วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 61 : หน้า 61/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 61 * และภาพชายเป็นต้น ดังนี้แล ฉะนี้ พระโยคาวจรจึงมนสิการโดย (ย่อมให้) เป็นจุณ ดังกล่าวมา [โดยอาการมีลักษณะ] ข้อว่า "โดยอาการมีลักษณะเป็นต้น" มีพรรณนาว่า พระโยคา วจรจึงอาวัชนาการถึงธาตุทั้งสี่ (เป็น ๓ ข้อ) ดังนี้ว่า ธาตุ (๑) มี อะไรเป็นลักษณะ (๒) มีอะไรเป็นรส (คือเป็นกิจ) (๓) มีอะไรเป็น เครื่องปรากฏ (คือเป็นผลปรากฏ) เป็นต้น แล้วจึงมนสิการ โดยอาการ มีลักษณะเป็นอาทิ อย่างนี้ว่า ปฐวีธาตุ มีความเป็นของหยาบเป็นลักษณะ มีความเป็นที่อาศัย อยู่ (แห่งธาตุอื่น) เป็นรส มีความรับเอา (ธาตุอื่น) ไว้ได้เป็นเครื่อง ปรากฏ อาโปธาตุ มีความไหลได้เป็นลักษณะ มีความช่วยเพิ่มพูน (ธาตุอื่น) เป็นรส มีความยึดเอา (ธาตุอื่น) ไว้ได้ เป็นเครื่องปรากฏ เตโชธาตุ มีความร้อนเป็นลักษณะ มีความทำให้ย่อยเป็นรส มี การให้ความอ่อน (แก่ร่างกาย) ไว้เรื่อย เป็นเครื่องปรากฏ วาโยธาตุ มีความพะยุงไว้เป็นลักษณะ มีความเคลื่อนไหวเป็นต้น รส มีความแสดงท่าทาง (ต่าง ๆ) ได้ เป็นเครื่องปรากฏ ปาฐะเป็น ปฐวีธาตุ เข้าใจว่า ปฐวี เกิด เพราะยังไม่ถึงวาระจะพูดถึงปฐวี ในที่นี้ แปล ตัด ปฐวี ออก ตามที่เห็นว่าถูก