธาตุ คือ ธาตุน้ำมีคุณสมบัติทำให้วัตถุหรือสิ่งต่างๆ เกาะกุมรวมตัวเข้าเป็นกลุ่มก้อน หรือไหลได้ เตโชธาตุ คือ ธาตุไฟ มีลักษณะร้อนและเย็น มีหน้าที่ ทำให้วัตถุต่างๆ สุก และละเอียดนุ่มนวล ให้ความอบอุ่น ฯลฯ วา…

แนวคิดเกี่ยวกับธาตุในธรรมชาติมีความสำคัญในการศึกษา สรรพสิ่งทั้งหลายไม่ว่าจะเป็นชีวิตหรือไม่มีชีวิตล้วนเกิดจากธาตุ ธาตุทั้ง 4 ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ และธาตุลม ในขณะที่ธาตุ 6 เพิ่มธาตุอากาศและธาต

…วิทยาธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๑ - หน้าที่ 20 [ภาพรูป] ในรูป ๒ อย่างนั้น ภูตรูปมี ๕๗ คือ ปฐวีวรรณะ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ ลักษณะ รส (คือกิริยา) ปัจจัยฐาน (คือผล) ของธาตุ นี้ ได้กล่าวไว้แล้วในอุตุกถาวุธฐาน แต่อาจโ…

บทนี้กล่าวถึงภูตรูปที่ประกอบด้วย ๕๗ รูปและอุปาทายรูปซึ่งมีจำนวน ๒๕ รูป ทั้งนี้ได้มีการอธิบายลักษณะต่าง ๆ ของอุปาทายรูป รวมถึงคุณสมบัติของตาและการทำงานของมันในแง่มุมของปรัชญาและวิทยาศาสตร์ รวมถึงความไม

… สายติ วา อมพปกกมธุผาณิตาทิ สมมา ปริปาก คจฺฉติ รสาทิภาเวน วิเวก คจฺฉตีติ อตฺโถ ๆ เอตฺถ จ ปุริมา ตโย เตโชธาตุสมุฎฐานา ปจฺฉิโม กมฺมสมุฏฺฐาโนวฯ วายนวเสน วาโย ฯ วุฒิตนเยเนว วาเยสุ คอนติ วาโยคต์ ฯ กินต์ ฯ วัตถุมาน…

บทความนี้เสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับสมาธิและหลักเกณฑ์ในการพัฒนาจิตใจตามแนวทางของพระพุทธศาสนา ซึ่งเน้นถึงการปฏิบัติสมาธิที่ถูกต้องและการเข้าใจในธรรมชาติของรสชาติต่างๆ โดยยกตัวอย่างจากข้อพระธรรมต่างๆ ที่แ

…วนาภิญญา ปน วิญญาติมปิ สมุฎฐาเป็นติ ฯ โสมนสฺสชวนานิ ปเนตฺถ เตรส หสนมปี ชเนนฺติ ฯ สีตุณ โหตุ สมญญาตา เตโชธาตุ ฐิติปปตฺตา อุตสมุฏฐานรูป อชฺฌตฺตญฺจ

เนื้อหานี้สำรวจอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาที่ศึกษาเกี่ยวกับลักษณะและหมวดหมู่ของอภิธรรม โดยมีการแบ่งสินะและการวิเคราะห์ในแต่ละบทอย่างละเอียด มีการกล่าวถึงวิจารณ์และแนวทางของนักปรัชญาในบทต่างๆ ฝ่ายต่างๆ ของอภ

…ุนุนญฺจ มหาภูตานํ อุปาทาย รูปญเจติ ทุวิธี เจต์ รูป์ เอกาทสวิเธน สงฺคห์ คานติ ฯ กก ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ จ มหาภูตรูปนนาม จกฺขุ โสต

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหและปริจฺเฉโทหลายเรื่อง เช่น ปฏิสนธิ, จุติ และการวิเคราะห์จิตฺตเจตสิก โดยมีการพูดถึงบรรทัดฐานและการแบ่งประเภทต่างๆ ของธรรมฝ่ายจิต โดยบทต่อไปนี้จะแยกแยะความเข้าใจในประเภทข

…ติ ฯ สาว อาโปธาตุยา อนุคตา ปติฏฺฐาปนสุส ปฐวีธาตุยา ปน อนุคตา อาโปธาตุ อวิกเขปนสฺส วาโยธาตุยา อนุคตา เตโชธาตุ อุทธรณสฺส เตโชธาตุยา อนุคตา วาโยธาตุ อติหรณวีติหรฌาน ปจฺจโย โหติ ฯ เอว์ ปัจจยวิภาคโต มนสิกาตพฺพาฯ เ…

ในเนื้อหานี้ นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺสและปฏิจจา ทั้งในส่วนของการกำหนดธาตุในพระพุทธศาสนา รวมถึงความสัมพันธ์แนวปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับธาตุต่างๆ เช่น ปฐวี, อาโป, วาโย และเตโช โดยเน้นความสำคัญขอ

…โดยอาการเจริญเติบโตเป็นหนุ่มสาว หนังเหี่ยวย่นแก่หง่อมลงก็ดี ความเย็นร้อนในกายทั่วไปก็ดี เหล่านี้เป็นเตโชธาตุ สิ่งใดทำให้ อิริยาบถใหญ่น้อยเคร่งตึงตั้งมั่นก็ดี ทำให้เคลื่อนไหวไปมาได้ก็ดี เหล่านี้เป็น วาโยธาตุ 5…

…ยมนุษย์แบ่งออกเป็นธาตุ 4 ประเภท ได้แก่ ปฐวีธาตุซึ่งเป็นส่วนที่แข็งหรือกระด้าง, อาโปธาตุซึ่งเป็นน้ำ, เตโชธาตุซึ่งเกี่ยวข้องกับความร้อน, และ วาโยธาตุซึ่งเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหว. การพิจารณาธาตุมีการแบ่งออกเป็…

…ซึ่งจักขุปสาท ประดุจ นางนมที่อุ้มชู อาโปธาตุบำรุงให้สดชื่นประคับประคองไว้ ประดุจนางนมที่ตักน้ำมาสรง เตโชธาตุ บำรุงมิให้เน่าเปื่อย ประดุจนางนมที่เอาเครื่องประดับมาประดับ วาโยธาตุบำรุงให้กลับกลอกได้ ประดุจนางนม…

บทความนี้สำรวจปัญญินทรีย์และลักษณะของอินทรีย์ โดยกล่าวถึงความเป็นใหญ่ของปัญญินทรีย์ในเรื่องต่างๆ เช่น การรู้ไตรลักษณ์, โสตาปัตติมรรคญาณ, และอรหัตตผลญาณ รวบรวมถึงการทำงานของจักขุนทรีย์ที่รับสี การทำงาน