พระนิพนธ์ของสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ : หน้า 21/64

พระนิพนธ์ของ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ ๑๗ 21 ท่านผู้มีศรัทธาอีกมากคน ทางกรมการอ้าเภอส่งเสริมให้กิจการของ โรงเรียนดำเนินไปโดยสะดวก นักเรียนจากจำนวน ๑๐ เป็นจำนวนร้อย จนถึงสามร้อย เศษให้ได้รับการศึกษา โดยไม่ต้องเสียค่าเล่าเรียน ภาวะของวัด ปากน้ำค่อยดีขึ้น ผู้ปกครองเด็กเห็นบุญคุณของท่านเกิดความ เลื่อมใส บางคนมาพูดว่า “หลวงพ่อดีมาก ลูกหลานผมได้เข้าโรง เรียนเพราะหลวงพ่ออนุเคราะห์ นโยบายของหลวงพ่อวัดปากน้ำ เป็นเบื้องต้นให้คนเกรงใจวัดและเห็นบุญคุณของวัด การเกะกะ ระรานในวัดก็ค่อยๆ จางไป บัดนี้แทบพูดได้ว่าไม่มีคนรังแกวัด ต่อมา ทางปกครองได้ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา ทาง รัฐบาลได้จัดโรงเรียนสถานการศึกษาทั่วถึงกัน ประจวบกับเจ้า อาวาสวัดขุนจันทร์ว่างลง เจ้าคณะจังหวัดธนบุรีมอบให้หลวง พ่อ วัดปากน้ำรักษาการวัดขุนจันทร์ ท่านได้ย้ายโรงเรียนภาษาไทย จาก วัดปากน้ำ ไปตั้งการสอนที่วัดขุนจันทร์ ต่อมาทางวัดเห็นว่า หมด ความจําเป็นจึงเลิกกิจการด้านนี้ มอบให้รัฐบาลรับภาระหลวงพ่อ หันมาจัดการศึกษาทางบาลีและทางปฏิบัติธรรมต่อไป ต่อจากนั้นได้เริ่มจัดการศึกษา นักธรรมและบาลีประจำ สำนัก ครั้งแรกนักเรียนบาลีไปเรียนต่างวัด เช่น วัดอนงค์ วัด กัลยาณมิตร วัดประยูรวงศ์ วัดมหาธาตุ วัดพระเชตุพน จังหวัด พระนคร ตามแต่นักเรียนจะสมัครใจสํานักไหน