การพึ่งตนเองตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า : หน้า 17/131

เพราะได้ครูดี จึงเอาดีได้ ๑๗ เป็นที่พึ่งแห่งตน” น่ะสิ ขอตอบว่าไม่ค้าน เพราะถึง แม้ใครจะมีครูดีแล้ว ได้ครูดีวิเศษ ขนาดไหนแล้ว และแม้จะได้พบพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเองแล้วก็ตาม ก็ยังจำเป็นจะต้องพึ่งตัวเองอยู่ดี พระสัมมาสัมพุทธเจ้าท่านตรัสไว้ชัดเจนว่า “ภิกษุ เราเป็นเพียงผู้ชี้ทางให้ แต่เธอต้องเดินเอง” เพราะฉะนั้น เริ่มแรกต้องมีครู เพื่อชี้ทาง ถูกให้ หลังจากรู้จักทางถูกแล้ว ก็ต้องพึ่งตัวเองต่อไป คือต้องเดินทางนั้นเอง ใครจะเดินแทนไม่ได้ จึงตรง กับพุทธพจน์ที่ว่า “ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน” แล้วเราจะ พึ่งตนเองกันได้อย่างไร? ในวุฒิธรรม พระพุทธองค์ตรัสเฉลยไว้อย่าง ชัดเจน ให้พึ่งได้ด้วยการตั้งใจฟังสัตบุรุษ คำสัตบุรุษ ๑ แล้วก็ทำตามสัตบุรุษ ๑ ตรอง พูดง่ายๆ คือเริ่มต้นต้อง “หาครูดี” ให้ได้ก่อน ถ้าหาครูดีไม่ได้ ชาตินี้ก็เอาดีไม่ได้ ขั้นต่อมาแม้หา ครูดีได้แล้ว ก็ยังไม่พอ ยังจะต้องตั้งใจ “ฟังคำครู” และไม่ใช่แค่ฟังแบบผ่านหูซ้ายทะลุหูขวา ต้องผ่าน ใจด้วย คือจะต้องนำคำสอนนั้นๆ ของครูไปคิดไป